ბაიკონურის კოსმოდრომი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ბაიკონურის კოსმოდრომი''' (რუს: Космодром Байконур), იგივე ტიურა-ტამი არის მსოფლიოს უდიდესი და უძველესი კოსმოდრომი. იგი განლაგებულია [[ყაზახეთი|ყაზახეთში]], [[არალის ზღვა|არალის ზღვიდან]] აღმოსავლეთში 200 კმ მანძილზე, მდ. [[სირ-დარია|სირ-დარიის]] ჩრდილო ნაპირზე, ქალაქ [[ტიურა-ტამი|ტიურა-ტამთან]] ახლოს. იგი იჯარით აქვს აღებული [[რუსეთის ფედერაცია]]ს ([[2050]] წლამდე) და მას განაგებს რუსეთის კოსმოსური სააგენტო. იგი აგებულ იქნა [[სსრკ]]-ის მიერ 50-იან წლებში, როგორც სამხედრო პოლიგონი საკონტინენტთაშორისო რაკეტებს გამოსაცდელად. სამართავი და ადმინისტრაციული პუნქტების გეოგრაფიული კოორდინატებია 45°55′12.64″ ჩ.გ. და 63°20′32.48″ ა.გ. მაშინ, როცა ერთ-ერთი სასტარტო მოედანი განლაგებულია 45°57′52.61″ ჩ.გ. და 63°18′18.26″ ა.გ.

 

 

== სახელწოდება ==

 

== ისტორია ==

 

ბაიკონურის კოსმოდრომი დაარსებულ იქნა [[1955]] წლის [[2 ივნისი|2 ივნისს]]. თავდაპირველად იგი დაარსდა, როგორც სამხედრო პოლიგონი საკონტინენტთაშორისო რაკეტების გამოსაცდელად და მხოლოდ მოგვიანებით შეიძინა მან კოსმოდრომის ფუნქცია. [[კოროლიოვი, სერგეი|სერგეი კოროლიოვმა]], [[რ-7]] რაკეტების მთავარმა კონსტრუქტორმა შეარჩია ადგილი რაკეტების რადიოთი სამართავად, რომელიც ამ კოსმოდრომიდან რამდენიმე ასეული კილომეტრით იყო დაშორებული. ყოველივე ამან ბაიკონურის კოსმოდრომი სსრკ-ის ერთ-ერთ უძვირეს წამოწყებად აქცია. კოსმოდრომთან ახლოს მთელი ქალაქიც კი გაშენდა, რომლის მოვალეობა კოსმოდრომის მომსახურება იყო და მას [[ლენინსკი]] ეწოდა [[1966]] წელს.

ბაიკონურის კოსმოდრომთან ბევრი ისტორიული გაფრენაა დაკავშირებული კოსმოსში: პირველი საკონტინენტთაშორისო რაკეტების გამოცდა, დედამიწის პირველი ხელოვნური თანამგზავრი ([[სპუტნიკ-1]]) [[1957]] წელს, პირველი ადამიანი კოსმოსში ([[გაგარინი, იური|იური გაგარინი]]) [[1961]] წელს, პირველი ქალი კოსმოსში ([[ტერეშკოვა, ვალენტინა|ვალენტინა ტერეშკოვა]]) [[1963]] წელს, ბევრი კოსმონავტი სხვადასხვა ქვეყნებიდან ([[ჩეხოსლოვაკია]], [[ვიეტნამი]], [[ბრაზილია]]). ბაიკონურის კოსმოდრომი არც კატასტროფებისგან იყო დაზღვეული, ერთ-ერთი ასეთი კატასტროფა მოხდა [[1960]] წელს, როცა [[რ-16]] რაკეტის აფეთქებამ ასზე მეტი ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა (იხ. [[ნედელინის კატასტროფა]])

 

 

საბჭოთა კავშირის დაშლიდან [[1991]] წელს რუსულმა კოსმოსურმა პროგრამამ გააგრძელა თავისი მოღვაწეობა დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის მფარველობის ქვეშ. [[1995]] წელს ქალაქს, რომელიც კოსმოდრომს ერტყა გარს, სახელი გადაერქვა და ბაიკონური ეწოდა. [[2005]] წელს დაიდო ხელშეკრულება რუსეთსა და ყაზახეთს შორის ბაიკონურის კოსმოდრომის იჯარით რუსეთისთვის გადაცემის შესახებ 2050 წლამდე. იჯარის ფასი 115 მლნ აშშ დოლარია, რაც უთანხმოებას იწვევს ამ ორ სახელმწიფოს შორის და რაც აიძულებს რუსეთს, რომ გააფართოვოს მის ტერიტორიაზე მდებარე პლესეცკის კოსმოდრომი.

== რესურსები ინტერნეტში ==

 

 

[[კატეგორია:სსრკ-ის კოსმონავტიკა]]

[[fa:پایگاه فضایی بایکونور]]

[[fi:Baikonurin avaruuskeskus]]

[[he:קוסמודרום בייקונור]]

[[hr:Bajkonur]]