პალიასტომის ღვთისმშობლის ხატი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ქუთაისისა და '''პალიასტომის ღვთისმშობლის ხატი'''

[[სურათი:Paliastomis xati.jpg|thumb|300px|პალიასტომის ღვთისმშობლის ხატი]]

[[სურათი:Paliastomis xati 2.jpg|thumb|300px|პალიასტომის ხატი]]

ა. იევლევის ეს ცნობა უაღრესად საინტერესოა პალიასტომის ტბის შესახებ დაცული ლეგენდის შესასწავლად და, რა თქმა უნდა, იმ ხატის წარმომავლობის გასარკვევად, რომელთანაც დაკავშირებულია ა. იევლევის მიერ ჩაწერილი გადმოცემა. ყოველ შემთხვევაში, მე-17საუკუნეში, საქართველოში ამ გადმოცემას ქუთაისის საკათედრო ტაძარში დაცულ ღვთისმშობლის ხატს უკავშირებდნენ. ამასთან, ეს გადმოცემა იმდენად დამახასიათებელი ყოფილა ამ ხატისთვის, რომ ტაძრის მოსამსახურე პირებს მისანშეწონილად ჩაუთვლიათ ეს თავგადასავალი გაეცნოთ უცხო ქვეყნიდან ჩამოსული სტუმრებისთვის. ამ უკანასკნელთაც დიდი დაინტერესება გამოუჩენიათ და დაწვრილებით ჩაუწერიათ. ელჩი ამით არ დაკმაყოფილდა და გადმოცემის შინაარსის დადასტურებაც მოუწადინებია. ა. იევლევს ზაქარია მიტროპოლიტისთვის უკითხავს, მართალს ამბობენ თუ არა ხუცები ამ ხატის შესახებო? იმ ხატმა ასეთი სასწაული მართლა აჩვენა და გურიიდან პალიასტომის ციხე-ქალაქის ჩაძირვის შემდეგ ჰაერით გამოვიდა და თავისი უწმინდესი სახე ნამდვილად დაიცვა? ზაქარია მიტროპოლიტმა ა. იევლევს დაუდასტურა, რომ წიგნში ჭეშმარიტად ისეა მოთხრობილი სასწაულმოქმედების შესახებ, როგორც გიამბესო (იქვე გვ. 140). ჩვენ არ ვიცით, რომელ წიგნზე მიუტიტებს ზაქარია ქვარიანი, მაგრამ ჩანს, ასეთი წიგნი მართლაც არსებობდა, რომელშიც მოთხრობილი იყო 'ღვთისმშობლის" ხატის სასწაულმოქმედების შესახებ. ეს იმაზე მიუთითებს, რომ პალიასტომის ტბის გაცენის შესახებ არა თუ მე-18 საუკუნეში ყოფილა პირველად ფიქსირებული ვახუშტი ბატონიშვილის მიერ, არამედარც მოსკოველი ელჩუ ა. იევლევი ჩაითვლება მის პირველ ჩამწერად,რომელიც 1651 წ. იყო ქუთაისში. საქარია ქვარიანის პასუხი იმაზე მიუთითებს, რომ გადმოცემა ადრე ყოფილა ჩაწერილი. ა. იევლევი წერს, რომ ხატი ქუთაისის ციხე-ქალაქში გიორგი მეფის დროს არის მოთანილი, დავით მეფის შვილიშვილის დროსო. ე.ი. გიორგი მესამის დროს (მე-12 ს.-ში), რომელიც დავით აღმაშენებლის შვილიშვილი იყო.