მეტასტაბილური მდგომარეობა

მეტასტაბილური მდგომარეობა (ბერძ. μετα «საშუალებით, გზით» და ლათ. stabilis «მდგრადი»), არის ფიზიკური სისტემის არამდგრადი წონასწორობის მდგომარეობა, რაშიც სისტემა შეიძლება იყოს დიდი ხნის განმავლობაში.

მეტასტაბილურობა ბურთის მაგალითზე ორმოში

მეტასტაბილური მდგომარეობა ფართოდაა გავრცელებული ბუნებაში და გამოიყენება მეცნიერებაში და ტექნიკაში. მეტასტაბილურ მდგომარეობასთანაა დაკავშირებული, მაგალითად, მაგნიტური, ელექტრული და დრეკადი გისტერეზისის მოვლენები, გადაჯერებული ხსნარების შექმნა, ფოლადის წრთობა, მინის წარმოება და სხვა.

თერმოდინამიკაში

მეტასტაბილური მდგომარეობა შეესაბამება სისტემის თერმოდინამიკური პოტენციალის ერთ-ერთ მინიმუმს მოცემული გარე პირობებში. მდგრად (სტაბილურ) მდგომარეობას პასუხობს ყველაზე მინიმუმი. ერთსახოვანი სისტემა მეტასტაბილურ მდგომარეობაში აკმაყოფილებს თერმოდინამიკური წონასწორობის მდგრადობის პირობებს $C_{P}>C_{V}>0$, $(dP/dV)_{T}<0$, ფიზიკური პარამეტრების მცირე ცვლილებებში, (თერმოდინამიკური ენტროპია, სიმკვრივე და სხვა). მცირე ცვლილებებისას სისტემა გადადის აბსოლუტურად მდგრად მდგომარეობაში. მეტასტაბილური მდგომარეობის დიდი კლასი დაკავშირებულია 1-ი სახის ფაზურ გადასვლასთან (კრისტალი $\leftrightarrow$ სითხე $\leftrightarrow$ აირი).

კვანტურ სისტემებში

მეტასტაბილური მდგომარეობა კვანტურ სისტემებში — არის მდგომარეობა არსებობის დროით ($\tau$), აღზნებული მდგომარეოაბ ატომური სისტემის უფრო მეტი არსებობის დროით состояний ($~10^{-8}$ с). ჩვეულებრივ მეტასტაბილურად თვლიან აღზენბულ მდგომარეობას, გამოსხივებას (რადიაცია).

ლიტერატურა

• ლ.დ. ლანდაუ, ე.მ. ლიფშიცი: სტატისტიკური ფიზიკა,გამომც. "მეცნიერება", მ, 1964 წ.

რესურსები ინტერნეტში

• სტატია БСЭ