კატალაუნის ბრძოლა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ბრძოლის ზუსტი ადგილი და დრო უცნობია. ერთ-ერთი ვერსიით მიხედვით "ხალხთა ბრძოლა" ახ.წ 451 წლის 20 ივნისს მოხდა. შეტაკების ადგილად ერთადერთი ისტორიკოსი, იორდანი, რომელმაც ეს ბრძოლა აღწერა ასახელებს კატალაუნის ველს (campis Catalaunicis)რომელიც საფრანგეთში, შამპანის პროვინციაში მდებარეობს. ბრძოლა ფრანკების ( რომალეთა მხრიდან ) და გეპიდების ( ჰუნების მხრიდან ) შეტაკებით დაიწყო. მათ ბრძოლაში 15000 კაცი დაიღუპა. მეორე დღეს უკვე ძირითადი ძალების დაპირისპირება შედგა. მეორე დღეს უკვე ძირითადი ძალების დაპირისპირება შედგა. რომაელებისა და ჰუნების ძალებს მაღალი გორა ჰყოფდა. მაღლობზე განლაგება ორივე მხარისთვის წარმატების მომტანი იქნებოდა. ჰუნებს რომაელებმა და ვესტგოთებმა დაასწრეს და აეციუსის ბრძანებით სწრაფად დაიკავეს სიმაღლე. რომის ჯარი ასე განლაგდა: მარცხენა ფლანგი აეციუსმა დაიკავა, მარჯვენა თეოდორიხმა, ცენტრში კი ალანთა მეფე, სანგიბარნი ჩადგა. ჰუნები ასე განლაგდნენ: ატილა ჰუნთა რჩეული რაზმებით ცენტრში ჩადგა, ხოლო ფლანგებზე ოსტგოთები და სხვა გერმანული ტომები განალაგა. ჰუნთა მეფე დიდხანს ყოყმანობდა ბრძოლის დაწყებას. ქურუმები და შამანები დამარცხებას უწინასწარმეტყველებდნენ მას, ამიტომ ატილამ ბრძოლა გვიან დაიწყო ( თუ საქმე ცუდად წავიდოდა ღამის სიბნელეში მოახერხებდა უსაფრთხო უკანდახევას ).

ბრძოლა ჰუნების შეტევით დაიწყო აეციუსის მარჯვენა ფლანგის წინააღმდეგ. თეოდორიხის ვაჟმა, თორისმუნდმა მედგარი წინააღმდეგობა გაუწია ჰუნებს და უკუაგდო ისინი. მარჯვენა ფლანგზე წარუმატებლობის შემდეგ ატილამ პირადი ხელმძღვანელობით თავისი ძალები შეუსია მტრის მთელ საბრძოლო ხაზს. გოთიისტორიკოსის, იორდანის მიხედვით დაიწყო საშინელი ხოცვა-ჟლეტვა, რომლის მსგავსი არ ახსოვდა ისტორიას. ბრძოლაში დაეცა ვესტგოთთა მეფე თეოდორიხი, თუმცა მისმა ვაჟმა, თორისმუნდმა საოცარი სიმტკიცე და სიმამაცე გამოიჩინა. მან თავი მოუყარა მთელ თავის ძალებს და ჰუნებს ეკვეთა. რომაელებიც აეციუსის მეთაურობით მამაცურად იბრძოდნენ. ჰუნებმა ნელ-ნელა უკან დაიხიეს და დიდი დანაკარგების საფასურად ბანაკში დაბრუნება მოახერხეს. ატილა დამარცხდა, დროებით ბანაკში გამაგრდა, ხოლო შემდეგ აეციუსს გაეცალა და ჯარის რომის ტერიტორიებიდან გაყვანა დაიწყო.