ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის დამატება: fa:باقیمانده ابرنواختر
ბოტის დამატება: ro:Rămăşiţă de supernovă; cosmetic changes
ხაზი 1:
[[სურათიფაილი:Keplers_supernova.jpg|thumb|251px|right|კეპლერის ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენი, [[SN 1604]].]]
[[სურათიფაილი:SN1987a s.jpg|thumb|250px|right|ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენი [[SN 1987A|1987A]]]]
'''ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენი''' ([[ინგლ.]] '''S'''uper'''N'''ova '''R'''emnant, '''SNR''') — გაზისა და მტვრის წარმონაქმნი, [[ვარსკვლავი]]ს კატასტროფული აფეთქებისა და მისი [[ზეახალი ვარსკვლავი|ზეახალ ვარსკვლავად]] გადაქცევის შედეგი. აფეთქების დროს ზეახალი ვარსკვლავის ქერქი ყველა მიმართულებით იფანტება, წარმოქმნის რა უზარმაზარი სიჩქარით მზარდ დამრტყმელ ტალღას, რაც ქმნის კიდეც "ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენს".
 
არსებობს ზეახალი ვარსკვლავის წარმოქმნის ორი გზა:
* მასიური ვარსკვლავი, ამოწურა რა საკუთარი საწვავი, წყვეტს [[თერმობირთვული რეაქცია|თერმობირთვული რეაქციების]] წარმოებას, რაც იწვევს ვარსკვლავის კოლაფსს საკუთარი [[გრავიტაციის ძალა|გრავიტაციის ძალის]] ზეგავლენით და მის გადაქცევას [[ნეიტრონულ ვარსკვლავი|ნეიტრონულ ვარსკვლავად]] ან [[შავი ხვრელი|შავ ხვრელად]];
* [[თეთრი ჯუჯა]] თანამდევი ვარსკვლავის ნივთიერების დაგროვებით ([[აკრეციის მოვლენა]]) კრიტიკულ მასას აღწევს და თერმობირთვული აფეთქებით ზეახალ ვარსკვლავად იქცევა.
 
ორივე შემთხვევაში ზეახალი ვარსკვლავის აფეთქება გარშემო სივრცეში გამოისვრის მთელ ან თითქმის მთელ ვარსკვლავური ნივთიერებას [[სინათლის სიჩქარე|სინათლის სიჩქარის]] დაახ. 1% სიჩქარით, რაც დაახლოებით 3000 კმ/წამშია. გამოფრქვეული ნივთიერების შეხება ვარსკვლავთშორის გაზებთან წარმოქმნის დამრტყმელ ტალღას, რომელიც გაზს აალებულ [[პლაზმა]]დ აქცევს, ახურებს რა მას 10 მილიონ კელვინამდე.
ხაზი 28:
* {{ref-en2}} {{cite web| title=Afterlife of a Supernova| work= Jeff Barbour, 08 Jun 2005, Universe Today| url=http://www.universetoday.com/am/publish/afterlife_supernova.html}}
* {{ref-en2}} {{cite web|title= 2MASS Atlas Image Gallery: Supernova Remnants|work= The Two Micron All Sky Survey at IPAC, California Institute of Technology|url=http://www.ipac.caltech.edu/2mass/gallery/images_snrs.html}}
 
 
[[კატეგორია:ასტრონომია]]
Line 50 ⟶ 49:
[[pl:Pozostałość po supernowej]]
[[pt:Remanescente de supernova]]
[[ro:Rămăşiţă de supernovă]]
[[ru:Остаток сверхновой]]
[[sk:Pozostatok supernovy]]