ჯალალედინი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 27:
|დედა =
}}
'''ჯალალ ად-დინ მანგუბერდი''' ({{lang-ar|جلال الدین منکبرنی}} Jalāl al-Dīn Menguberdī ან მანკბურნი) — [[ხვარაზმი|ხვარაზმთა იმპერიის]] ბოლო მმართველი. [[1220]] წელს [[ჩინგიზ ყაენი]]ს მიერ მამამისი [[ალა ად-დინ მუჰამედ II]]-ის დამარცხების შემდეგ ტახტზე ჯალალედინი ავიდა, თუმცა [[შაჰი]]ს ტიტული უარყო და თავს სულთანს უწოდებს. მონღოლთა შემოსევისა და [[სამარყანდი]]ს დარბევის შემდეგ, იძულებული გახდა ინდოეთში გაქცეულიყო 5 ათას კაციანი ამალით. თუმცამაგრამ მდინარე [[ინდუსი|ინდუსთანინდი]]სთან მას მონღოლები დაეწიენდაეწვინენ და ამალა დაუხოცეს.
 
ჯალალედინმა თავის დაღწევა მოახერხა და სამი წელი ინდოეთში გაატარა, სანამ სპარსეთში დაბრუნდებოდა. აქ ის საკუთარ არმიას უყრის თავს და იმპერიას იბრუნებს. ჯალალედინი ძალაუფლების კონსოლიდაციას მაინც ვერ ახერხებს და ცხოვრების დანარჩენი ნაწილი მონღოლთა, ტახტის პრეტენდენტთა და თურქ სელჩუკთა წინააღმდეგ ბრძოლებში ატარებს.
 
საბოლოოდ ის ძალაუფლებას სპარსეთში მონღოლებს უთმობს ალბორზის მთების ბრძოლაში და [[კავკასია]]ში გარბის, სადაცმანამდე ის ქალაქებსქალაქ [[თავრიზი|თავრიზსათავრიზს]], დახოლო კავკასიაში [[თბილისი|თბილისს]] იღებს [[1226]] წელს. ის მცირე ხნით თურქ-სელჩუკებს ამარცხებს და ქალაქ ხლათს იღებს, თუმცა მოგვიანებით სულთანმა ქაიყუბად I-მა დაამარცხა იასი ჩემენის ბრძოლაში [[1230]] წელს. [[1231]] წელს ისიგი სელჩუკების მიერ დაქირავებულმა მკვლელმა მოკლა.
 
ჯალალედინის მიმდევრები მისი ერთგული დარჩნენ და [[სელჩუკები|სელჩუკთა]] მიწებს არბევდნენ [[ჯაზირა]]სა და [[სირია]]ში მომდევნო რამდენიმე წლის შემდეგგანმავლობაში. აიუბიდის სულთანმა სალი აიუბმა მოგვიანებით ისინი დაიქირავა საკუთარი ბიძაბიძის, სალიჰ ისმაილის მოსაკლავად და მათ [[1244]] წელს [[იერუსალიმი]] აიღეს. „ხვარეზმელები“, როგორც ისინი საკუთარ თავს უწოდებდნენ, [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] [[მამლუქი|მამლუქებად]] მსახურობდნენ შემდგომში, სანამ ისინი საბოლოოდ მანსურ იბრაჰიმმა არ გაანადგურა.
 
[[1226]] წელს, როცა ჯალალედინმა აიღო თბილისი, მოხდა უპრეცენდენტო შემთხვევა. საკუთარი რწმენა ანუ [[მართლმადიდებლობა]] ერდროულად 100 000-მა ქართველმა დაიცვა. მათ თავი გასწირეს და არ გაიარეს ხიდზე გაწყობილ ხატებზე. ვინც არ გაივლიდა, მას თავს კვეთდნენ. დედებს ბავშვებს უკლავდნენ, ჩვილებს ქვებზე უნარცხებდნენ, მაგრამ იმ დღეს არც ერთმა ქართველმა არ შეირცხვინა თავი და ხატებზე არ გაიარა. საქართველოს მართლმადიდებელმა ეკლესიამ ის 100 000 უდიდესი გმირი წმინდანად შერაცხა.
 
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1231]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ჯალალედინი“-დან