ალეგზანდერ ჰამილტონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Alexander Hamilton.jpg|thumb|200px|ალექსანდრ ჰამილტონის პორტრეტი, ავტ. ჯონ თრამბალი, 1792]]
'''ალექსანდრ ჰამილტონი''' (''[[ინგლ.]] Alexander Hamilton'') (დ. [[11 იანვარი]], [[1755]] ან [[1757]] — გ. [[12 ივლისი]], [[1804]]), ამერიკელი პოლიტიკოსი, სახელმწიფო მოღვაწე, მწერალი, იურისტი და სამხედრო. ჰამილტონი „[[ფედერალისტთა დოკუმენტები|ფედერალისტთა დოკუმენტების]]“ ერთ–ერთი ავტორია (ინგლ. Federalist Papers). ამ დოკუმენტით დაიცვეს აშშ–ს ახალი კონსტიტუცია სკეპტიკოსი ნიუ–იორკელებისგან. ჰამილტონის დამსახურებაა ახლად ჩამოყალიბებული სახელმწიფოს ეკონომიკური განვითარება, ის იყო [[აშშ-ის ხაზინის მდივანი|ფინანსთა მინისტრი]], მან ჩამოაყალიბა [[პირველი ამერიკული ბანკი]], სახალხო კრედიტი და [[საფონდო ბირჟა]]. საკუთარი პოლიტიკური შეხედულებების [[ჯეფერსონი, თომას|თომას ჯეფერსონისა]] და [[ჯეიმს მედისონი|ჯეიმს მედისონისაგან]] დასაცავად, ჰამილტონმა ჩამოაყალიბა პირველი პოლიტიკური პარტია, [[ფედერალისტთა პარტია]], რომლის ლიდერიც იყო ვიდრე [[ბური, აარონ|აარონ ბურთან]] დუელის დროს არ დაიღუპა.
 
== ადრეული წლები ==
ხაზი 22:
[[მორისი, რობერტ|რობერტ მორისის]] რჩევით, ჯოჯრ ვაშინგტონმა, პირველ ფინანსთა მინისტრად დანიშნა ალექსანდრ ჰამილტონი. მან თავისი პოსტი დაიკავა [[1789]] წლის [[11 სექტემბერი|11 სექტემბერს]] და მუშაობდა ამ პოსტზე [[1795]] წლის [[31 იანვარი|31 იანვრამდე]].
 
ჰამილტონმა შემოიტანა ბევრი სიახლე და მნიშვნელოვანი ცვლილებები განახორციელა. მან დიდი წვლილი შეიტანა [[აშშ–საშშ-ის საზღვაო ძალები|აშშ–საშშ-ის საზღვაო ძალების]] შექმნაში. მან შექმნა პირველი ამერიკული ბანკი
 
== მინისტრობის შემდგომი პერიოდი ==
ხაზი 28:
[[1794]] წელს ჰამილტონმა რომანი გააბა [[რეინოლდსი, მარია|მარია რეინოლდსთან]], ამან მის რეპუტაციას დიდი ზიანი მიაყენა და შემდგომ პოლიტიკურ წინსვლაში ხელი შეუშალა. რეინოლდსის ქმარმა გადაწყვიტა ჰამილტონის დაშანტაჟება, რისთვისაც ის დააპატიმრეს. დაპატიმრების შემდეგ რეინოლდსი დაუკავშირდა [[ჯეფერსონის რესპუბლიკელები|ჯეფერსონის რესპუბლიკელებს]], კერძოდ [[ჯეიმზ მონრო]]ს. ჰამიტლონმა უარყო ყველა ბრალდება, თუმცა არ უარყოფდა მარია რეინოლდსთან ნაცნობობას.
 
მონრო შეპირდა ალექსანდრ ჰამილტონს, რომ ყველა დეტალს საიდუმლოდ შეინახავდა და საჯაროდ არ გამოაქვეყნებდა, თუმცა [[თომას ჯეფერსონი]] ასე არ ფიქრობდა. ჭორების გავრცელების შემდეგ ჰამილტონი იძულებული გახდა საჯაროდ ეღიარებინა ეს ფაქტი, რამაც შოკში ჩააგდო მისი მომხრეები და ოჯახის წევრები. კონფიდენციალურობის დარღვევისათვის და სიტყვის გატეხვისათვის ჰამილტონა დუელში გამოიწვია [[ჯეიმს მონრო]], თუმცა ეს დუელი მაშინდელი სენატორის [[აარონ ბურისბური]]ს ალისხმევისძალისხმევის შედეგად გაუქმდა.
 
[[1795]] წელს ჰამილტონი გადადგა ფინანსთა მინისტრობიდან თუმცა საჯარო სამსახურს არ დამშვიდობებია. იგი რჩებოდა ვაშინგტონის მრჩეველადმრჩევლად. სწორედ ჰამილტონის რჩევით დაწერა ჯოჯრ ვაშინგტონმა „[[ჯორჯ ვაშინგტონის „გამოსამშვიდობებელი მიმართვა“|გამოსამშვიდობებელი მიმართვა]]“ . მიუხედავად ვაშინგტონის და ჰამილტონის კარგი უერთიერთობისაურთიერთობისა, მას ცუდი ურთიერთობა ჰოქნდაჰქონდა [[ადამსი, ჯონ|ჯონ ადამსთან]]. ჰამიკლტონმა [[1800]] წელს გამოაქვეყნა ჯონ ადამსის კრიტიკით სავსე წერილი, რამაც ხელი შეუშალა ჯონ ადამსის გამარჯვებას [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1800)|1800 წლის არჩევნებში]].
ჰამიკლტონმა [[1800]] წელს გამოაქვეყნა ჯონ ადამსის კრიტიკით სავსე წერილი, რამაც ხელი შეუშალა ჯონ ადამსის გამარჯვებას [[1800 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები აშშ–ში|1800 წლის არჩენებში]].
 
ჯეფერსონმა დაამარცხა ადამსი, მაგრამ მან და მისმა თანამებრძოლმა აარონ ბურმა მიიღეს 73–73 ხმა, პირველ ადგილზე გასული ადამიანი უნდა ყოფილიყო [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] ხოლო მეორე ადგილზე გასული [[ამერიკის შეერთებული შტატების ვიცე პრეზიდენტი|ვიცე პრეზიდენტი]], რადგან კანდიდატებს თანაბარი ხმები ჰქონდათ, გადაწყვეტილება უნდა მიეღო [[წარმომადგენელთა პალატა (აშშ)|წარმომადგენელთა პალატას]], აქ კი დიდი როლი ითამაშა ჰამილტონმა და თავისი მომხრეების მობილიზებით ჯეფერსონს მისცა დიდი უპირატესობა, მიუხედავად იმისა რომ იგი ბევრ რამეში არ ეთანხმებოდა ჯეფერსონს, მან აარონ ბურის გაპრეზიდენტებას ისევ ჯეფერსონი არჩია. ჯეფერსონი გახდა პრეზიდენტი, ხოლო ბური შესაბამისად ვიცე პრეზიდენტი.