რიჩარდ ნიქსონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის დამატება: arz:ريتشارد نيكسون
ბოტის შეცვლა: ksh:Richard M. Nixon; cosmetic changes
ხაზი 56:
'''რიჩარდ მილჰაუს ნიქსონი''' ''([[ინგლისური ენა|ინგლ.]] Richard Milhous Nixon)'' (დ. [[9 იანვარი]] [[1913]] — გ. [[22 აპრილი]] [[1994]]) – [[აშშ|ამერიკის შეერთებული შტატების]] რიგით 37-ე [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] [[1969]]-[[1974]] წლებში [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკური პარტიიდან]]. ერთადერთი ამერიკელი პრეზიდენტი, რომელიც თანამდებობიდან გადადგა.
 
[[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს ნიქსონი [[აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო ფლოტი|აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო ფლოტში]] მსახურობდა, სადაც ლეიტენანტის წოდება მიიღო. 1946 წელს იგი [[აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატა|აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატის]] წევრად, ხოლო 1950 წელს [[აშშ-ის სენატი|სენატორად]] აირჩიეს რესპუბლიკური პარტიიდან. 1953-61 წლებში [[დუაიტ ეიზენჰაუერი|ეიზენჰაუერის]] პრეზიდენტობის დროს ნიქსონი [[აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი]] იყო. [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1960)|1960 წელს]] მას ჰქონდა აშშ-ის პრეზიდენტად არჩევის წარუმატებელი მცდელობა, როდესაც მცირე სხვაობით [[ჯონ კენედი]]მ დაამარცხა. 1962 წელს იგი ასევე [[კალიფორნია|კალიფორნიის]] გუბერნატორის არჩევნებში დამარცხდა. თუმცა ნიქსონმა [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1968)|1968 წელს]] ისევ სცადა პრეზიდენტობა და ამჯერად გაიმარჯვა.
 
პრეზიდენტის რანგში ნიქსონის პირველი ამოცანა [[ვიეტნამის ომი]]ს პრობლემის გადაწყვეტა იყო. თავიდან მან კონფლიქტი გაამწვავა და მეზობელ ქვეყნებში შეჭრას ხელმძღვანელობდა. მიუხედავად ამისა ნიქსონმა აშშ-ის ჯარის თანდათანობით გამოყვანა დაიწყო და 1973 წელს წარმატებული მოლაპარაკების შემდეგ [[ჩრდილოეთი ვიეტნამი|ჩრდილოეთ ვიეტნამთან]] ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებას მიაღწია, რითაც ამერიკის მონაწილეობა ომში ეფექტურად დაასრულა. მისი საგარეო პოლიტიკური ინიციატივები დიდწილად წარმატებული იყო: 1972 წელს იგი სენსაციური ვიზიტით [[ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა]]ში იმყოფებოდა და ორ ქვეყანას შორის დიპლომატიური ურთიერთობა დაამყარა. ნიქსონი [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირთან]] დაძაბულობის შენელების და [[რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვითი სისტემის შეზღუდვის შეთანხმება|რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვითი სისტემის შეზღუდვის შეთანხმების]] ინიციატორი იყო. ასევე იგი [[ფრანკლინ რუზველტი|რუზველტის]] შემდეგ პირველი პრეზიდენტი იყო, ვინც საბჭოთა კავშირს ეწვია. საშინაო ფრონტზე მისი პრეზიდენტობისას ხელფასის და ფასების კონტროლი დაწესდა და [[ოქროს სტანდარტი]] გაუქმდა, ასევე ამერიკელმა ასტრონავტებმა [[მთვარე]]ზე დადგეს ფეხი. [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1972)|1972 წლის არჩევნებში]] ნიქსონმა დიდი უპირატესობით გაიმარჯვა. მისი მეორე საპრეზიდენტო ვადის დროს ქვეყანას ეკონომიკური პრობლემები ჰქონდა. [[უოტერგეიტის სკანდალი|უოტერგეიტის სკანდალში]] მონაწილეობის გამო მოსალოდნელი [[იმპიჩმენტი]]ს თავიდან ასაცილებლად ნიქსონი 1974 წლის 9 აგვისტოს თანამდებობიდან გადადგა. ამის შემდეგ იგი მისმა მემკვიდრე [[ჯერალდ ფორდი|ჯერალდ ფორდმა]] შეიწყალა ყველა დანაშაულისთვის, რომელიც მას შეიძლება ჩადენილი ჰქონოდა პრეზიდენტობისას.
 
{{Commons|Richard Nixon|რიჩარდ ნიქსონი}}
ხაზი 125:
[[kn:ರಿಚರ್ಡ್ ನಿಕ್ಸನ್]]
[[ko:리처드 닉슨]]
[[ksh:Richard M. Nixon]]
[[la:Ricardus Milhous Nixon]]
[[lb:Richard Nixon]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რიჩარდ_ნიქსონი“-დან