მაქსიმილიან II (სრი)
მაქსიმილიან II (დ. 31 ივლისი 1527 — გ. 12 ოქტომბერი 1576) — 1562 წლიდან ბოჰემიის მეფე, 1563 წლიდან უნგრეთისა და ხორვატიის მეფე, ხოლო 1564 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე — საღვთო რომის იმპერატორი. ის იყო ჰაბსბურგთა დინასტიის მე-5 წარმომადგენელი საღვთო რომის საიმპერატორო ტახტზე.
ბიძამისის, კარლ V-ის მმართველობის პერიოდში იყო საქსონიის მმართველი. 1547 წელს იქორწინა თავის ბიძაშვილზე, მარია ესპანელზე, რომელთანაც 16 შვილი შეეძინა. 1558 წელს ოფიციალურად გამოცხადდა საღვთო რომის იმპერიისა და ავსტრიის ტახტის მემკვიდრედ. 1564 წელს, მამამისის, ფერდინანდ I-ის გარდაცვალების შემდეგ ვენაში ეკურთხა საღვთო რომის 22-ე იმპერატორად.
მისი მმართველობის დროს ქვეყანაში მძვინვარებდა პროტესტანტული კონფესიონალიზმი. ის აქტიურად დევნიდა პროტესტანტებს და ცდილობდა ქრისტიანობის გაერთიანებას, მაგრამ უშედეგოდ. ასევე მან ვერ შეძლო მისი ერთ-ერთი დასახული მიზნის მიღწევა: ოსმალების განდევნა უნგრეთიდან.
1566 წელს დაკარგა სიგეტვარის ციხე-სიმაგრე, რომელიც ავსტრიელთა უმთავრესი პლაცდარმა იყო თურქებთან ბრძოლების დროს. 1568 წელს ოსმალებთან დადო ადრიანოპოლის საზავო ხელშეკრულება, რომლის მიხედვითაც მუსლიმთა ხელში გადავიდა ვლახეთი, ბესარაბია და უნგრეთის მცირე ნაწილი.
1575 წელს პოლონეთისა და ლიტვის მემამულეთა ნაწილმა გადაწყვიტა მაქსიმილიანი აერჩიათ სტეფანე ბატორის საწინააღმდეგოდ პოლონეთის მეფედ, თუმცა მისმა კანდიდატურამ ვერ მოიპოვა სათანადო მხარდაჭერა და იძულებული გახდა უარი ეთქვა პოლონეთზე.
პოლონეთში შეჭრის სამზადისისას, 1576 წლის 12 ოქტომბერს მაქსიმილიანი გარდაიცვალა. სასიკვდილო სარეცელზე ყოფნისას მან უარი განაცხადა ზიარებაზე და წესის აგებაზე. დაკრძალულია პრაღაში, წმინდა ვიტის კათედრალურ ტაძარში.
მაქსიმილიანის გარდაცვალების შემდეგ, მისი 8 ვაჟიდან იმპერატორად აირჩიეს უფროსი, რუდოლფ II, ხოლო დანარჩენები იმპერიის სხვადასხვა ნაწილების მმართველობას დასჯერდნენ.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 500.
- Volker Bibl: Kaiser Maximilians II. Erklärung vom 18. August 1568 über die Ertheilung der Religions – Concession. In: Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung 20 (1899), S. 638 ff.
- Viktor Bibl: Maximilian II. der rätselhafte Kaiser – ein Zeitbild. Hellerau bei Dresden, 1929.
- Grete Mecenseffy: Maximilian II. in neuer Sicht in: Jahrbuch der Gesellschaft für die Geschichte des Protestantismus in Österreich 92 (1976), S. 42–53.
- Friedrich Edelmayer (Hrsg.): Kaiser Maximilian II. Kultur und Politik im 16. Jahrhundert. Oldenbourg, München 1992, ISBN 3-486-55932-X.
- Paula Sutter Fichtner: Emperor Maximilian II. Yale Univ. Press, New Haven, Conn. u.a. 2001, ISBN 0-300-08527-3.
- Richard Reifenscheid: Die Habsburger in Lebensbildern, Piper Verlag 2007, ISBN 978-3-492-24753-5