|
საეპისკოპოსო კათედრა - [[ბოდბის წმინდა გიორგის საკათედრო ტაძარი]] და [[ბოდბის მონასტერი|ბოდბის წმ. ნინოს დედათა მონასტერი]] მდებარეობს ქედელში.
ბოდბის საკრებულო მოიცავს ორ სოფელს: ზემო ბოდბესა და ქვემო ბოდბეს. ძველად ბოდბის ტერიტორია შედარებით ვრცელი იყო, ვიდრე დღეს; მის დაქვემდებარებაში შედიოდა სოფ. ქედელი, სადაც ქართველთა განმანათლებლის [[წმინდა ნინო]]ს საფლავი და მისივე სახელობის დედათა მონასტერი მდებარეობს, ტერიტორიულად ერთიანდება სიღნაღის ფარგლებში, თუმცა დღემდე ბოდბის ერთ-ერთ უბნად მიიჩნევენ. ქედლის გარდა ბოდბეში გამოყოფენ საგინაანის უბანს. საგინაანი ნასოფლარია. დღეს მის მიწაზე ვხვდებით ქვითკირის ფრაგმენტებს, რომელიც ძველი სახლების ნანგრევების სახით შემორჩა. დღეს აქ საქონლის საზაფხულო საძოვრებია, მოსახლეობა კი აღარ ცხოვრობს. ნაწილი გადასახლდა [[ქვემო ბოდბე]]ში, ზოგი - ზემო ბოდბის თაქლის უბანში, ზოგიც - სოფელ [[ხირსა]]ში, მცირე ნაწილი კი - [[დედოფლისწყარო]]ში. საგინაანში გარდაიცვალა წმ. ნინო ქართველთა განმანათლებელი და მისი გარდაცვალების ადგილას აგებულია გუმბათოვანი ეკლესია, რომელიც, გადმოცემის თანახმად, წმ. ნინოს მიძინების სახელობისაა. დღესდღეობით ტაძარი არ მოქმედებს. მეფე ერეკლემ ქიზიყის ეკონომიკური განვითარების მიზნით აქ გადმოასახლა მოვაჭრე [[სომხები]], რის გამოც საგინაანს "ნასომხარსაც" უწოდებენ ქიზიყელები. აქვე მდებარეობს ნანგრევი ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის ტაძრისა, რომელიც დღეს ნიშის სახით აღადგინადგილობრივმა მოსახლეობამ. ენკენისთვის 21-ში აქ ბოდბის მოსახლეობა აღნიშნავს ღვთისმშობლის შობის ღესასწაულს და საკლავის შეწირვის რიტუალს ასრულებენ, რაც ტრადიციადაა ქცეული ხალხში. საგინაანელებს ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის ტაძრის შემოგარენზე ჰქონდათ ზედაშები, სადაც ინახავენ ღვინოს ყოველწლიურად ღვინობისთვეში და ძირითადად იყენებენ რელიგიურ დღესასწაულებზე, როდესაც ზედაშეზე გადიან. როგორც გადმოცემებიდანაა ცნობილი, ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის დღესასწაულზე შეწირული საკლავის სისხლს შეურევდნენ ზედაშეში შენახულ ღვინოს და სვამდნენ. საგინაანშივე მდებარეობს წყალსაქაჩი, რომელიც მდინარე ბოხრის (ბოჴორი - ასე ეწოდება მას ქიზიყურ დიალექტზე) წყალს წმენდს სხვადასხვა მინარევისაგან და სასმელად გამოიყენებს სიღნაღის რაიონის მოსახლეობა.
[[ბოხორის უღელტეხილი|ბოხრის უღელტეხილის]] (ბოჴრის) შესართავიდან გომბორის ქედის ძირას მდებარეობს კოთხეი (კოთჴევი), რომელსაც ბოდბელები სატყეო-სამუერნეო დანიშნულებით იყენებენ. კოთხევის (კოთჴევის) ზემოთ, ბოდბე - წნორის გზაზე გომბორის ქედზე გაშენებულია ზურაბაანის უბანი. ის ერთ-ერთი ძველი დასახლებაა ბოდბის ტერიტორიაზე. ზურაბაანის ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარეობს გორაკი - კატოს ფერდა, მის ჩრდილოეთით გრძელდება [[ბოხორი|ბოხრის]] (ბოჴრის) [[უღელტეხილი]], ხოლო სამხრეთ-აღმოსავლეთით მილაურის უბანია, სადაც ტყეა გაშენებული. მილაურიდან გადადის სოფ. ქვემო მაჩხაანისაკენ მიმავალი ბილიკები. ზურაბაანი მთავრდება სოფლის სკოლასა და სასაფლაოსთან. სოფლის საბავშვო ბაღიდან ბოდბე - სიღნაღის გზაზე მდებარეობს უბანი თაქლა, რომელიც, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, საგინაანელებითაა დასახლებული.
სოფ. ზემო ბოდბის ცენტრში შემორჩენილია ნანგრევები სვეტიცხოვლის სახელობის ტაძრისა. ხალხის გადმოცემით, მისი სახელი წმ. ნინოს შემოსვლას უკავშირდება ბოდბეში, თუმცა ზოგის თქმით მეფე თამარის აგებულია. ტაძარი დანგრეულა შაჰ-აბასის შემოსევების დროს. საბჭოთა ხელისუფლებამ ის გადააკეთა კოლმეურნეობის ნაწარმის წონის შემმოწმებელ განყოფილებად (მთავარ სასწორად). ამ ტაძარს დღესაც სწირავენ საკლავს და ეს ტრადიცია ვერ აღმოფხვრა ვერც ერთმა დამპყრობელმა.
ზემო ბოდბის სამხრეთ საზღვარზე სიღნაღი - ბოდბე - დედოფლისწყაროსა და სიღნაღი - ბოდბე - მაღაროს გზათა შერთულზე გაშენებულია „დაცულტყე“. აქ ხარობს ფართოფოთლოვანი და წიწვოვანი ჯიშის ხე-მცენარეები. ნიადაგის აგებულების საბჭოთა დროს აქ გაუშენებიათ ხელოვნურად გამოყვანილი ჯიშის ხე-მცენარეები. დაცულტყე სპეციპიკური ჰავით ხასიათდება და აქ დასვენება სასარგებლოა ფილტვებისა და თირკმელების დაავადებების მქონე ხალხისათვის. დაცულტყის მთავარ შესასვლელთან მდებარეობს ბოდბის მიუსაფარ ბავშვთა ცხრაწლიანი სკლა-ინტერნატი, ხოლო მის დასავლეთითა (ნუკრიანისკალოს მხარეს) და ჩრდლოეთით ([[მაჩხაანი]] - [[ტიბაანი]]ს მხარეს) გაშენებულია ტყეთა დიდი მასივები, სადაც ხარობს შემდეგი ჯიშის ხეები: [[მუხა]], [[წიფელი]], [[რცხილა]], [[იფანი]], [[ცაცხვი]], [[ფიჭვი]], [[ტყემალი]], [[შინდი]] და ა.შ. ამ ტყეებში ბინადრობენ გარეული ცხოველები [[მგელი]], [[ტურა]], [[მელა]], [[თახვი]] (თაჴვი ქიზიყურად), თხუნელა, [[კურდღელი]], [[ციყვი]] და ფრინველები: ტყის ქათამი, შაშვი, ქორი და ა.შ.
დაცულტყის პირას სამხრეთის მიმართულებით მიდის სიღნაღი - ბოდბე - მაღაროს სამანქანო გზა, რომელიც ქვემო ბოდბეში ჩადის. ეს სოფელი წარმოიქმნა მეცხრამეტე-მეოცე საუკუნეთა მიჯნაზე. ძველად მას ბოდბისკალო ეწოდებდა. ის დასახლებულა ზემო ბოდბის მოსახლეობით. დღევანდელი სოფლის ტერიტორია ეკუთვნოდა სოფელ ბოდბეს. ის წარმოადგენდა გლეხთა დასამუშავებელ მიწას, სადაც მათ მოჰყავდათ მარცვლეული კულტურა. სოფელს ქვემო ბოდბე ეწოდა მეოცე საუკუნის მეორე მახევარში. მისი ძველი ტოპონიმი - ბოდბისკალო აშკარად მიგვითითებს მის სამეურნეო დანიშნულებაზე. მოსახლეობის განსახლება ბოდბისკალოს მოდამოებში განაპირობა მეურნეობამ: ყანაში მუშაობა ხანგრძლივი პროცესი იყო, რის გამოც გლეხს ოჯახიდან გასვლა თვეების მანძილზე უხდებოდა. მეცხრამეტე საუკუნეში აქ გამოიყო საცხოვრისი ადგილები და მოსახლეობის მიგრაცია დაიწყო ზემო ბოდბესა და საგინაანიდან. ამას მიგვითითებს სოფლის უბნების სახელწოდებაც, მაგალითად, ზურაბაანი (შდრ. ზემო ბოდბის უბანი ზურაბაანი), რომელიც მდებარეობს სოფლის ჩრდილოეთ მხარეში. მოსახლეობის მიგრაცია აქ საკმაოდ სწაფად მიმდინერეობდა და დღეს ქვემო ბოდბე ერთ-ერთი დიდი სოფელია. სოფ. ქვემო ბოდბის სკოლის მიმდებარე უბანია რიყე. ეს ადგილი ერთგვარი დანიშნულების მატარებელია: აქ გამოეყოფამაღარო - ბოდბე - სიღნაღი - წნორის გზა თბილისი - დედოფლისწყაროს გზატკეცილს. აქვე მდებარეობს სოფ. ბოდბის საკრებულო. სოფლის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში გაშენებულია უბანი თოღლაანი. ამ უბანს გაივლის ივრის ჭალებისაკენ მიმავალი სამანქანო გზა. თოღლაანი ესაზღვრება სოფ. ქვემო მაღაროს. მის სამხრთით გაშენებულია სიღნაღის რაიონის მოსახლეობის კუთვნილი ვენახები.
სოფ. ზემო ბოდბეში მდებარობს: სკოლა, საბავშვო ბაღი, ფოსტა, ამბულატორია, დაცულტყე.
ბოდბის მოსახლეობას შეადგენს შემდეგი გვარის წარმომადგენლები: კოჭლამაზაშვილები, ლეკიაშვილები, ტარყაშვილები, ბრეკაშვილები, ბუწაშვილები, ბარნაბიშვილები, ბეგაშვილები, მანგოშვილები, ბაღაშვილები, კაღაშვილები, გოჩიტაშვილები, ფერიაშვილები.
|
