მეგრული გრამატიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
გაფორმება
ხაზი 155:
===ფონეტიკური პროცესები===
 
===='''''ი'' და ''უ'' ხმოვანთა რედუცირება===='''
 
ზუგდიდურ-სამურზაყანულში ''ი'' და ''უ'' ხშირად სუსტდება და იძლევა ''ჷ''-ს.
 
===='''ხმოვანთა ასიმილაცია===='''
 
*''აე → ეე → ე''
*''აი → ეე → ე''
Line 166 ⟶ 168:
*''ოუ → უუ → უ''
 
===='''''გ''-ს ცვლილება თანხმოვნის წინ===='''
 
თანხმოვანთა წინ ''გ → რ''.
 
===='''''ყ'' თანხმოვნის პოზიციური ცვლილება===='''
 
ხმოვნისწინა და ხმოვანთაშორის პოზიციებში ''ყ → ჸ''. ''ვ'' თანხმოვნის წინ: ''ყ → ჸ/კ''.
 
===='''თანხმოვანთა რეგრესიული ასიმილაცია===='''
 
გავრცელებული ტიპებია:
Line 178 ⟶ 182:
*გლოტალიზებულთა გავლენით წინმსწრებ თანხმოვანთა გლოტალიზება.
 
===='''პროგრესული დისიმილაცია===='''
 
თუკი ფუძე შეიცავს ''რ''-ს, ''-არ'' და ''-ურ'' სუფიქსების დართვისას ამ სუფიქსთა ''რ'' იქცევა ''ლ''-დ. მაგ. ''ხორგა → ხორგ-ულ-ი'' ("ხორგული/ხორგელი").
წესი არ მოქმედებს, თუკი ''რ''-ს შემდეგ ფუძეში ''ლ''-ც გვხვდება. მაგ. ''მარტვილ-ი → მარტვილ-ურ-ი'' ("მარტვილური/მარტვილელი")
 
===='''პროგრესული დეზაფრიკატიზაცია===='''
 
წინამავალი ყრუ აფრიკატის ან ყრუ სიბილანტის გავლენით შესაძლოა მომდევნო აფრიკატი ''ჯ'' გამარტივდეს: ''ჯ → დ''. მაგ. ''ორცხონჯი → ორცხონდი'' "სავარცხელი", ''ჭანჯი → ჭანდი'' "ბუზი", ''ისინჯი → ისინდი'' "ისარი" და სხვ.
 
===='''''ლ''-ს ტრანსფორმაცია===='''
 
*მეგრულის ყველა კილოკავში თანხმოვნის წინ ''ლ → რ''.
*მარტვილურში სიტყვის დასაწყისში ხმოვნის წინ - ''ლ → ჲ → ∅'' და ხმოვანთა შორის - ''ლ → ∅''
 
===='''''ვ''-ს გაქრობა ხმოვანთა შორის===='''
 
ხმოვანთა შორის ძირეული ''ვ'' ქრება.მაგ ''ხვავი (ქართ.) → *ხვაი → ხვეე'' (id.), ''მტევანი (ქართ.) → ტიანი'' (id.) და სხვ.
 
===='''ფონეტიკური დანამატი ''ნ''===='''
 
ხშულთა და აფრიკატთა წინ შესაძლოა წარმოიქმნას ფონეტიკური დანამატი ''ნ'' (ლაბიალთა წინ ''ნ → მ'').