'''ნაპოლეონ III''', შარლ ლუი ნაპოლეონ ბონაპარტი ''([[ფრანგული ენა|ფრანგ.]] Charles Louis Napoléon Bonaparte)'' ( დ. [[20 აპრილი]]. [[1808]], [[პარიზი]] ― გ. [[9 იანვარი]]. [[1873]], [[ჩიზლჰერსტი]], [[ლონდონი|ლონდონის]] მახლობლად ), [[საფრანგეთი]]სსაფრანგეთის რესპუბლიკისმეორე პირველირესპუბლიკა|საფრანგეთის მეორე რესპუბლიკის]] პრეზიდენტი (1848-1852), [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] იმპერატორი ( 1852-70 ), [[ნაპოლეონ I|ნაპოლეონ I-ის]] ძმის, [[ლუი ბონაპარტი|ლუი ბონაპარტის]] ვაჟი, [[ნაპოლეონ II|ნაპოლეონ II-ის]] გარდაცვალების შემდეგ ([[1832]]) [[ბონაპარტები|ბონაპარტისტებმა]] იგი ტახტის მემკვიდრედ აღიარეს. ამბოხებათა ([[1836]] და [[1840]]) მოწყობის ცდისათვის ნაპოლეონ III-ს ([[1840]]) სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა. [[1846]] წელს [[ინგლისი|ინგლისში]] გაიქცა. [[1848]] წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ საფრანგეთში დაბრუნდა. მსხვილი ბურჟუაზიის დახმარებით [[1848]] წლის [[10 დეკემბერი|10 დეკემბერს]] [[საფრანგეთის პრეზიდენტები|პრეზიდენტად]] აირჩიეს. [[1851]] წლის [[2 დეკემბერი|2 დეკემბერს]] მოაწყო კონტრრევოლუციური გადატრიალება. საკანონმდებლო კრება დაითხოვეს, ლუი ნაპოლეონი გამოცხადდა იმპერატორად ნაპოლეონ III-ის სახელით. ნაპოლეონ III-ის რეჟიმი [[ბონაპარტიზმი|ბონაპარტიზმის]] ტიპიურ გამოვლინებას წარმოადგენდა. საგარეო პოლიტიკის წარუმატებლობამ, განსაკუთრებით კი [[მექსიკის 1862-1867 წლების ექსპედიცია|მექსიკის ექსპედიციის]] (1862-67) მარცხმა ძლიერ შეარყია ნაპოლეონ III-ის პოზიციები, ხოლო [[საფრანგეთ-პრუსიის 1870-1871 წლების ომი|საფრანგეთ-პრუსიის 1870-1871 წლების ომმა]] გამოამჟღავნა მეორე იმპერიის უძლურება. [[1870]] წლის [[2 სექტემბერი|2 სექტემბერს]] ნაპოლეონ III [[სედანი|სედანთან]] ტყვედ ჩაბარდა პრუსიელებს. სექტემბრის რევოლუციის ([[1870]]) შედეგად ნაპოლეონ III ტახტიდან ჩამოაგდეს.
