შიიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
'''შიიტობა''', შიიზმი (شيعة علي ში'ათ 'ალი; შია, ში, ალიდები) ერთ-ერთი ძირითადი მიმართულება [[ისლამი|ისლამში]]. სახელწოდება მომდინარეობს [[არაბული ენა|არაბული]] ში'ათ (პარტია, პოლიტიკური დაჯგუფება) და პირველი იმამი [[ალი იბნ აბუ თალიბი|ალის ]]სახელიდან. მუსლიმები, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ [[მუჰამადი|მუჰამადის]] შემდეგ უმათის ხელმძღვანელობა უნდა გადასცემოდა ალის და არა [[აბუ ბაქრ იბნ აბუ ყანიფა|აბუ ბაქრს]]. საბოლოოდ მაინც მიაღწიეს გამარჯვებას და ალი ხალიფად აირჩიეს, თუმცა ამას მოჰყვა [[უმათის განხეთქილება|მუავიას აჯანყება]] და [[ხარიჯიტები|ხარიჯიტების]] გამოყოფა.
 
განასხვავებენ რამდენიმე მიმდინარეობას – 'ითნა აშრიათი (თორმეტეულები), ზეიდიტები (ხუთეული), ისმაილიტები, ღულათი (თავის მხრივ ალავიტები, აჰლულ–ჰაყი და დრუზები).
 
==ეტიმოლოგია==
 
[[ფაილი:Dhulfiqar.png|thumb|250px|[[ზულფიყარი]], [[ხმალი]] რომელიც [[მუჰამადი|მუჰამადმა]] გადასცა [[ალი იბნ აბუ თალიბი|ალის]] [[ბადრის ბრძოლა|ბადრის ბრძოლის]] წინ, ჩვეულებრივ გამოსახავენ როგორც [[შამშირი|შამშირს]] ორადგაყოფილი ბოლოთი]]
 
სახელწოდება ში'ათ 'ალი მომდინარეობს [[არაბული ენა|არაბული]] ში'ათ (პარტია, პოლიტიკური დაჯგუფება) და პირველი იმამი [[ალი იბნ აბუ თალიბი|ალის ]]სახელიდან. კლასიკურ არაბულში ში'ათ ატარებდა პოლიტიკური დაჯგუფების მნიშვნელობას, ხოლო ჰიზბ, რაც დღეს ატარებს იგივე მნიშვნელობას, საერთოდ ყოველგვარ დაჯგუფების აღსანიშნავად გამოიყენებოდა. "ში'ათ"–სთვის თანამედროვე მნიშვნელობის მინიჭებას მიაწერენ თორმეტეულთა, ისმაილიტთა და დრუზების მეექვსე იმამს, [[ჯაფარ ას–სადიყი|ჯაფარ ას–სადიყ იბნ მუჰამადს]].
 
==იდეა და რწმენა==
 
მიუხედავად საერთო საფუძვლებისა, დღესდღეობით უკვე საკმაოდ დიდი განსხვავებაა სუნიტურ და შიიტურ ისლამს შორის. შიიტები არ არიან შეზღუდული მაზჰაბებით და აქვთ შენარჩუნებული თავისუფალი [[იჯთიჰადი]].
 
===მუჰამადის მემკვიდრეობის საკითხი===
 
ალი იყო მუჰამადის აღმზრდელი ბიძის, აბუ თალიბის ვაჟი და პირველი მამაკაცი, რომელმაც მუჰამადის სამოციქულო მისიის ირწმუნა. 632 წელს, მუჰამადის გარდაცვალებისას, როდესაც ალი და მისი ნათესავები მუჰამადს გლოვობდნენ, [[აიშა ბინთ აბუ ბაქრი|აიშამ]] მოაწყო საიდუმლო კრება, რომელსაც მეთაურობდნენ აბუ ბაქრი, [[უმარი]] და [[უსმან იბნ აფანი|უსმანი]]. მათ ხალიფად გამოაცხადეს აბუ ბაქრი, რამაც ალის გულისწყრომა გამოიწვია, მაგრამ არ შეეწინააღმდეგა აბუ ბაქრს, რადგან უმათის ერთიანობის დარღვევა არ სურდა. 656 წელს ხალიფა უსმანის მკვლელობის შემდეგ, ალი გახდა ხალიფა. მანვე სასტიკად აკრძალა ადამიანების გარჩევა კანის ფერით, რასაც შეეწინააღმდეგნენ გავლენიანი აზ–ზუბაირ იბნ ალ ავამი და რამდენიმე მისი თანამოსაგრე, რომლებიც სავარაუდოდ დიდ მოგებას შოულობდნენ შავკანიანი მონებით ვაჭრობით. ისინი მყისვე დაუკავშირდნენ
აიშას, [[მუავია იბნ აბუ სუფიანი|მუავიას]]
 
განასხვავებენ რამდენიმე მიმდინარეობას – 'ითნა აშრიათი (თორმეტეულები), ზეიდიტები (ხუთეული), ისმაილიტები.
 
შიიტები, შიიტობის მიმდევრები.
{{ისლამი}}
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/შიიზმი“-დან