ვიკიპედია

ნატრიუმის ჰიდროქსიდი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 4:
'''ნატრიუმის ჰიდროქსიდი NaOH'''.
[[ფაილი:Sodium-hydroxide-crystal-3D-vdW.png|200px|thumb|ნატრიუმჰიდროქსიდის სტრუქტურა]]
 
ნატრიუმის ჰიდროქსიდს NaOH ღებულობენ მეტალური ნატრიუმის მისი ოქსიდის წყალთან მოქმედებით:▼
==მიღება==
2Na+2H2O―>2NaOH+H2
 
Na2O+H2O―>2NaOH
▲ნატრიუმის ჰიდროქსიდს NaOH ღებულობენ მეტალური ნატრიუმის[[ნატრიუმი]]ს მისი ოქსიდის[[ოქსიდი]]ს წყალთან მოქმედებით:
:2Na+2H<sub>2</sub>O―>2NaOH+H<sub>2</sub>
:Na<sub>2</sub>O+H<sub>2</sub>O―>2NaOH
ნატრიუმის კარბონატის კალციუმის ჰიდროქსიდთან მოქმედებით:
Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>+Ca(OH)<sub>2</sub>―>2NaOH+CaCO<sub>3</sub>↓
Na2CO3+Ca(OH)2―>2NaOH+CaCO3↓
ნატრიუმის ქლორიდის წყალხსნარის ელექტროლიზით.
მრეწველობაში ძირითადად ღებულობენ ამ მეთოდით, NaCl-ის ნაჯერი წყალხსნარის ელექტროლიზით.
ნატრიუმის წყალხსნარის ქლორიდში გვაქვს:
NaCl<―>Na†+Cl‾, H2O<―>H†+OH‾
ელექტროლიზის[[ელექტროლიზი]]ს დროსფოლადისდროს [[ფოლადი]]ს ან [[პლატინა|პლატინის]] კათოდზე ხდება წყალბადის[[წყალბადი]]ს იონების განმუხტვა და მისი გამოყოფა, ხსნარში რჩება ჭარბი რაოდენობის ჰიდროქსიდის იონები. გრაფიტის[[გრაფიტი]]ს ან [[ვერცხლისწყალი|ვერცხლისწყლის]] ანოდზე განიმუხტება ქლორის[[ქლორი]]ს იონები და გამოიყოფა თავისუფალი სახით.
კათოდის არეში ჭარბი რაოდენობის ჰიდროქსიდის იონები უერთდება ჭარბი რაოდენობის ნატრიუმის იონებს და ჭარმოქმნისწარმოქმნის ნატრიუმის ჰიდროქსიდს.
კათოდზე: 2H†+2e―>2H―>H2
ანოდზე: 2Cl‾-2e―>2Cl―>Cl2
ხსნარში;: Na†+OH‾―>NaOH, ომელიცრომელიც ხსნარში დისოცირებულ მდგომარეობაშია.
ელექტროლიზის[[ელექტროლიზი]]ს დროს საჭიროა დავიცვათ პირობები, რომ არ მოხდეს წარმოქმნილი ნატრიუმის[[ნატრიუმი]]ს ჰიდროქსიდის თავისუფალ ქლორთან (CI2) შეხება, წინააღმდეგ შემთხვევაში ადგილი ექნება რეაქციას:
:2NaOH†CI<sub>2</sub>―>NaCI†NaOCI†H<sub>2</sub>O
2NaOH†CI2―>NaCI†NaOCI†H2O
რომ ეს არ მოხდეს, ელექტროლიზის დროს ანოდის არეს, აზბესტის[[აზბესტი]]ს ქსოვილისაგან დამზადებული დიაფრაგმით განაცალკევებენ კათოდის არისაგან.ელექტროლიზი��ელექტროლიზით მიღებული ნატრიუმის ჰიდროქსიდის ხსნარს ააორთქლებენ ვაკუუმში და ბოლოს, [[ემალი]]ს ან [[ფოლადი]]ს ჭურჭელში აცხელებენ 180&nbsp;°C-მდე წყლის სრულ დაკარგვამდე. ნალღობ NaOH ასხამენ გარკვეული ფორმის ყალიბში და შემდეგ ინახავენ ჰერმეტულად თავდაცულ ჭურჭელში.
� მიღებული ნატრიუმის ჰიდროქსიდის ხსნარს ააორთქლებენ ვაკუუმში და ბოლოს, ემალის ან ფოლადის ჭურჭელში აცხელებენ180&nbsp;°C-მდე წყლის სრულ დაკარგვამდე. ნალღობ NaOH ასხამენ გარკვეული ფორმის ყალიბში და შემდეგ ინახავენ ჰერმეტულად თავდაცულ ჭურჭელში.
 
==ფიზიკური თვისებები==
ნატრიუმის ჰიდროქსიდი თეთრი ფერის, ძლიერ ჰიდროსკოპიული ნივთიერებაა (d=2,13გ/სმ³, tლღ=318,5&nbsp;°C, tდუღ=1300&nbsp;°C). NaOH-ში ლიტიუმის ჰიდროქსიდისაგან განსხვავებით გადაიდენება და ორტქლის მდგომარეობაში გადადის დაუშლელად, ის სლის ქსოვილებს, ტყავს,ქაღალდს და სხვა ორგანულ ნივთიერებებს, კარგად იხსნება წყალში, სპირტში და სხვა.გამხსნელებში.▼
 
ნატრიუმის ჰიდროქსიდი წყალში გახსნისას გამოყოფს დიდი რაოდენობით სითბოს (10კკალ/მოლი), რაც შედეგია ნატრიუმის იონების ჰიდრატაციის.▼
▲ნატრიუმის ჰიდროქსიდი თეთრი ფერის, ძლიერ ჰიდროსკოპიული ნივთიერებაა (d=2,13გ/სმ³, tლღ=318,5&nbsp;°C, tდუღ=1300&nbsp;°C). NaOH-ში ლიტიუმისლითიუმის ჰიდროქსიდისაგან განსხვავებით გადაიდენება და ორტქლისორთქლის მდგომარეობაში გადადის დაუშლელად, ის სლისშლის ქსოვილებს, ტყავს,ქაღალდს და სხვა ორგანულ ნივთიერებებს, კარგად იხსნება წყალში, სპირტში და სხვა.გამხსნელებში.
ნატრიუმის ჰიდროქსიდი ძლიერი ტუტეა და წყალში გახსნისას მთლიანად დისოცირებს. მჟავებთან და მჟავურ ოქსიდებთან ურთიერთქმედებისას წარმოქმნის მარილებს:▼
 
NaOH+HCI―>NACI+ H2O▼
==ქიმიური თვისებები==
2NaOH+CO2―>Na2CO3+ H2O
 
მთელი რიგი მეტალებისა იხსნება ნატრიუმის ჰიდროქსიდში ჰიდროქსომარილების წარმოქმნით:▼
▲*ნატრიუმის ჰიდროქსიდი წყალში გახსნისას გამოყოფს დიდი რაოდენობით სითბოს (10კკალ/მოლი), რაც შედეგია ნატრიუმის იონების ჰიდრატაციის.
2NaOH+ZN+2H2O=Na2[Zn(OH)4]+H2
▲*ნატრიუმის ჰიდროქსიდი ძლიერი ტუტეა და წყალში გახსნისას მთლიანად დისოცირებს. მჟავებთან და მჟავურ ოქსიდებთან ურთიერთქმედებისას წარმოქმნის მარილებს:
*მჟავებთან და მჟავურ ოქსიდებთან ურთიერთქმედებისას წარმოქმნის მარილებს:
▲NaOH+HCI―>NACI+ H2OH<sub>2</sub>O
2NaOH+CO<sub>2</sub>―>Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>+ H<sub>2</sub>O
▲*მთელი რიგი მეტალებისა იხსნება ნატრიუმის ჰიდროქსიდში ჰიდროქსომარილების წარმოქმნით:
2NaOH+ZN+2H<sub>2</sub>O=Na<sub>2</sub>[Zn(OH)<sub>4</sub>]+H<sub>2</sub>
ან
:Zn+2NaOH+Na2ZnO2Na<sub>2</sub>ZnO<sub>2</sub>+ H2H<sub>2</sub> ([[ნატრიუმის ცინკატი]])
:AI+NaOH+ H2OH<sub>2</sub>O=NaAIO2NaAIO<sub>2</sub>+3/2H22H<sub>2</sub> ([[ნატრიუმის ალუმინატი]])
*ნახშირბადის ოქსიდი იხსნება ნატრიუმის ჰიდროქსიდში,ნატრიუმი��ნატრიუმის ფორმიატის წარმოქმნით:
:NaOH+CO ―>NaCOOH▼
� ფორმიატის წარმოქმნით:
 
▲NaOH+CO ―>NaCOOH
==გამოყენება==
 
ნატრიუმის ჰიდროქსიდი ფართოდ გამოიყენება ქაღალდის წარმოებაში,ბამბის მერსერიზაციისათვის, საპნის მისაღებად,ხელოვნური ბოჭკოების მისაღებად და
სახალხო მეურნეობის მრავალ დარგში.ტექნიკაში მას კაუსტიკურ სოდას უწოდებენ
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ნატრიუმის_ჰიდროქსიდი“-დან