აშური (ქალაქი): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
კატეგორიის ჩამატება [[:კატეგორია:მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები ერაყში|მსოფლიო მემკვიდრეობი
No edit summary
ხაზი 1:
{{სტილი}}
{{ინფოდაფა მსოფლიოს მემკვიდრეობის ძეგლი
|სახელი = აშური
Line 20 ⟶ 19:
}}
{{მსოფლიო მემკვიდრეობა|1130}}
აშური, მდებარეობს- მდინარე ტიგრის დასავლეთ ნაწილში. აშური ანტიკური ასურეთის[[ასურეთი]]ს ერთ-ერთი [[დედაქალაქი იყო]]. იგიმდებარეობს ამჟამად[[მდინარე]] [[ტიგრი]]ს დასავლეთ ნაწილში, თანამედროვე [[ერაყი]]ს ტერიტორიაზე მდებარეობს. სახელი „აშური“ გამომდინარეობსმომდინარეობს ასურეთის ღვთაების [[ასური|ასურისგან]]სგან]]. ასური მიიჩნეოდა ასურეთის მთავარ ღმერთად და მესოპოტამიურ მითოლოგიაში იგი გათანასწორებული იყო ბაბილონელების მთვარ ღმერთთან - [[მარდუქი|მარდუქთან]].
 
მიხედავად იმისა, რომ [[2003]] წელს ერაყში მიმდინარეობდა საბრძოლო მოქმედებები, მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ორგანიზაცია ([[იუნესკო]]) შევიდა ერაყში და მოკლე ნუსხა გააკეთა აშურის შესახებ.
 
აშურის ადგილმდებარეობის გამოკვლევა დაიწყო [[1898]] წელს გერმანელი არქეოლოგების მიერ. არქეოლოიურიარქეოლოგიური გათხრები დაიწყო [[1900]] წელს [[ფრიდრიხ დელიჩი]]ს მეთაურობით, რომელიც გაგრძელდა [[1903]]-[[1913]] წლებში გერმანიის აღმოსავლეთმცოდნეობის გუნდის მიერ [[რობერტ კოლდევი]]ს ხელმძღვანელობით, მოგვიანებით კი [[ვოლტერ ანდრე]]ს მიერ. ცოტა მოგვიანებით აშურის არქეოლოგიური გათხრები აწარმოა მიუნხენის[[მიუნხენი]]ს უნივერსიტეტიმაუნივერსიტეტმა და ბავარიის კულტურულმაკულტურის სამინისტრომ [[1990]] წელს. [[1988]]-[[1989]] წლებში აშურის ტერიტორიაზე არქეოლოგიური ძეგლები მუშავდებოდა რ. დიტმენის სახელით, გერმანული კვლევის საფუძველზე.
 
აშური იყო სახელი, რომელიც იმართებოდა ქალაქის „ღვთებრივი მზრუნველობით“. მოგვიანებით იგი ასურულ ლიტერატურაში გამოჩნდა შემდეგი ფორმით ან-სარ, რომელიც სავარაუდოდ იკითხებოდა როგორც აშური. ღვთაების სახელი დაწერილია როგორც A-sur ან As-sur და ნეო-ასურელები ხშირად ამოკლებდნენ მას როგორც As.
 
ეს სახელი ძირითადად გამოხატავდა ზეცის პატრონის ღვთაების An-sar-ის სახელს, განსხვავებით დედამიწის მეპატრონის ღვთაების Ki-sar-გან.
არქეოლოგიამ გამოააშკარავა, რომ აშურის ტერიტორია დაპყრობილი იყო ქრისტეს შობამდე მესამე ათასწლეულის შუა პერიოდში. ეს იყო შუმერულ პერიოდში, სანამ ასურული სახელმწიფო წარმოიქმნებოდა.
ნეო-სუმერული Ur-III დინასტიის კოლაფსის შემდეგ (1940 წ. ჩვ. წ. აღ-მდე) ასურეთში სწრაფად იწყო განვითარება ვაჭრობამ. სავაჭრო მარშრუტი შეადგენდა მანძილს აშურიდან ანატოლიამდე, სადაც ასურელმა ვაჭრებმა დააარსეს სავაჭრო კოლონიები. ეს აზიური კოლონიები იწოდებოდა როგორც „Karum” რომლებიც ძირითადად ვაჭრობდნენ ბამბაზე და თუნუქზე.
პირველი დიდი ტაძრები აღმართული იყო ასურეთში. ეს იყო ღმერთ „Assur”-ის და ამინდის ღვთაების „Adad“-ის ტაძრები. სწორედ ამ პერიოდში დაიწყო პირველი ციხესიმაგრეების მშენებლობა.
აშური იყო Shamshi-Adad სახელმწიფოს დედაქალაქი ქრისტეს შობამდე 1813-1781 წლებში. მან განავრცო ქალაქის ძალაუფლება და გავლენა მდინარე ტიგრის ველამდე. ამ პერიოდში დიდი სამეფო სასახლე იქნა აშენებული. ამ სახელმწიფომ არსებობა დაასრულა, მაშინ როდესაც ხამურაბმა (Hammurabi) ბაბილონიდან ეს ქალაქი (აშურის ტერიტორია) თავის სახელმწიფოს შეუერთა Shamshi-Adad-ის სიკვდილის შემდეგ.
 
არქეოლოგიამ[[არქეოლოგია]]მ გამოააშკარავა, რომ აშურის ტერიტორია დაპყრობილი იყო ქრისტეს[[ქრისტე]]ს შობამდე მესამეIII ათასწლეულის შუა პერიოდში. ეს იყო შუმერულ პერიოდში, სანამ ასურული სახელმწიფო წარმოიქმნებოდა.
ასურეთმა დამოუკიდებლობა დაიბრუნა ქრისტეს შობამდე მე-14 საუკუნეში. ნეო-ასურულ პერიოდში სამეფო რეზიდენცია გადავიდა სხვა ასურულ სახელმწიფოში 912-859 წლებში ქრისტეს შობამდე. Ashur-hasir-pall II (884-859 წლებში ჩვ. წ. აღ-მდე) დედაქალაქი აშურიდან ქალაქ Kalhu-ში გადაიტანა, მაგრამ მიუხედავად ამისა აშური კვლავ რჩებოდა იმპერიის რელიგიურ ცენტრად, ეროვნული ღმერთის აშურის ტაძრის გამო.
ნეო-სუმერულიშუმერული ურის Ur-III დინასტიის კოლაფსის შემდეგ (1940[[ძვ. წ. ჩვ.1940]] წ. აღ-მდე) ასურეთში სწრაფად იწყო განვითარება ვაჭრობამ[[ვაჭრობა]]მ. სავაჭრო მარშრუტი შეადგენდა მანძილს აშურიდან ანატოლიამდე, სადაც ასურელმა ვაჭრებმა დააარსეს სავაჭრო კოლონიები. ეს აზიური კოლონიები იწოდებოდა როგორც „Karum” რომლებიც ძირითადად ვაჭრობდნენ ბამბაზე და თუნუქზე.
 
პირველი დიდი ტაძრები აღმართული იყო ასურეთში. ეს იყო ღმერთ „Assur”-ის და ამინდის ღვთაების „Adad“-ის ტაძრები. სწორედ ამ პერიოდში დაიწყო პირველი ციხესიმაგრეების მშენებლობა.
ქრისტეს შობამდე 100 წლიდან ჩვენი წელთაღრიცხვით 270 წლამდე აშური მნიშვნელოვანი მმართველი ცენტრი გახდა. ასუროლოგი სიმო პარპოლას მიხედვით ქალაქს შეიძლება ჰქონოდა ავტონომიის სახელი.
აშური იყო Shamshi-Adad[[შამშიადადი]]ს სახელმწიფოს დედაქალაქი ქრისტესძვ. შობამდეწ. 1813-1781 წლებში. მან განავრცო ქალაქის ძალაუფლება და გავლენა მდინარე ტიგრის ველამდე. ამ პერიოდში დიდი სამეფო სასახლე იქნა აშენებული. ამ სახელმწიფომ არსებობა დაასრულა, მაშინ როდესაც [[ხამურაბი|ხამურაბმა]] (Hammurabi) ბაბილონიდან ეს ქალაქი (აშურის ტერიტორია) თავის სახელმწიფოს შეუერთა Shamshi-Adad-ისშამშიადადის სიკვდილის შემდეგ.
 
ასურეთმა დამოუკიდებლობა დაიბრუნა ქრისტეს[[ძვ. შობამდეწ. XIV მე-14 საუკუნეშისაუკუნე]]ში. ნეო-ასურულ პერიოდში სამეფო რეზიდენცია გადავიდა სხვა ასურულ სახელმწიფოში ძვ. წ. 912-859 წლებში ქრისტეს შობამდე. Ashur-hasir-pall II (884-859 წლებში ჩვ. წ. აღ-მდე) დედაქალაქი აშურიდან ქალაქ Kalhu-ში გადაიტანა, მაგრამ მიუხედავად ამისა აშური კვლავ რჩებოდა იმპერიის რელიგიურ ცენტრად, ეროვნული ღმერთის აშურის ტაძრის გამო.
აშური შეტანილია იუნესკოში, მსოფიო კულტურული მემკვიდრეობის სიაში, რომელიც წარმოადგენს ძველ არქეოლოგიურ მხარეს.
 
ქრისტეს[[ძვ. შობამდეწ. 100]] წლიდან ჩვენიახ. წელთაღრიცხვითწ. [[270]] წლამდე აშური მნიშვნელოვანი მმართველი ცენტრი გახდა. ასუროლოგი სიმო პარპოლას მიხედვით ქალაქს შეიძლება ჰქონოდა ავტონომიის სახელი.
 
აშური შეტანილია იუნესკოში,[[იუნესკო]]ს მსოფიო[[მსოფლიო კულტურულიმემკვიდრეობა|მსოფლიო მემკვიდრეობის]] სიაში, რომელიც წარმოადგენს ძველ არქეოლოგიურ მხარეს.
 
{{ესკიზი-ერაყი}}
[[კატეგორია:მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები ერაყში]]
 
[[als:Assur]]
Line 74 ⟶ 76:
[[vi:Assur]]
[[zh:亚述古城]]
 
[[კატეგორია:მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები ერაყში]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/აშური_(ქალაქი)“-დან