იქს-ადამიანები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის შეცვლა: sq:X-MEn
No edit summary
ხაზი 1:
{{მმ*|იქს-ადამიანები (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{სტილი}}
[[ფაილი:UncannyXmen504.jpg|thumb|300px|შემზარავი იქს-ადამიანები #505.<br />მარჯვნიდან მარცხნივ: [[დაზლერი]] (ზემოთ), [[ნაითქროლერი]] (ქვემოთ), [[ემა ფროსთი]], [[ციკლოპი (პერსონაჟი)|ციკლოპი]], [[პიქსი (მარველის კომიქსები)|პიქსი]] (ზემოთ), [[ვულვერინი]] (ქვემოთ) და [[კოლოსუსი]].<br />[[ტერი დოდსონი]]ს ნამუშევარი.]]
'''იქს-ადამიანები''' ([[ინგლ.]] X-Men) - სუპერგმირთა გუნდი [[მარველის კომიქსები]]ს [[მარველის სამყარო|სამყაროში]]. შექმნილია მწერალი [[სტენ ლი]]სა და მხატვარი [[ჯეკ კირბი]]ს მიერ. პირველად გამოჩნდნენ [[კომიქსი|კომიქსში]] ''[[The X-Men]] #1'' ([[1963]] წლის სექტემბერი). მზარდი ანტი-მუტანტური ტალღის დროს, [[ჩარლზ იქსევიერი|პროფესორმა იქსევიერმა]] შექმნა თავშესაფარი [[ნიუ-იორკი (შტატი)|ვესტჩესტერის ოლქში]], რათა იქ გაეწვრთნა ახალგაზრდა [[მუტანტი (მარველის კომიქსები)|მუტანტები]] თავიანთი ძალების კაცობრიობის სასიკეთოდ გამოყენებაში, და რათა დაემტკიცებინა, რომ მუტანტებს შეუძლიათ გახდნენ [[სუპერგმირი|გმირები]]. იქსევიერმა ერთად შეკრიბა [[ციკლოპი (პერსონაჟი)|ციკლოპი]], [[ყინულის კაცი]], [[ანგელოზი (პერსონაჟი)|ანგელოზი]], [[მხეცი (პერსონაჟი)|მხეცი]], [[ჯინ გრეი]] და უწოდა მათ ”იქს-ადამიანები”, რამეთუ ისინი ფლობდნენ განსაკუთრებულ ძალებს ე.წ. ”იქს-გენის” წყალობით, რაც [[ადამიანი|ნორმალურ ადამიანებს]] არ გააჩნიათ და რაც მუტანტებს თავიანთ შესაძლებლობებს აძლევს. გუნდის სახელწოდებაში ”იქსი” ("X") მიანიშნებს ”ექს-ტრა” ძალებზე, რასაც ნორმალური ადამიანები არ ფლობენ. როგორც განმარტებულია, მუტაციები რადიოაქტიული გამოსხივების ზემოქმედების შედეგი უნდა იყოს, აღინიშნა ისიც, რომ 5 თავდაპირველი ”იქს-ადამიანის”, აგრეთვე პროფესორი იქსევიერის მშობლები ატომური იარაღების შექმნაზე მუშაობდნენ [[აშშ|შეერთებული შტატებისათვის]].
'''იქს-ადამიანები''' ([[ინგლ.]] X-Men [ˈɛksˈmen]) - სუპერგმირებისაგან შექმნილი გუნდი [[მარველის კომიქსები]]ს [[მარველის მსოფლიო|მსოფლიოში]]. შექმნილია მწერალი [[სტენ ლი]]სა და ილუსტრატორი [[ჯეკ კირბი]]ს მიერ. დებიუტი ''[[შემზარავი იქს-ადამიანები]]ს'' პირველ ნომერში ([[1963]] წლის სექტემბერი) შედგა.
 
ადრეულმა ნომრებმა გუნდის უმთავრესი მტერი, [[მაგნეტო]], გააცნეს მკითხველს, [[მუტანტთა საძმო]]სთან ერთად, რომლებიც კომიქსის ისტორიაში ათწლეულების მანძილზე ებრძოდნენ იქს-ადამიანებს. იქს-ადამიანების კომიქსები შეეწყო სხვა მედიასაც ანიმაციური სატელევიზიო სერიების, ვიდეო თამაშებისა და [[იქს-ადამიანები (ფილმი)|ფილმის]] წარმატებული სერიების ჩათვლით.
გუნდის წევრებს გააჩნიათ გარკვეული ზეთვისებები, ზებუნებრივი ძალები, ანუ სუპერძალები, რაც მათი უეცარი [[ადამიანის ევოლუცია|ევოლუციური]] წინსვლის შედეგია. ჩვეულებრივი ადამიანებისაგან განსხვავებით ისინი ფლობენ ე.წ. იქს-გენს, განეკუთვნებიან სახეობას ''Homo superior'' და [[ევოლუცია|ევოლუციის]] შემდგომ საფეხურზე მყოფ ინდივიდებად მიიჩნევიან.
 
==გამოცემის ისტორია ==
კომიქსის ადრეულ სერიებში, მარველის [[მუტანტი (მარველის კომიქსები)|მუტანტების]] საზოგადოება ორ ძირითად შემტევ ძალადაა გაყოფილი: [[ბოროტი მუტანტების საძმო]]ს წევრებს, რომლებიც სუპერძალებს კანონის წინააღმდეგ იყენებენ, ძლევამოსილი [[მაგნეტო]] ხელმძღვანელობს, იქს-ადამიანებს, რომლებიც ებრძვიან ბოროტებას — პროფესორი [[ჩარლზ იქსევიერი]] (''პროფესორი X''). ეს ის პიროვნებაა, რომელიც მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ეძებს ზებუნებრივი ნიჭით დაჭილდოებულ ახალგაზრდებს და საკუთარ კოლეჯში ასწავლის მათ სუპერძალების სიკეთის სამსახურში გამოყენებას.
გუნდის სახელწოდება კავშირშია ”იქს-გენთან”, ესაა უცნობი გენი, რომელიც მუტანტთა ევოლუციის გამომწვევია. შემქმნელმა სტენ ლიმ გამოიგონა სერიათა სახელი მას შემდგომ, რაც მარველის გამომცემელმა, [[მარტინ გუდმანი|მარტინ გუდმანმა]] დაიწუნა თავდაპირველი სახელწოდება ”მხიარული მუტანტები”, აღნიშნა რა, რომ მკითხველს არ შეეძლო ცოდნოდა ”მუტანტის” მნიშვნელობა. მარველის სამყაროში კი მიჩნეულია, რომ გუნდს სახელი თავად პროფესორმა იქსევიერმა უბოძა.
 
=== 1960-იანი წლები ===
იქს-ადამიანების კომიქსების სერიამ თავისი გავლენა იქონია [[კომიქსი|კომიქსების]] კულტურაზე. 1970-იან წლებში მის პერსონაჟებში შედიოდნენ [[კანადა|კანადის]], [[გერმანია|გერმანიის]], [[ირლანდია|ირლანდიის]], [[იაპონია|იაპონიის]], [[კენია|კენიისა]] და [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] წარმომადგენლები. შემდგომში სერიას დაემატა სხვა ეთნოსებისა და კულტურის მუტანტების რიგი.
 
მოგვიანებით ეს კომიქსი გახდა [[იქს-ადამიანები (ანიმაციური ფილმი)|ანიმაციური სერიალების]], [[იქს-ადამიანები (თამაში)|კომპიუტერული თამაშებისა]] და [[იქს-ადამიანები (ფილმი)|სრულმეტრაჟიანი ფილმების]] პირდაპირი წინამორბედი.
 
== ისტორია ==
ტერმინი ”იქს-ადამიანები” მიმანიშნებელია იმისა, რომ ისინი მსოფლიოსათვის უცნობი გენეტიკის მატარებელი ინდივიდები არიან. [[სტენ ლი]] საკუთარ წიგნში (''Son of Origins of Marvel Comics'') აღნიშნავს, რომ მან გამოიგონა გუნდის სახელი მას შემდეგ, რაც [[მარველის კომიქსები]]ს გამომცემელმა [[მარტინ გუდმენი|მარტინ გუდმენმა]] დაიწუნა შემდეგი სახელწოდებები: „''ექსტრა ძალები''“, „''მუტანტები''“. აღსანიშნავია ისიც, რომ კომიქსის პირველ ნომერში (''Uncanny X-Men'' #1) გუნდს სახელწოდება თავად პროფესორ იქსევიერმა შეურჩია მათი ექს-ტრა ძალების გამო.
 
მუტანტების ნაწილი [[ტელეპათი|ტელეპათმა]] იქსევიერმა მოიძია მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან. მან ახალგაზრდები საკუთარ კოლეჯში მიიწვია, რომელიც [[ნიუ-იორკი (ქალაქი)|ნიუ იორკში]] მდებარეობდა. თავდაპირველად გუნდი შედგებოდა 5 პერსონაჟი-თინეიჯერისგან: [[ანგელოზი (პერსონაჟი)|ანგელოზი]], [[მხეცი (პერსონაჟი)|მხეცი]]/ჰენკ მაკკოი, [[ციკლოპი (პერსონაჟი)|ციკლოპი]]/სკოტ სამერსი, [[ყინულის კაცი]]/ბობი დრეიკი და მარველის გოგნა, [[ჯინ გრეი]].
 
თითოეულ მათგანს პროფესორმა ზებუნებრივი ძალების სურვილისამებრ გაკონტროლება ასწავლა.
 
=== 1960-იანი წლები ===
[[ფაილი:Magnetodebut.png|thumb|left|იქს-ადამიანები #1. 1963 წლის სექტემბერი. მწერალი - [[სტენ ლი]], მხატვარი - [[ჯეკ კირბი]].]]
იქს-ადამიანების ადრეული გამოცემებიდან მკითხველმა გაიცნო გუნდის მთავარი მტერი - მაგნეტო და მისი მუტანტთა საძმო, რომელიც აერთიანებდა [[მასტერმაინდი|მასტერმაინდს]], [[ქვიქსილვერი|ქვიქსილვერს]], [[ალისფერი ჯადოქარი|ალისფერ ჯადოქარსა]] და [[გომბეშო (პერსონაჟი)|გომბეშოს]]. კომიქსში კეთილი ბოროტს ებრძვის, ამასთან ერთად ბოროტება ადამიანის სახითაა (მაგნეტო) წარმოჩენილი, რომელიც თავის დროზე [[ნაცისტები]]ს [[საკონცენტრაციო ბანაკები|საკონცენტრაციო ბანაკებს]] გადაურჩა, თუმცა ვერსად გაექცა ”ნორმალური” ადამიანებისადმი უსაზღვრო სიძულვილს. მისი უმთავრესი მიმდევრები, ქვიქსილვერი და ალისფერი ჯადოქარი, ბოშები არიან. მოგვიანებით კომიქსის წიგნი მოიცავდა სიუჟეტებსა და თემებს ცრუ შეხედულებებისა და [[რასიზმი]]ს შესახებაც კი.
''შემზარავი იქს-ადამიანების'' პირველივე ნომრიდან გაიცნო მკითხველმა გუნდის ცბიერი მტერი, [[მაგნეტო]], და მისი [[ბოროტი მუტანტების საძმო]], სადაც ერთიანდებოდნენ: [[მასტერმაინდი]], [[ქვიქსილვერი]], [[ალისფერი ჯადოქარი]] და [[გომბეშო (პერსონაჟი)|გომბეშო]]. ირონიულად, ამ კომიქსის წიგნის სერიების თავდაპირველი შემადგენლობა, რომელიც შემდგომ ცრურწმენასა და [[რასიზმი|რასიზმზე]] სხვადასხვაგვარი ისტორიების გავრცელების საშუალება გახდა, რასობრივად და ეთნიკურად ერთგვაროვანი იყო და შეიცავდა მხოლოდ ე.წ. [[თეთრი ანგლოსაქსონური პროტესტანტები|WASP]]-ტიპის პერსონაჟებს, რაც იმ პერიოდის კომიქსების გმირების უმეტესობისათვის დე ფაქტო მოდელს წარმოადგენდა. გარდა ამისა, მათი მთავარი მოწინააღმდეგე, [[მაგნეტო]], როგორც მოგვიანებით ირკვევა, ყოფილი [[ებრაელები|ებრაელი]] პატიმარია, რომელიც გადაურჩა [[კონცენტრაციული ბანაკი|კონცენტრაციულ ბანაკს]]. მისი თანამებრძოლები, ქვიქსილვერი და ალისფერი ჯადოქარი კი [[ბოშა|ბოშები]] არიან. მხოლოდ ერთი ახალი წევრი, [[მიმიკა (პერსონაჟი)|მიმიკა]]/კალვინ რანკინი, შეემატა იქს-ადამიანებს, თუმცა მალევე მოუხდა გუნდის დატოვება, ვინაიდან დროებით დაკარგა ძალები.
 
აღნიშნულ წლებში იქსევიერის გუნდს ერთადერთი ახალი წევრი - [[მიმიკა (მარველის კომიქსები)|მიმიკა]] შეემატა, რომელმაც მალევე მიატოვა იქს-ადამიანები, რადგან დროებით დაკარგა ძალები.
[[1969]] წელს მწერალმა [[როი ტომასმი|როი ტომასმა]] და ილუსტრატორმა [[ნილ ადამსი|ნილ ადამსმა]] გადაახალისეს კომიქსის წიგნი და წამყვან როლებზე დანიშნეს ორი, მკითხველისათვის ახლადგაცნობილი პერსონაჟი: [[ჰავოკი]]/ალექს სამერსი და ლორნა დეინი, შემდგომში ცნობილი გახდა, როგორც [[პოლარისი (პერსონაჟი)|პოლარისი]]. სამწუხაროდ, ''იქს-ადამიანების'' ამ ადრეულმა ნომრებმა ვერ მიიზიდეს მყიდველი და მარველმა დაასრულა ახალ ისტორიებზე მუშაობა კომიქსის 66-ე ნომრით. მოგვიანებით, ძველი კომიქსის რამოდენიმე ნომერი ხელახლა დაიბეჭდა, როგორც #67-93.
 
[[1969]] წელს, მწერალმა როი ტომასმა და ილუსტრატორმა ნილ ადამსმა გადაახალისეს კომიქსის წიგნი და მთავარი როლები მისცეს მკითხველისათვის ორ ახლადგაცნობილ პერსონაჟს, [[ჰავოკი|ჰავოკსა]] (რომელიც არნოლდ დრეიკის, დონ ჰეკისა და ნილ ადამსის მიერაა შექმნილი) და ლორნა დეინს, იგივე [[პოლარისი (პერსონაჟი)|პოლარისს]] (შექმნილია არნოლდ დრეიკისა და ჯიმ სტერანკოს მიერ). იქს-ადამიანების ეს ადრეული გამოცემები, კომერციული თვალსაზრისით, ჩავარდა და მარველმა 66-ე ნომრით დაასრულა ახალ ისტორიებზე მუშაობა, თუმცაღა მოგვიანებით (1970-75 წწ.) მთელი რიგი ძველი კომიქსებისა ხელახლა დაიბეჭდა, როგორც გამოცემები #67-93.
=== 1970-იანი წლები ===
[[ფაილი:X-MEN 487.JPG|thumb|300px|შტორმი ''[[შემზარავი იქს-ადამიანები]]ს'' (# 487. 2007 წლის ივნისი) გარეკანზე.]]
სამოცდაათიანი წლების დასაწყისში, კომიქსში ''[[გიგანტური ზომის იქს-ადამიანები]]'' #1 ([[1975]]), მწერალმა [[ლენ უეინი|ლენ უეინმა]] და მხატვარმა [[დეივ კოკრუმი|დეივ კოკრუმმა]] მკითხველს გუნდის ახალი წევრები გააცნეს. იქს-ადამიანების ახალი თავგადასავლები განახლებული კომიქსის 94-ე ნომრიდან დაიწყო. ახალი გუნდი საგრძნობლად განსხვავდებოდა წინამორბედისგან. პერსონაჟები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის წარმომადგენლები იყვნენ, შესაბამისად მათი კულტურული და ფილოსოფიური მრწამსი განსხვავებული იყო, ისინი მეტად ადვილად ახერხებდნენ ძალების „სწორად გამოყენებას“ სხვადასხვა სიტუაციაში და ასაკითაც გაცილებით აღემატებოდნენ იქს-ადამიანების პირველი თაობის წარმომადგენლებს. გუნდს, [[ციკლოპი (პერსონაჟი)|ციკლოპის]] ხელმძღვანელობით, შეემატნენ ახალი პერსონაჟები: [[კოლოსუსი]]/პიოტრ ნიკოლაევიჩ რასპუტინი; [[ნაითქროლერი]]/კურტ ვაგნერი; [[შტორმი (პერსონაჟი)|შტორმი]]/ორორო მუნრო; [[სანდარბერდი]]/ჯონ პრაუდსტარი; [[ბანში (პერსონაჟი)|ბანში]]/სენ კასიდი; [[სანფაირი]]/შირო იოშიდა და [[ვულვერინი]]/ჯეიმს ჰოულეტი (იგივე ლოგანი). გუნდს ასევე შეუერთდნენ [[ჯინ გრეი]] („ფენიქსი“); [[ანგელოზი (პერსონაჟი)|ანგელოზი]]; [[ჰავოკი]] და [[პოლარისი]]/ლორნა დეინი.
 
=== 1970-იანი წლები ===
ამავე პერიოდში მკითხველმა გაიცნო ახალი პერსონაჟები : [[ამანდა სეფტონი]]; [[კიტი პრაიდი]]; [[Hellfire club (გუნდი)|ჯოჯოხეთის ცეცხლის კლუბი]]ს წევრები; [[ჯეიმი მადროქსი|მრავალრიცხოვანი კაცი]]; [[მისტიკა (პერსონაჟი)|მისტიკა]] და დოქტორი [[მოირა კინროს მაკტაგერტი]].
[[1975]] წელს, გიგანტური ზომის იქს-ადამიანების ([[Giant-Size X-Men]] #1) პირველ ნომერში მწერალმა [[ლენ უინი|ლენ უინმა]] და მხატვარმა [[დეივ კოკრუმი|დეივ კოკრუმმა]] მკითხველთა საზოგადოებას ახალი გუნდი წარუდგინეს, რომელიც 94-ე ნომრიდან მოყოლებული [შემზარავი] იქს-ადამიანების ახალ გამოცემებში მონაწილეობდა. ახალი გუნდი მეტად განსხვავდებოდა პირველყოფილისგან. იგი ეთნიკური მრავალფეროვნებით გამოირჩეოდა. მისი თითოეული წევრი მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის წარმომადგენელი იყო განსხვავებული კულტურული და ფილოსოფიური მრწამსით. ამასთან ერთად ისინი ასაკითაც აღემატებოდნენ გუნდის 5 თავდაპირველ თინეიჯერ წევრს, თანაც შესანიშნავად იყენებდენ თავიანთ ძალებს, ზოგიერთი მათგანი ბრძოლაშიც დახელოვნებული იყო. იქს-ადამიანების სრულიად ახალი და განსხვავებული გუნდი, ციკლოპის მეთაურობით, აერთიანებდა შემდეგ მუტანტებს: [[კოლოსი (პერსონაჟი)|კოლოსი]] ([[საბჭოთა კავშირი]]დან), [[ნაითქროლერი]] ([[დასავლეთი გერმანია|დას. გერმანიიდან]]), [[შტორმი (პერსონაჟი)|შტორმი]] ([[კენია|კენიიდან]]), [[სანდერბერდი]] ([[ინდიელები|აპაჩი ინდიელი]]), აგრეთვე [[ბანში (პერსონაჟი)|ბანში]] ([[ირლანდია|ირლანდიიდან]]), [[სანფაირი]] ([[იაპონია]]) და [[სამურავი (პერსონაჟი)|სამურავი]] ([[კანადა|კანადიდან]]), რომელიც საბოლოო ჯამში ყველაზე პოპულარული იქს-ადამიანი ხდება. განახლებული ჯინ გრეი უერთდება გუნდს, როგორც ცნობილი [[ფენიქსის ძალა|ფენიქსი]]. ამასთან ერთად ანგელოზი, მხეცი, ჰავოკი და პოლარისი მნიშვნელოვნად ფიგურირებდნენ კომიქსში.
 
განახლებული სერიების ილუსტრატორი დეივ კოკრუმია, მოგვიანებით [[ჯონ ბირნი]], მწერალი კი [[კრის კლერმონი]], რომელმაც ყველაზე ხანგრძლივი დროით შეინარჩუნა ეს თანამდებობა. სერიები, კლერმონის ავტორობით, კრიტიკოსების შეფასებისა და კომერციული თვასაზრისით, წარმატებული აღმოჩნდა. ამ პერიოდში გამოიცა "[[Proteus Saga]]" (”პროტეუსის საგა”), "[[Dark Phoenix Saga]]" (”შავი ფენიქსის საგა”), 1980-იანი წლების დასაწყისში კი "[[Days of Future Past]]" (”მომავალი წარსულის დღეები”), აგრეთვე [[X-Men: God Loves, Man Kills]] (იქს-ადამიანები: ღმერთს უყვარს, კაცი კლავს), რაც [[2003]] წლის ფილმის ”[[იქს-ადამიანები 2]]” შთამაგონებელი გახდა. მკითხველმა ამ პერიოდშივე გაიცნო ახალი პერსონაჟები: [[ამანდა სეფტონი]], [[კიტი პრაიდი]], [[ჯოჯოხეთის ცეცხლის კლუბი]], [[მრავალრიცხოვანი კაცი]], [[მისტიკა (პერსონაჟი)|მისტიკა]] და [[მოირა მაკტაგერტი]], რომელიც [[მუირის კუნძული|მუირის კუნძულზე]] [[გენეტიკა|გენეტიკურ]] კვლევა-ძიებას აწარმოებდა.
=== 1980-იანი წლები ===
ამ წლებში კომიქსთა პოპულარობა კიდევ უფრო გაიზარდა.
 
=== 1980-იანი წლები ===
80-იანი წლების ახალი პერსონაჟებიდან აღსანიშნავია: [[დაზლერი]]/ელისონ ბლეირი; [[ფორჟი]]; [[ლონგშაუთი]]; [[პსილოკი]]/ელიზაბეტ (ბეტსი) ბრედოქი; [[როუგი]]/ანა მარია და [[რეიჩელ სამერსი]] (რეიჩელ გრეი, „მარველის გოგონა“).
1980-იან წლებში, შემზარავი იქს-ადამიანების მზარდი პოპულარობის გამო მარველმა დაიწყო განსხვავებული, დამოუკიდებელი სერიების, ე.წ. ”იქს-წიგნების” გამოცემა. მათგან აღსანიშნავია [[ალფა ფლაითი]], [[ექსკალიბური]], [[ახალი მუტანტები]], [[იქს-ფაქტორი]] და [[სამურავი (პერსონაჟი)|სამურავის]] სოლო სერიები. ამასთან ერთად, შეიქმნა ახალი სიუჟეტები, სხვადასხვა ”იქს-წიგნების” პერსონაჟების მონაწილეობით. მათგან აღსანიშნავია: მუტანტთა ამოხოცვა ([[Mutant Massacre]]), მუტანტთა დაცემა ([[Fall of the Mutants]]) და ინფერნო (იგივე ჯოჯოხეთი. ინგლ. [[Inferno (მარველის კომიქსები)|Inferno]]).
 
იქს-ადამიანების ნამატიდან აღსანიშნავია [[დაზლერი]], [[ფორჟი]], [[ლონგშოთი]], [[პსილოკი]], [[როუგი]] და [[რეიჩელ სამერსი]]. ამავე პერიოდში პროფესორი იქსევიერი მიემგზავრება გარე კოსმოსში [[ლილანდრა]]სთან, [[შიარის იმპერია|შიარის]] იმპერატრიცასთან შესახვედრად, [[მაგნეტო]] უერთდება რა იქს-ადამიანებს, იკავებს იქსევიერის ადგილს და [[ახალი მუტანტები]]ს ლიდერი ხდება. ამ პერიოდშივე გაიცნო მკითხველმა იდუმალებით აღსავსე [[მედლინ პრიორი]] - [[ჯინ გრეი]]ს [[კლონი]] და უძლეველი [[აპოკალიფსი (პერსონაჟი)|აპოკალიფსი]], აგრეთვე [[მისტერ სინისტერი]] და [[ხმალკბილა (პერსონაჟი)|ხმალკბილა]].
აგრეთვე: [[მედლინ პრიორი]] და ბოროტი მუტანტები: [[აპოკალიფსი (პერსონაჟი)|აპოკალიფსი]]; [[მისტერ სინისტერი]] და [[ხმალკბილა (პერსონაჟი)|ხმალკბილა]].
 
=== 1990-იანი წლები ===
[[ფაილი:Xmenjimlee.jpg|thumb|left|300px|[[იქს-ადამიანები (ნაწ. 2)]] #1. [[ჯიმ ლისლი]]ს ნამუშევარი. [[1991]] წ.]]
[[იქს-ადამიანები (ნაწ. 2)|იქს-ადამიანების რიგით მეორე სერიების]] პრემიერა (პირველი - [[შემზარავი იქს-ადამიანები]]ა, რომელსაც 1981 წლამდე უბრალოდ ”იქს-ადამიანები” ერქვა) [[1991]] წლის ოქტომბერში შედგა. 1991-2001 წლამდე კომიქსის ამ წიგნის სახელწოდებაც ”იქს-ადამიანები” (ნაწ. 2) იყო. პროფესორი იქსევიერი და თავდაპირველი წევრები უბრუნდებიან გუნდს, რომელიც ორ შემტევ ძალადა იყოფა: ციკლოპის ”ლურჯი გუნდი” და შტორმის ”ოქროს გუნდი”.
კომიქსში [[იქს-ადამიანები (ნაწ. 2)|იქს-ადამიანები]] პროფესორი იქსევიერი, რომელიც [[1986]] წელს საყვარელ ლილანდასთან („შიარ იმპერიის“ მაგი) შესახვედრად გაემგზავრა [[კოსმოსი|კოსმოსში]], უბრუნდება გუნდს, რომელიც ორ შემტევ ძალადაა გაყოფილი — ე. წ. „ლურჯი გუნდი“ [[ციკლოპი (პერსონაჟი)|ციკლოპის]] ხელმძღვანელობით და ე. წ. „ოქროს გუნდი“ [[შტორმი (პერსონაჟი)|შტორმის]] ხელმძღვანელობით. მწერალი [[კრის კლერმონი]]სა და მხატვარი [[ჯიმ ლი]]ს დამსახურებაა ის, რომ კომიქსების ისტორიაში ყველაზე გაყიდვადი (გაიყიდა მიახ. 8 მილიონი ეგზემპლიარი) წიგნი შექმნეს.
 
პირველი გამოცემები კრის კლერმონის მიერაა დაწერილი, ილუსტრატორი და სიუჟეტის თანაავტორი კი მხატვარი [[ჯიმ ლი]]ა. ამ წიგნის მიახლოებით 8 მილიონი კოპიო გაიყიდა, რაც სადღეისოდაც რეკორდული რაოდენობაა. შედეგად იგი ყველა დროის ყველაზე გაყიდვადი კომიქსის წიგნი გახდა. ამ პერიოდშივე გამოიცა კიდევ ერთი ახალი იქს-წიგნი, სახელად [[იქს-ძალა]], რომელიც აერთიანებდა [[ახალი მუტანტები]]ს უკვე ზრდასრულ წევრებს, [[კაბელი (პერსონაჟი)|კაბელის]] მეთაურობით. მალევე, შიდა შეუთანხმებლობებმა იქს-წიგნების შემქმნელ გუნდებს შორის განხეთქილება წარმოშვა. იქს-ადამიანების რედაქტორს - ბობ ჰარასს, ჯიმ ლისთან და მხატვარ უილიამ პორტაციოსთან ერთად, კომიქსის წიგნების სიუჟეტებთან დაკავშირებით დავა მოუვიდა კლერმონთან. შედეგად კრის კლერმონმა მიატოვა თანამდებობა, რაც 16 წლის მანძილზე ეკავა. ბევრი ფანი კლერმონის მოღვაწეობის დროს სერიათა კლასიკურ პერიოდად ასახელებს. კლერმონს ჯონ ბირნი ჩაენაცვლა, მას კი ფაბიან ნიციეზა და სკოტ ლობდელი. მალე ლიმ, რამოდენიმე ცნობილ მხატვართან ერთად, მიატოვა მარველი და ”იმიჯ კომიქსებში” ([[Image Comics]]) გადაინაცვლა, მიზეზად ხელფასის სიმწირე დასახელდა. ილუსტრატორი ჯიმ ლის იქს-ადამიანები 90-იანი წლების მანძილზე აღარ შეცვლილა. მის მიერ შექმნილი დიზაინები გამოყენებულია იქს-ადამიანების ანიმაციურ სერიებში, სათამაშოების ხაზსა და კაპკომის ([[Capcom]]) რამოდენიმე ვიდეო თამაშში.
90-იანი წლების ნამუშევრებიდან აღსანიშნავია: ''„The X-Tinction Agenda“ ([[1990]] წ), „The Muir Island Saga“ (მუირის კუნძულის საგა) (1991 წ), „X-Cutioner’s Song (ჯალათის სიმღერა)“ ([[1992]] წ), „Fatal Attractions (საბედისწერო მიზიდულობა)“ ([[1993]] წ), „Phalanx Covenant (ფალანქსის შესანხმება)“ ([[1994]] წ), „Legion Quest“/„Age of Apocalypse“ (აპოკალიფსის ჟამი) ([[1995]] წ), „Onslaught“ (ონსლათი) ([[1996]] წ) და „Operation: Zero Tolerance“ (ოპერაცია: არავითარი შემწყნარებლობა) ([[1997]] წ).'' ასევე მარველმა დაიწყო კომიქსების მინისერიების გამოშვებაც: ''Bishop (ბიშოფი), Cable (კაბელი), Deadpool (დედფული), Gambit (გამბიტი) და X-Man (ადამიანი-იქსი)''.
 
1990-იანი წლების ნამუშევრებიდან აღსანიშნავია: [[X-Tinction Agenda]] (1990), მუირის კუნძულის საგა ([[Muir Island Saga]]) (1991), [[X-Cutioner's Song]] (ჯალათის სიმღერა) (1992), საბედისწერო მიზიდულობები ([[Fatal Attractions]]) (1993), ფალანქსის ხელშეკრულება ([[Phalanx Covenant]]) (1994), ლეგიონის ძიება/აპოკალიფსის ეპოქა (Legion Quest/[[Age of Apocalypse]]) (1995), [[ონსლათი]] (1996) და ოპერაცია: არავითარი შემწყნარებლობა ([[Operation: Zero Tolerance]]) (1997). იქს-ადამიანებს შეემატნენ ცნობილი პერსონაჟები: [[კაბელი (პერსონაჟი)|კაბელი]], [[ბიშოფი]], [[ჯუბილი]] და [[გამბიტი (პერსონაჟი)|გამბიტი]], რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული იქს-ადამიანი ხდება და ფანთა რიცხოვნობით მეტოქეობას თავად [[სამურავი (პერსონაჟი)|სამურავს]] უწევს. მოგვიანებით გუნდს შეემატნენ ახალი წევრები, რომლებიც მალევე წავიდნენ: [[ჯოსეფი (მარველის კომიქსები)|ჯოსეფი]], [[მაგოტი (მარველის კომიქსები)|მაგოტი]], [[მაროუ (მარველის კომიქსები)|მაროუ]], [[სესილია რეიესი]] და [[ახალი სანდერბერდი]]. [[ჩარლზ იქსევიერი|იქსევიერის]] [[ახალი მუტანტები]] გაიზარდნენ და [[იქს-ძალა]]დ გარდაიქმნენ, რაც შეეხებათ თინეიჯერ მუტანტებს, შეიქმნა ახალი გუნდი, სახელად [[იქს-თაობა]]. ახალი მუტანტებისგან განსხვავებით, მათი აღმზრდელები [[ჯუბილი]] და ყოფილი [[სუპერბოროტმოქმედი]] - [[ემა ფროსთი]] არიან. 1998 წელს დასრულდა [[ექსკალიბური]] და [[იქს-ფაქტორი]], ამ უკანასკნელს ჩაენაცვლა მუტანტი იქსი ([[Mutant X]]), [[ჰავოკი]]ს მონაწილეობით. [[მარველის კომიქსები|მარველმა]] დაიწყო სოლო სერიების გამოცემა, მათ შორისაა: [[დედფული]], კაბელი, ბიშოფი, სამურავი, [[ადამიანი იქსი]] და გამბიტი, თუმცაღა უმეტესობამ ათწლეულიც კი ვერ გაძლო.
=== 2000-იანი წლები ===
ამ პერიოდში კომიქსის სახელწოდება („იქს-ადამიანები“) შეიცვალა და დაერქვა „ახალი იქს-ადამიანები“ („''New X-Men''“). სიუჟეტი საკმაოდ დრამატულია. ბოროტი [[კასანდრა ნოვა]] ანადგურებს 16,000 000 [[ადამიანი-მუტანტი|მუტანტს]], ყოფილი დამნაშავე — [[ემა ფროსთი]] კი პროფესორ იქსევიერის გუნდის ძირითად შემადგენლობაში გადადის. ასევე კომიქსებში ჩნდება ახალი პერსონაჟი — [[ქსორნი]], რომელიც ასევე იქს-ადამიანებს უერთდება.
[[ფაილი:Astonishing X-Men- Second Stage.jpg|thumb|left|„გამაუგნებელი იქს-ადამიანების“ 25-ე ნომრის გარეკანი. ლი ბერმეჯოს ნამუშევარი.]]
 
=== 2000-იანი წლები ===
მუტანტების ახალი თაობის წარმომადგენელთაგან აღსანიშნავია: [[კალიბანი]]; [[ჩამბერი]]/ჯონოტონ (ჯონო) ევან სტარსმორი (იგივე „''დესიბელი''“); ემა ფროსთი; [[ჰუსკი]]/პეიჯ გუსრი; [[ნორსსთარი]] („ჩრდილოეთის ვარსკვლავი“ იგივე ჯინ-პაულ ბიუბიერი) და [[ვარპასი]]/ჯეიმს პრაუდსთარი (იგივე „''მეორე სანდარბერდი''“).
[[ფაილი:X-MEN 487.JPG|thumb|300px|[[შტორმი (პერსონაჟი)|შტორმი ''[[შემზარავი იქს-ადამიანები]]ს'' (# 487. 2007 წლის ივნისი) გარეკანზე.]]
2000-იანი წლების დასაწყისში, კლერმონი ცოტა ხნით ბრუნდება იქს-ადამიანების ორი უმთავრესი კომიქსის წიგნის ([[შემზარავი იქს-ადამიანები]] და [[იქს-ადამიანები (ნაწ. 2)|იქს-ადამიანები]]) მწერლის თანამდებობაზე. მას შემდგომ, რაც მას [[გრანტ მორისონი]] ჩაენაცვლება, იგი ახალ სერიებზე იწყებს მუშაობას, სახელად ”იქს-ტრიმი იქს-ადამიანები” ([[X-Treme X-Men]]).
 
მალე, კომიქსის სახელწოდება (”იქს-ადამიანები”) იცვლება ”ახალი იქს-ადამიანებით”, მწერალი - გრანტ მორისონია. ამ პერიოდს მორისონის ერასაც უწოდებენ, მის მიერ განხორციელებული რადიკალური ცვლილებების გამო. მისი პირველი ნამუშევარია ”გ, როგორც გადაშენება” ([[E is for Extinction]]). სიუჟეტი ძლიერ დრამატულია, სუპერბოროტმოქმედი [[კასანდრა ნოვა]] ანადგურებს რა [[გენოშა]]ს, კლავს 16 მილიონ მუტანტს. მორისონმა მკითხველს ახალი პერსონაჟი, [[ქსორნი]] გააცნო. ამავე პერიოდში იქს-ადამიანების ფერადი კოსტიუმები, რაც გუნდს უკანასკნელი ათწლეულების მანძილზე ემოსა, ტყავის შავმა უნიფორმებმა ჩაანაცვლეს. ამასთან ერთად, მარველმა ახალი სერიების გამოცემა დაიწყო, სახელად ”უკანასკნელი იქს-ადამიანები” ([[Ultimate X-Men]]), პარალელურად გამოდიოდა ”[[შემზარავი იქს-ადამიანები]]ც”, ჩაკ ოსტენის ავტორობით.
ბოროტი მუტანტების ნაწილი უერთდება პროფესორ [[ჩარლზ იქსევიერი|იქსევიერის]] გუნდს: [[ჯიგერნაუტი]]; [[ლედი მასტერმაინდი]]/რეგან უინგრეიდი; [[მისტიკა (პერსონაჟი)|მისტიკა]] და [[ხმალკბილა (პერსონაჟი)|ხმალკბილა]].
 
იქს-ადამიანების ნამატიდან აღსანიშნავია: [[ჩამბერი (მარველის კომიქსები)|ჩამბერი]], [[ემა ფროსთი]], [[ჰუსკი (მარველის კომიქსები)|ჰუსკი]], [[ნორსსთარი]], [[არმორი (მარველის კომიქსები)|არმორი]], [[პიკსი (მარველის კომქისები)|პიქსი]] და [[ვარპასი]]. გუნდს დროებით უერთდებიან ყოფილი ბოროტმოქმედებიც: [[ჯაგერნაუტი]], [[ლედი მასტერმაინდი]], [[მისტიკა (პერსონაჟი)|მისტიკა]] და [[ხმალკბილა (პერსონაჟი)|ხმალკბილა]]. [[2001]]-[[2007]] წწ. გამოდიოდა ”განდევნილთა” ([[Exiles (მარველის კომიქსები)|Exiles]]) სერიები, [[2008]] წლის იანვრიდან კი ”ახალი განდევნილები”, კრის კლერმონის ავტორობით. კაბელისა და დედფულის წიგნები გაერთიანდა ერთ წიგნში, სახელად ”კაბელი და დედფული” ([[Cable & Deadpool]]). ამასთან ერთად, გამოიცა ”გამაუგნებელი იქს-ადამიანების” ([[Astonishing X-Men]]) ახალი სერიები, [[ჯოს უიდონი]]ს ავტორობით, აგრეთვე ახალი იქს-წიგნი, სახელად ახალი იქს-ადამიანები: იქს აკადემია ([[New X-Men: Academy X]]), რაც მკითხველს ახალგაზრდა მუტანტების ინსტიტუტში ცხოვრებაზე მოუთხრობდა.
კომიქსში ბრუნდებიან დაღუპული [[კოლოსუსი]] და [[პსილოკი]], [[ჯინ გრეი]] კი კვდება. გაებმება სასიყვარულო ურთიერთობა [[ციკლოპი (პერსონაჟი)|ციკლოპსა]] და [[ემა ფროსთი|ემა ფროსთს]] შორის.
 
ამ პერიოდში აღდგა [[კოლოსი (პერსონაჟი)|კოლოსი]] და [[პსილოკი]], [[ჯინ გრეი]] კი გარდაიცვალა, თუმცა მოგვიანებით დროებით დაბრუნდა გრაფიკულ ნოველაში, სახელად ”[[X-Men: Phoenix – Endsong]]” (იქს-ადამიანები: ფენიქსის დასასრული). [[ემა ფროსთი]], ჩაენაცვლება რა ჯინ გრეის, ინსტიტუტის ახალი ხელმძღვანელი ხდება. მას შემდგომ, რაც მუტანტთა უმრავლესობა ძალას კარგავს, ინსტიტუტი, რომელიც ადრე ფართო-მასშტაბიან სკოლას წარმოადგენდა, ახლა თავშესაფარია იმ მუტანტთათვის, რომლებმაც შეინარჩუნეს თავიანთი ძალები.
საბოლოო ჯამში, იქსევიერის კოლეჯი [[ნიუ-იორკი (ქალაქი)|ნიუ იორკში]] ნადგურდება, მის ნაცვლად კი, სკოტის (იგივე ციკლოპის) ხელმძღვანელობით იხსნება ახალი ინსტიტუტი [[სან-ფრანცისკო]]ში.
 
2007 წ. შეიქმნა ახალი სიუჟეტი, სახელად მესიის კომპლექსი ([[X-Men: Messiah Complex]]). [[იქს-ძალა]] და [[კაბელი (პერსონაჟი)|კაბელი]] ებრძვიან [[სტრაიფი (მარველის კომიქსები)|სტრაიფს]] და მესია ბავშვის გადარჩენას ცდილობენ. 2008 წლიდან ”იქს-ადამიანების” (რომელსაც 2001 წ. „ახალი იქს-ადამიანები“ ეწოდა) სახელი კვლავ იცვლება, როგორც ”იქს-ადამიანები: მემკვიდრეობა” (X-Men: Legacy). 2009 წლის მაისიდან გამოდის ”მესიის ომი” ([[Messiah War]]). იგი მეორე ნაწილია იმ ტრილოგიისა, რომელიც ”მესიის კომპლექსით” დაიწყო.
ნამუშევრებიდან აღსანიშნავია: ''Revolution (რევოლუცია) ([[2000]]), „Eve of Destruction“ (განადგურების წინადღე), „E Is for Extinction“ (გ როგორც გადაშენება) ([[2001]]), „Planet X“ (პლანეტა იქსი), „Gifted“ (დაჯილდოებულნი) ([[2004]]), Here Comes Tomorrow (იწყება ხვალინდელი დღე), „X-Men: Phoenix — Endsong”, „House of M“ (მაგნეტოს სახლი), „Decimation“ (განადგურება) ([[2005]]), „Deadly Genesis“ (სასიკვდილო გენეზისი) ([[2005]]—[[2006]]), „Endangered Species“ (საფრთხეში მყოფი სახეობები) ([[2007]]), „Messiah Complex“ (მესია კომპლექსი) ([[2007]]—[[2008]]) და Divided We Stand (ვიბრძვით ცალ-ცალკე) ([[2008]]).''
 
ათწლეულის აღსანიშნავი ნამუშევრებია: Revolution (რევოლუცია) (2000), [[Eve of Destruction]] (განადგურების წინადღე), [[E Is for Extinction]] (გ, როგორც გადაშენება) (2001), [[Planet X]] (პლანეტა იქსი), [[Here Comes Tomorrow]] (იწყება ხვალინდელი დღე), [[Gifted (მარველის კომიქსები)|Gifted]] (დაჯილდოებულნი) (2004), [[X-Men: Phoenix - Endsong]] (იქს-ადამიანები: ფენიქსის დასასრული), [[მაგნეტოს სახლი|House of M]] (ემის სახლი), [[Decimation (მარველის კომიქსები)|Decimation]] (ამოწყვეტა) (2005), [[Deadly Genesis]] (სასიკვდილო გენეზისი) (2005–2006), [[Endangered Species (მარველის კომიქსები)|Endangered Species]] (საფრთხეში მყოფი სახეობები) (2007), [[Messiah Complex]] (მესიის კომპლექსი) (2007–2008), [[Divided We Stand]] (ვიბრძვით ცალ-ცალკე) (2008), [[Manifest Destiny]] (ცხადი ბედისწერა) (2008–2009), [[X-Infernus]] (იქს-ინფერნუს), [[Messiah War]] (მესიის ომი), [[Utopia (მარველის კომიქსები)|Utopia]] (უტოპია), [[Nation X]] (იქს ხალხი) და [[Necrosha]] (ნეკროშა) (2009).
== ფილმი „იქს-ადამიანები“ ==
{{მთავარი|იქს-ადამიანები (ფილმების სერია)}}
[[ფაილი:ororo_munroe.jpg|thumb|300px|შტორმი ([[ჰალი ბერი]]) ფილმიდან „[[იქს-ადამიანები, უკანასკნელი ბრძოლა]]“ ([[2006]] წ.)]]
 
ფილმი „იქს-ადამიანები“ შედგება 4 სერიისგან. რეჟისორები: [[ბრაიან სინგერსი]] (ნაწილი 1,2), [[ბრეტ რატნერი]] (ნაწ. 3) და [[გევინ ჰუდი]] („[[იქს-ადამიანების წარმოშობა: ვულვერინი]]“)
 
ფილმის სიუჟეტი შემდეგში მდგომარეობს: მუტანტები იყოფიან 2 ნაწილად. ნაწილს ხელმძღვანელობს პროფესორი ჩარლზ იქსევიერი — ისინი მსოფლიოში მუტანტებისა და ადამიანების ჰარმონიული თანაცხოვრებისათვის იბრძვიან, მათი მოწინააღმდეგე მხარე, ბოროტი მაგნეტოს მეთაურობით, კი მიიჩნევს, რომ ომი ახლოვდება და შეუძლებელია მუტანტებმა ადამიანებთან ერთად ბედნიერად იცხოვრონ. ფილმის მესამე ნაწილი ნაწილობრივ ეფუძნება კომიქსს, სახელწოდებით „X იარაღი“ („''Weapon X''“) და „შავი ფენიქსი“ („''Dark Phoenix''“). მეოთხე ნაწილში კი „იქს-ადამიანების“ ერთ-ერთი წევრის, [[ვულვერინი]]ს წარსულია გაშუქებული. მომავალში გამოვა: [[იქს-ადამიანების წარმოშობა: მაგნეტო]], [[იქს-ადამიანები: პირველი კლასი (ფილმი)|იქს-ადამიანები: პირველი კლასი]], [[დედფული (ფილმი)|დედფული]]. მიუხედავად გარკვეული წინააღმდეგობებისა, ფილმის თითოეული სერია უდიდესი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში.
 
==იქს-ადამიანების მსოფლიო==
იქს-ადამიანები, მარველის კომიქსების სხვა პერსონაჟებთან ერთად, [[მარველის სამყარო]]ში არსებობენ, ამიტომაც მკითხველის გაკვირვებას არ უნდა იწვევდეს მათი ხშირი შეხვედრები სხვა სერიების პერსონაჟებთან. გუნდის ბაზა იქსევიერის ინსტიტუტი, ანუ ე.წ. [[იქს-სახლი]]ა, რომელიც ნიუ იორკში მდებარეობს. 2000-იან წლებამდე, გარე მსოფლიოსთვის იგი ჩვეულებრივ უმაღლეს სასწავლებლად ფუნქციონირებდა, ხოლო მას შემდგომ, რაც იქსევიერის [[მუტანტი (მარველის კომიქსები)|მუტანტობა]] საქვეყნოდ ცნობილი გახდა, მან მუტანტთა სკოლა-ინტერნატის ტიტული შეიძინა. იქს-ადამიანები ზე-ტექნოლოგიებით სარგებლობენ: მაგალითად, [[სერებრო (მარველის კომიქსები)|სერებრო]] ზრდის რა [[ჩარლზ იქსევიერი|პროფესორი იქსევიერის]] [[ტელეპათია|შესაძლებლობებს]], მას მუტანტთა მოძიებაში ეხმარება, გუნდი სავარჯიშოდ სპეციალურ ოთახს იყენებს, რაც წარმოქმნის რეალისტურ ჰოლოგრაფიულ სიმულაციებს, გადასაადგილებლად კი რეაქტიულ საჰაერო ხომალდს, ე.წ. [[ბრექბერდს]].
== იხილეთ ასევე ==
*[[იქს-ადამიანების წევრების სია]]
Line 73 ⟶ 57:
* [http://www.newkadia.com/?Covers=4389 იქს-ადამიანების კომიქსთა (პირველი თაობის სერიების) გარეკანები ]
* [http://marvel.com/universe/X-men იქს-ადამიანების პერსონაჟების ბიოგრაფიები მარველის ოფიციალურ საიტზე]
 
== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}
{{იქს-ადამიანები}}
[[კატეგორია:გამოგონილი ორგანიზაციები]]
[[კატეგორია:მარველის კომიქსების სუპერგმირები]]
[[კატეგორია:იქს-ადამიანები|*]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/იქს-ადამიანები“-დან