პონტიფექს მაქსიმუსი

პონტიფექს მაქსიმუსი (ლათ. Pontifex Maximus; სიტყვასიტყვით: „უდიადესი პონტიფი“ ან „ხიდების უდიადესი მშენებელი“) — ფონტიფიკების კოლეგიის (Collegium Pontificum) უმაღლესი ქურუმი ძველ რომში. წარმოადგენდა ყველაზე მნიშვნელოვან თანამდებობას ძველრომაულ რელიგიაში, რომლის დაკავების უფლებაც ძვ. წ. 254 წლამდე მხოლოდ პატრიციებს ჰქონდათ. თუმცაღა მკაფიოდ გამოკვეთილი რელიგიური თანამდებობა იყო, პონტიფექს მაქსიმუსობა ადრეული იმპერიის პერიოდში თანდათანობით პოლიტიზებული გახდა, რამდენადაც ავგუსტუსიდან მოყოლებული მას იმპერატორები იკავებდნენ. უკანასკნელი იმპერატორი, რომელიც მას ფლობდა იყო გრაციანე[1] (ზეობდა 375-383 წლებში), თუმცა მან მოგვიანებით გადაწყვიტა, რომ სიტყვები „პონტიფექს მაქსიმუსი“ თავისი ტიტულისათვის მოეშორებინა.[2][3] მიუხედავად იმისა, რომ რომაულ სამღვდელოებაში ყველაზე გავლენიანი თანამდებობა იყო, რომის უმაღლეს ქურუმებს (ordo sacerdotum) შორის მას მხოლოდ მეხუთე ადგილი ეკავა „რექს საკრორუმისა“ და სამი მთავარი ფლამენის შემდეგ.[4]

ავგუსტუსი, როგორც პონტიფექს მაქსიმუსი
(ვია ლაბიკანა ავგუსტუსი)

სიტყვა „პონტიფექსს“, მოგვიანებით, ქრისტიან ეპისკოპოსებთან დაკავშირებით იყენებდნენ,[5] რომის ეპისკოპოსის ჩათვლით.[6] ტიტული „პონტიფექს მაქსიმუსი“ რომის კათოლიკურმა ეკლესიამ მიანიჭა პაპს, როგორც მთავარ ეპისკოპოსს. იგი არ შედის პაპის ოფიციალურ ტიტულატურაში,[7] თუმცა გვხვდება რენესანსისა და თანამედროვე პერიოდის პაპების შენობებზე, მონუმენტებსა და მონეტებზე.

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება
  1. Pontifex Maximus LacusCurtius retrieved August 15, 2006
  2. "Gratian." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. Feb 3, 2008 <http://www.britannica.com/eb/article-9037772>.
  3. Pontifex Maximus დაარქივებული 2012-01-12 საიტზე Wayback Machine. Livius.org article by Jona Lendering retrieved August 21, 2011
  4. (January 1, 2006) A Critical History of Early Rome: From Prehistory to the First Punic War– Google Knihy. Books.google.cz. ISBN 978-0-520-24991-2. ციტირების თარიღი: 2016-09-02. 
  5. "In the matter of hierarchical nomenclature, one of the most striking instances is the adoption of the term pontifex for a bishop" (Paul Pascal: Medieval Uses of Antiquity in The Classical Journal, Vol. 61, No. 5 [Feb. 1966], pp. 193–197).
  6. Edictum Gratiani, Valentiani et Theodosii de fide catholica, 27 February 380; დაარქივებული 2012-02-08 საიტზე Wayback Machine. cf. The American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition. 2000: დაარქივებული 2009-01-09 საიტზე Wayback Machine. "Pontiff: 1a. The pope. b. A bishop. 2. A pontifex."
  7. Annuario Pontificio (Libreria Editrice Vaticana, 2012 ISBN 978-88-209-8722-0), p. 23*