ორფეოსი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 1:
[[სურათი:Frederic Leighton-Orfeo ed Euridice-1864.jpg|right|thumb|[[ფრედერიკ ლეიტონი]]. ორფეოსი და ევრიდიკე]]
[[სურათი:Gustave Moreau Orphée 1865.jpg|right|thumb|[[გუსტავ მორო]]. ორფეოსის სიკვდილი]]
== ორფეოსი ==
ორფეოსი ({{lang-grc|Ὀρφεύς}})- ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში მომღერალი და მუსიკოსი.
<br> ორფეოსი - იყო თრაკიის მეფის ეაგრას და მუზის [[კალიოპე]]ს ვაჟიშვილი. ხოლო უფრო გვიანდელ ლეგენდებში ის მოხსენებულია როგორც [[აპოლონი]]ს შვილი, რომელმაც შეასწავლა სიმღერის ხელოვნება მას. ის მონაწილეობდა [[იაზონი]]ს მეთაურობით [[არგონავტები]]ს მოგზაურობაში [[კოლხეთის სამეფო]]ში [[ოქროს საწმისი]]ს დასაუფლებად. მან გადაარჩინა თავისი მეგობრები უკან დაბრუნების დროს. როდესაც მეზღვაურები სირინოზების ხმებით იყვნენ მონუსხულნი მან თავისი ლირის ხმით გადაფარა სირინოზთა ხმები. მან სწორედ თავისი მომღერალის ნიჭის გამოყენებით მოახერხა მიეღო პრივილეგია ჩასულიყო ქვესკნელის სამეფოში [[ევრიკიდე]]ს საძებნელად.▼
== წარმომავლობა ==
ყველაზე გავრცელებული ვარიანტით იყო თრაკიის მეფის ეაგრას (ასევე თრაკიის მდინარის ღმერთი) და მუზის [[კალიოპე]]ს ვაჟიშვილი. ეაგრი იყო ატლანტის შთამომავალი, 5 მუხლში, მისი ქალიშვილის ალკიონას მხრიდან. ხოლო უფრო გვიანდელ ლეგენდებში ის მოხსენებულია როგორც [[აპოლონი]]ს შვილი, რომელმაც შეასწავლა სიმღერის ხელოვნება მას. ორფეოსი იყო ნიმფა [[ევრიდიკეს]] ქმარი.
== მითები ==
ცხოვრობდა თრაკიაში<ref>დიოდოროს სიცილიელი. ისთორიული ბიბლიოთეკა </ref> პიმპლეაში კიკონის ოლქში ოლიმპის<ref> სტრაბონი. გეოგრაფია </ref> ახლოს.
იყო აპოლონის სატრფო<ref> ფსევდო-კლიმენტ რომაელი. გომილიუსი 15//ლოსევი ა.ფ.ბერძნული და პომაული მითოლოგია. 1996. 431; ლიხტი გ. ძველი საბერძნეთის სექსუალური ცხოვრება.2003. 397 </ref> აპოლონმა მას აჩუქა ოქროს ლირა, და დაიყვანა 9-მდე სიმების რაოდენობა ლირაზე<ref>ფსევდო-რატოსფენი. კატასტერიზმები 24 </ref>.
გაემგზავრა ეგვიპტეში სადაც საკმაოდ დახვეწა თავისი ცოდნა, და გახდა პირველი თეოლოგიაში, პოეზიაში, მუსიკაში. კრძალავდა სისხლის დაღვრას<ref> არისთოფანი</ref>.
სცემდა თაყვანს აპოლონს. იყო თრაკიულ მისტერიაში გაწევრიანებული.
▲
მან სწორედ თავისი მომღერალის ნიჭის გამოყენებით მოახერხა მიეღო პრივილეგია ჩასულიყო ქვესკნელის სამეფოში [[ევრიკიდე]]ს საძებნელად.
ორფეოსის ხმა და ლირა მთელს საბრძნეთში იყო განთქმული: მას შეეძლო ადამიანის გულის მოლბობა და ცხოველების მოთვინიერება, რომლებიც სასმენად უახლოვდებოდნენ; მაგრამ როდესაც სიკვდილმა მისი მეუღლე ევრიდიკე წაიყვანა, მან გამოამჟღავნა მუსიკოსისა და მომღერალის უდიდესი ნიჭი.
ევრიდიკე იყო ტყის ნიმფა. ერთხელ ის მწყემსმა არისთემ ნახა და მიახლოება სცადა. ის კი შიშისაგან გაიქცა. სირბილის დროს მას ფეხზე გველმა უკბინა და უსულოდ დაეცა. ორფეოსმა მთელი [[საბერძნეთი]] შემოიარა მწუხარე სიმღერების შესრულებით. ბოლოს და ბოლოს მან [[პელოპონესი]]ს უკიდურეს წერტილს მიაღწია სადაც მიწისქვეშა სამეფოს კარი იყო. თავისი სიმღერის მეშვეობით მან შეძლო დაერწმუნებინა [[ქარონი]] რათა გადაეყვანა ის სტიქსზე, იქ ყველას გული აუჩუყა მღერით, ძაღლ ქერბერსაც ([[ცერბერი]]). [[
ორფეოსი მიდიოდა და თან უკრავდა მთელი გზა, ხოლო ევრიდიკე მსუბუქად მიზდევდა უკან; უცებ მას გულში ეჭვი შეეპარა და უკან მიიხედა, რითაც დაარღვია პირობა.
[[სურათი:Bin Orpheus.jpg|thumb|[[ემილ ბენი]]. ''ორფეოსის სიკვდილი'', [[1874]]]] == ორფეოსის სიკვდილი == გაწბილებული ორფეოსი დაბრუნდა თრაკიაში და იქ განაგრძნობდა ნაღვლიან მღერას. მან დაიფიცა რომ სხვა ქალს არ შეიყვარებდა და ამიტომ მის ირგვლივ მხოლოდ ყმაწვილები იყვნენ. მან თრაკიელებს ასწავლა ყმაცვილებთან სიყვარული (ოვიდიუსის წყაროებით) ვირგილიუსი აღნიშნავს რომ ერთხელ მისი იგნორირებით შეურაწყოფილმა თრაკიელმა ქალებმა მას თავი მოსჭრეს და ზღვაში გადააგდეს მაგრამ მისი ბაგეებიდან ისე ისმოდა სევდიანი ჰანგები. [[სურათი:Dürer - Mort d'Orphée (1494).jpg|thumb|left|300px|[[დიურერი]]. ''ორფეოსის სიკვდილი'', [[1494]]]]
სხვა ლეგენდის მიხედვით კი ორფეოსი თვით ზევსის მიერ მეხით იქნა მოკლული. ▼
==შენიშვნები==
<references/>
Line 13 ⟶ 34:
[[კატეგორია:ბერძნული მითოლოგია|*]]
[[კატეგორია:მითოლოგია]]
{{Link FA|ro}}
[[arz:اورفيوس]]
[[bg:Орфей]]
[[bn:ওর্ফেউস]]
[[br:Orfeüs]]
[[bs:Orfej]]
[[ca:Orfeu]]
[[cs:Orfeus]]
[[da:Orfeus]]
[[de:Orpheus]]
[[el:Ορφέας]]
[[en:Orpheus]]
[[eo:Orfeo]]
[[es:Orfeo]]
[[et:Orpheus]]
[[fa:اورفئوس]]
[[fi:Orfeus]]
[[fr:Orphée]]
[[he:אורפיאוס]]
[[hr:Orfej]]
[[hu:Orpheusz]]
[[it:Orfeo]]
[[ja:オルペウス]]
[[ko:오르페우스]]
[[la:Orpheus]]
[[lb:Orpheus]]
[[lt:Orfėjas]]
[[nl:Orpheus (mythologie)]]
[[no:Orfeus]]
[[pl:Orfeusz]]
[[pt:Orfeu]]
[[ro:Orfeu]]
[[sh:Orfej]]
[[sr:Орфеј]]
[[sv:Orfeus]]
[[tl:Orfeo]]
[[tr:Orfe]]
[[uk:Орфей]]
[[vi:Orpheus]]
[[zh:俄耳甫斯]]
| |||