ვიკიპედია

სალმან რუშდი

აჰმედ სალმან რუშდი (ინგლ. Sir Ahmed Salman Rushdie, ურდუ أحمد سلمان رشدی, ჰინ. अहमद सलमान रुश्‍दी; დ. 19 ივნისი, 1947) — ინდური წარმოშობის ბრიტანელ-ამერიკელი რომანისტი და ესეისტი. პირველი წარმატება რუშდის მეორე რომანმა „შუაღამის შვილები“ (1981) მოუტანა, რომელმაც ბუკერის პრემია მიიღო და პრემიის ისტორიაში საუკეთესო გამარჯვებულად ორჯერ დასახელდა. მწერლის შემოქმედება, რომელიც მაგიურ რეალიზმსა და ისტორიულ პროზას აერთიანებს, აღმოსავლურ და დასავლურ ცივილიზაციებს შორის მიგრაციაზე, კავშირების გაბმაზე და მათ რღვევაზე მოგვითხრობს. მისი ნაწარმოებების უმრავლესობაში მოქმედება ინდოეთის სუბკონტინენტზე ვითარდება.

სალმან რუშდი
Salman Rushdie 2018.jpg
დაბადების თარიღი 19 ივნისი, 1947(1947-06-19)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] (75 წლის)
დაბადების ადგილი მუმბაი, Bombay Presidency, ბრიტანეთის ინდოეთი[11]
საქმიანობა მწერალი[9] , რომანისტი, ესეისტი, სცენარისტი, საბავშვო მწერალი და მსახიობი[12]
ენა ინგლისური ენა[13]
მოქალაქეობა Flag of the United Kingdom.svg გაერთიანებული სამეფო[14]
Flag of the United States.svg აშშ
ალმა-მატერი რაგბის სკოლა, სამეფო კოლეჯი და Cathedral and John Connon School
ჟანრი მაგიური რეალიზმი
Magnum opus სატანური ლექსები
ჯილდოები ხელოვნებისა და ლიტერატურის ორდენის კომანდორი[15], PEN Pinter Prize[16] , ჯეიმზ ტაიტ ბლეკის სამახსოვრო პრემია, ბუკერის პრემია[17], ჯეიმზ ჯოისის ჯილდო[18] , კურტ ტუხოლსკის პრემია, Gold Medal of the Círculo de Bellas Artes, ლიტერატურის სამეფო საზოგადოების წევრი, Mythopoeic Awards, კოსტას პრემია, კოსტას პრემია, The British Book Awards, Common Wealth Award of Distinguished Service, სენტ-ლუისის ლიტერატურული პრემია[19] , Crossword Book Award, ჰანს კრისტიან ანდერსენის ლიტერატურული პრემია[20] , National Arts Awards, Golden PEN Award, Aristeion Prize, ნორმან მაილერის პრემია[21] , ავსტრიის სახელმწიფო პრემია ევროპული ლიტერატურისთვის[22] , Emperor Has No Clothes Award, წლის ჰუმანისტი, honorary doctor of the University of Tromsø, ლიეჟის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი[23], Carl Sandburg Literary Award[24] და Companion of Honour[25]
მეუღლე მარიან უიგინზი[26] , პადმა ლაკშმი, Elizabeth West და Clarissa Luard
შვილ(ებ)ი Zafar Rushdie[27] და Milan Rushdie[27]
საიტი salmanrushdie.com

მწერლის მეოთხე რომანი „ეშმაკეული აიები“ (1988) მრავალი ქვეყნის მუსლიმთა რისხვის საგანი გახდა. აიათოლა რუჰოლა ხომეინის მიერ მასზე ფატვას (სიკვდილის განაჩენის) გამოტანის გამო მომდევნო რამდენიმე წელი მას მალვაში ცხოვრებამ მოუწია და მხოლოდ შიგადაშიგ ჩნდებოდა საზოგადოებაში.

1983 წელს რუშდი ლიტერატურის სამეფო საზოგადოების წევრი გახდა. 1999 წელს მან საფრანგეთის მთავრობისგან ხელოვნებისა და ლიტერატურის ორდენი მიიღო.[28] 2007 წელს მწერალს ელისაბედ II-ისგან ლიტერატურაში შეტანილი წვლილისთვის რაინდის წოდება მიენიჭა.[29] 2009 წელს ჟურნალი The Times-ის სიაში „50 საუკეთესო ბრიტანელი ავტორი 1945 წლიდან“ რუშდი ოცდამეათე ადგილზე დასახელდა.[30]

2000 წლიდან ავტორი აშშ-ში ცხოვრობს. გარკვეული პერიოდის მანძილზე იგი ემორის უნივერსიტეტში ასწავლიდა. 2015 წელს ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის არტურ ლ. კარტერის ჟურნალისტიკის ინსტიტუტმა მას გამორჩეული მწერლის სტატუსი მიანიჭა.[31] რუშდი ამერიკის ხელოვნებისა და ლიტერატურის აკადემიის წევრი გახდა. 2012 წელს მან გამოაქვეყნა მემუარი „ჯოზეფ ანტონი“, რომელშიც იგი იხსენებს თავისი ცხოვრების იმ პერიოდს, როცა „ეშმაკეული აიების“ გამო ფატვა გამოუცხადეს.

2022 წლის აგვისტოში, ნიუ-იორკის შტატში საჯარო ლექციის ჩატარებისას რუშდის სცენაზე თავს დაესხნენ. პირველადი მონაცემებით მწერალი დაჭრეს, ხოლო თავდამსხმელი დააკავეს.[32]

ბიოგრაფიარედაქტირება

ადრეული ცხოვრებარედაქტირება

დაიბადა ბრიტანეთის ინდოეთის ქალაქ ბომბეიში. მის მამას, ანის აჰმედ რუშდს, კემბრიჯში იურიდიული განათლება ჰქონდა მიღებული, მოგვიანებით კი ბიზნესმენი გახდა. 2012 წლის მემუარში მწერალი იხსნებს, რომ მამამისმა გვარი რუშდი ავეროესის პატივსაცემად აიღო.

რუშდი ბომბეიში გაიზარდა და საშუალო განათლებასაც იქ იღებდა. იგი ლონდონში გადავიდა, სადაც სწავლა რაგბის სკოლაში განაგრძო, შემდეგ კი კემბრიჯის უნივერსიტეტის სამეფო კოლეჯში ჩაირიცხა, რომელიც ისტორიაში ხელოვნების მაგისტრის ხარისხით დაამთავრა.[33] კემბრიჯში სწავლის დასრულების შემდეგ რუშდი ხანმოკლე დროით თავის ოჯახთან ერთად პაკისტანში ცხოვრობდა, შემდეგ კი დიდ ბრიტანეთში გადავიდა მუდმივად საცხოვრებლად.

ბიბლიოგრაფიარედაქტირება

რომანებირედაქტირება

მოთხრობების კრებულებირედაქტირება

  • „აღმოსავლეთი, დასავლეთი“ / East, West (1994) (მოთხრობები)

პუბლიცისტიკარედაქტირება

  • „აღმოსავლეთის ციალი“/ The East is Blue (2004) (ესსეისტიკა)
  • „იაგუარის ღიმილი: ნიკარაგუული დღიური“ / The Jaguar Smile: A Nicaraguan Journey (1987)
  • „გამოგონილი სამშობლო: ესსე და კრიტიკა“ / Imaginary Homelands: Essays and Criticism, 1981—1991 (1992) (ესსეისტიკა)
  • „ამ ზღვარის გადაკვეთა: ესსეების კრებული“ / Step Across This Line: Collected Nonfiction 1992—2002 (2002)

სქოლიორედაქტირება

  1. ↑ Encyclopædia Britannica
  2. ↑ SNAC — 2010.
  3. ↑ Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ NooSFere — 1999.
  5. ↑ filmportal.de — 2005.
  6. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  7. ↑ Roglo — 1997. — 8549233 ეგზ.
  8. ↑ Babelio — 2007.
  9. ↑ 9.0 9.1 The Fine Art Archive — 2003.
  10. ↑ Munzinger Personen
  11. ↑ გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, ბავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა და სხვ. Record #118873520 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  12. ↑ Deutsche Synchronkartei — 1997.
  13. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  14. ↑ https://www.nndb.com/people/317/000022251/
  15. ↑ https://www.siv.archives-nationales.culture.gouv.fr/siv/rechercheconsultation/consultation/ir/pdfIR.action?irId=FRAN_IR_026438
  16. ↑ https://www.theguardian.com/books/2014/oct/10/salman-rushdie-share-pen-pinter-prize-mazen-darwish-syria
  17. ↑ https://thebookerprizes.com/fiction/backlist/1981
  18. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7662792.stm
  19. ↑ http://lib.slu.edu/about/associates/literary-award-rushdie.php
  20. ↑ https://politiken.dk/kultur/boger/art5451876/Salman-Rushdie-f%C3%A5r-dansk-litteraturpris-p%C3%A5-halv-million
  21. ↑ https://wwd.com/fashion-news/fashion-scoops/salman-rushdie-pratt-brooklyn-laurie-anderson-10283491/
  22. ↑ https://www.kunstkultur.bka.gv.at/staatspreis-fur-europaische-literatur
  23. ↑ https://www.amacad.org/new-members-2022
  24. ↑ https://www.chipublib.org/chicago-public-library-foundation-awards/
  25. ↑ The London Gazette — 2022. — გამ. 63714. — გვ. B6. — ISBN 978-0-11-692213-7
  26. ↑ Who's Who — (untranslated), 1849.
  27. ↑ 27.0 27.1 Lundy D. R. The Peerage
  28. ↑ "Rushdie to Receive Top Literary Award." Chicago Tribune. 7 January 1999. Retrieved 26 March 2012.
  29. ↑ "Birthday Honours List – United Kingdom." The London Gazette 58358(1):B1. 16 June 2007. Retrieved 26 March 2012. დაარქივებული 16 January 2013 საიტზე Wayback Machine. .
  30. ↑ "The 50 Greatest British Writers Since 1945". The Times, 5 January 2008. Retrieved 1 January 2010. Subscription required.
  31. ↑ Archived copy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 აპრილი 2017. ციტირების თარიღი: 25 მარტი 2022.
  32. ↑ Chappell, Peter (2022-08-12). „Salman Rushdie stabbed on stage in New York“. The Times (ინგლისური). ISSN 0140-0460. ციტირების თარიღი: 2022-08-12.
  33. ↑ Salman Rushdie – Literature. ციტირების თარიღი: 24 December 2018
 
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=სალმან_რუშდი&oldid=4406273“-დან