საქართველო-იმერეთის გუბერნია

	საქართველო-იმერეთის გუბერნია ; გუბერნია
დედაქალაქი	ტფილისი

საქართველო-იმერეთის გუბერნია (რუს. Грузино-Имеретинская губерния) — რუსეთის იმპერიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული 1841-1846 წლებში. ადმინისტრაციული ცენტრი — ტფილისი.

ისტორია

შეიქმნა საქართველოს გუბერნიის, სომხეთის ოლქისა და იმერეთის ოლქის გაერთიანების შედეგად ნიკოლოზ I-ის ბრძანებით^[1] 1840 წლის 10 აპრილს, ხოლო ძალაში შევიდა 1841 წლის 1 იანვარს. 1841 წელს რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში მყოფი ამიერკავკასიის მხარე შედგებოდა შემდეგი მიწებისაგან: 1) ქართლი; 2) იმერეთი, გურია, სამეგრელო, სვანეთი, აფხაზეთი; 3) სომხეთის ოქი; 4) ჯარ-ბელქანის ოლქი; 5) შირვანის პროვინცია; 6) ყარაბაღის პროვინცია; 7) შაქის პროვინცია; 8) ტალიშის სახანო; 9) ბაქოს პროვინცია; 10) დარუბანდის პროვინცია; 11) ყუბანის პროვინცია; 12) სამურის ოკრუგი; 13) ტარკის საშამხლო; სახანოები: ავარიის, კიურა-კაზი-კუმის, მეხთულინის და ლეზგინთა მიწებისაგან^{[კ 1]}. აღნიშნული ტერიტორია დაიყო საქართველო-იმერეთის გუბერნიად და კასპიის ოლქად.

1841 წელს ახლადშექმნილი საქართველო-იმერეთის გუბერნია დაიყო 11 მაზრად (სამეგრელო, სვანეთი და აფხაზეთი კვლავინდებურად დამოუკიდებელ ერთეულებს წარმოადგენდა):

#	გუბერნიის მაზრები	ადმინისტრაციული ცენტრები
1	ტფილისის მაზრა	ტფილისი
2	გორის მაზრა	გორი
3	თელავის მაზრა	თელავი
4	ბელაქნის მაზრა	ზაქათალა
5	ქუთაისის მაზრა	ქუთაისი
6	ელიზავეტპოლის მაზრა	ელიზავეტპოლი
7	ალექსანდროპოლის მაზრა	ალექსანდროპოლი
8	ერივანის მაზრა	ერივანი
9	ნახიჩევანის მაზრა	ნახიჩევანი
10	ახალციხის მაზრა	ახალციხე
11	გურიის მაზრა	ოზურგეთი

1842-1843 წლებში თელავის, თბილისის და გორის მაზრებს გამოეყოთ მთიანი რეგიონები და ჩამოყალიბდა შემდეგი ოკრუგები:

თუშ-ფშავ-ხევსურეთის ოკრუგი - შედგებოდა თუშეთისა და ფშავ-ხევსურეთის უბნებისაგან;
მთიულეთის ოკრუგი - შედგებოდა ხევის, მთიულეთისა და ქსნის უბნებისაგან; ცენტრი — ქვეშეთი
ოსეთის ოკრუგი - შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან (ნარის უბანი ტფილისის გუბერნიას 1859 წლის 19 ივნისს ჩამოეჭრა იხ. ბრძ. 34641). ცენტრი — ჯავა.

სამივე უკრუგს ჰყავდა თავთავისი სპეციალური მმართველი, ხოლო ამის გარდა სამივეს ერთად დაენიშნა სპეციალური მეთვალყურე - მთავარი ნაჩალნიკი საქართველო-იმერეთის გუბერნიის მთიელი ტომებისა, რეზიდენციიტ ქვიშეთში.

1842 წელსვე ბელაქანის მაზრას შეეცვალა სახელი ბელაქნის ოკრუგით, ხოლო 1844 წლის აპრილის თვეში საერთოდ ჩამოშორდა საქართველო-იმერეთის გუბერნიას და დაექვემდებარა ჭარ-ბელაქნის ოკრუგის სამხედრო ნაჩალნნიკს, რომელსაც მიენიჭა უფლებები: სამოქალაქო საქმეებში გუბერნატორის, ხოლო სამხედრო სამეებში დივიზიის ნაჩალნიკის.

1844 წლის ნოემბერში თელავის მაზრა დაიყო თელავის და სიღნაღის მაზრებად.

საქართველო-იმერეთის გუბერნია გაუქმდა 1846 წლის 14 დეკემბერს^[2], მის ადგილას ჩამოყალიბდა თბილისის, ქუთაისის, შემახისა და დერბენტის გუბერნიები^[3].

კომენტარები

↑ § 1. Закавкаский кай составляют земли, лежащия мужду Черным и Каспииским Морями, и именно: 1) Грузия; 2) Имеретия с Гуриею, Мингрелию, Свнетиею и Абхазиею; 3) Область Армянская; 4) Область Джаробелоканская; 5) Провинция Ширванская; 6) Провинция Карабахская; 7) Провинция Шекинская; 8) Ханство Талышинское; 9) Провинция Бакинская; 10) Провинция Дербентская; 11) Провинция Кубинская; 12) Округ Самурский; 13) Шамхалсство Тарковское; Ханства: Аварское, Кюра-Казы-Кумикское и Мехтулинское, и земли Лезгин. § 2. В порядке управления Закавкасскй край образует одну губернию, под наименованием Грузино-Имеретинской, и одну оласть, под наименрванием Каспийской, с особым военно-окружным управлением. § 3. Губерния и область разделяются на уезды, а уезды на участки. § 4. Губурния Грузино-Имеретинская разделяется на одинадцать уездов, именно: Тифлиский, Горийский, Телавский, Белоканский, Кутаиский, Елисаветпольский, Александрапольский, Эриванский, Нахичеванский, Ахалцыхский и Гурийский.

სქოლიო

↑ Полное собрание законов Российской империи, собрание 2-е, т. XV, ук. 13368, ст. 237
↑ Полное собрание законов Российской империи, собрание 2-е, т. XXI, ук. 20.701, ст. 647
↑ § 1. Закавказский край, впорядке общаго управления, разделяется на 4 губернии: Тифлисскую; Кутаисскую, Шемахинскую и Дербентскую

[2] § 1. Закавкаский кай составляют земли, лежащия мужду Черным и Каспииским Морями, и именно: 1) Грузия; 2) Имеретия с Гуриею, Мингрелию, Свнетиею и Абхазиею; 3) Область Армянская; 4) Область Джаробелоканская; 5) Провинция Ширванская; 6) Провинция Карабахская; 7) Провинция Шекинская; 8) Ханство Талышинское; 9) Провинция Бакинская; 10) Провинция Дербентская; 11) Провинция Кубинская; 12) Округ Самурский; 13) Шамхалсство Тарковское; Ханства: Аварское, Кюра-Казы-Кумикское и Мехтулинское, и земли Лезгин. § 2. В порядке управления Закавкасскй край образует одну губернию, под наименованием Грузино-Имеретинской, и одну оласть, под наименрванием Каспийской, с особым военно-окружным управлением. § 3. Губерния и область разделяются на уезды, а уезды на участки. § 4. Губурния Грузино-Имеретинская разделяется на одинадцать уездов, именно: Тифлиский, Горийский, Телавский, Белоканский, Кутаиский, Елисаветпольский, Александрапольский, Эриванский, Нахичеванский, Ахалцыхский и Гурийский.

[1] Полное собрание законов Российской империи, собрание 2-е, т. XV, ук. 13368, ст. 237

[3] Полное собрание законов Российской империи, собрание 2-е, т. XXI, ук. 20.701, ст. 647

[4] § 1. Закавказский край, впорядке общаго управления, разделяется на 4 губернии: Тифлисскую; Кутаисскую, Шемахинскую и Дербентскую

[1]

[კ 1]

[2]

[3]