კენეთ კაუნდა
კენეთ კაუნდა (ინგლ. Kenneth David Kaunda; დ. 28 აპრილი 1924, ჩინზალი, ჩრდილოეთ როდეზია — გ. 17 ივნისი, 2021, ლუსაკა)[1] — ზამბიის პოლიტიკური მოღვაწე, პირველი პრემიერ-მინისტრი და პრეზიდენტი.
| კენეთ დავიდ კაუნდა | |
 | |
| ზამბიის 1-ლი პრეზიდენტი | |
|---|---|
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 24 ოქტომბერი 1964 – 2 ნოემბერი 1991 | |
| მემკვიდრე | ფრედერიკ ჩილუბა |
მიუმხრობლობის მოძრაობის მე-3 გენერალური მდივანი | |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 10 სექტემბერი 1970 – 9 სექტემბერი 1973 | |
| წინამორბედი | გამალ აბდელ ნასერი |
| მემკვიდრე | ჰუარი ბუმედიენი |
| დაბადებული | 28 აპრილი, 1924 ჩინზალი ჩრდილოეთ როდეზია |
| გარდაცვლილი | 17 ივნისი, 2021 (97 წლის) ლუსაკა, ზამბია |
| ეროვნება | ზამბიელი |
| მეუღლე | ბეტი კაუნდა |
| პროფესია | მასწავლებელი |
| რელიგია | პრესვიტერიანელი |
ბიოგრაფია რედაქტირება
ზამბიის დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის ერთ-ერთი ლიდერი დაიბადა ჩრდილოეთ როდეზიის (ახლანდელი ზამბია) ჩრდილოეთ პროვინციაში. იგი რვა დედმამიშვილს შორის ყველაზე უმცროსი იყო. 1951 წლამდე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას ჩრდილოეთ როდეზიის ჩრდილოეთ რეგიონებში. 50-იანი წლების ბოლოს აქტიურად ჩაება დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში, რისთვისაც რამდენიმეჯერ მოუწია ციხეში ჩაჯდომა. 1958 წელს დააარსა ზამბიის აფრიკული ეროვნული კონგრესი, რომლის საქმიანობაც აიკრძალა 1959 წელს, ხოლო კაუნდა კვლავ ციხეში ჩასვეს. ამ პერიოდში მისმა თანამებრძოლებმა დააარსეს ეროვნული დამოუკიდებლობის გაერთიანებული პარტია, რომელიც ფაქტობრივად დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში ზამბიის აფრიკულ ეროვნულ კონგრესს ჩაენაცვლა. 1960 წელს, როდესაც კაუნდა გაათავისუფლეს ციხიდან გახდა ახლადჩამოყალიბებული პარტიის პრეზიდენტი. 1961 წელს კი ჩრდილოეთ რეგიონებში დაიწყო დაუმორჩილებლობის კამპანია (ე.წ. „ჩა-ჩა-ჩა კამპანია“): წვავდნენ სკოლებს, ბლოკირებას უკეთებდნენ გზებს… 1964 წელს პარტიამ მოიგო საპარლამენტო არჩევნები და კაუნდა გახდა ქვეყნის პირველი პრემიერ-მინისტრი, 1964 წლის 24 ოქტომბერს კი ქვეყნის პირველი პრეზიდენტი.
აფრიკული სოციალიზმი რედაქტირება
კაუნდამ ზამბია აქცია ერთპარტიულ ქვეყანად. დაამყარა პარტიული დიქტატურა. 1964 წელს გამოაცხადა საგანგებო მდგომარეობა, რომელიც ფაქტობრივად შეინარჩუნა 1991 წლამდე. შეიმუშავა მემარცხენე ეროვნულ-სოციალისტური იდეოლოგია ე. წ. „ზამბიური ჰუმანიზმი“, რომელიც იყო აფრიკული სოციალიზმის გამოვლინება (მსგავსი „ანომალიები“ ახასიათებდა ამ პერიოდის აფრიკული სახელმწიფოების უმრავლესობას). მსგავს სისტემას აშენებდა: კვამე ნკრუმა — განაში, ჯულიუს ნიერერე — ტანზანიაში, მობუტუ სესე სეკო — ზაირში და ა. შ.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ „Kenneth Kaunda, Zambia founding father don die“. BBC News Pidgin. 17 ივნისი, 2021. ციტირების თარიღი: 19 ივნისი, 2021. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი
|access-date=და|date=-ში (დახმარება)
| წინამორბედი: |
ზამბიის პრეზიდენტი 1964 – 1991 |
შემდეგი: ფრედერიკ ჩილუბა |