თეოდორე I ლასკარისი
თეოდორე I ლასკარისი (ბერძ. Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις; დ. 1174 — გ. 1222) — ნიკეის იმპერატორი 1205–1222 წლებში. მიიჩნევა ნიკეის იმპერიის დამაარსებლად.
| თეოდორე I ლასკარისი | |
|---|---|
| Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις | |
 თეოდორე I-ის პორტრეტი XV საუკუნის მანუსკრიპტიდან | |
| ნიკეის იმპერატორი | |
| მმართ. დასაწყისი: | 1205 |
| მმართ. დასასრული: | 1222 |
| წინამორბედი: | კონსტანტინე ლასკარისი |
| მემკვიდრე: | იოანე III დუკა ვატაცე |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | დაახლ. 1174 |
| დაბ. ადგილი: | კონსტანტინოპოლი |
| გარდ. თარიღი: | ნოემბერი/დეკემბერი 1222 |
| გარდ. ადგილი: | ნიკეა |
| დინასტია: | ლასკარისები |
| მამა: | მანუელ ლასკარისი |
| დედა: | იოანა კარაცინა |
ბიოგრაფია რედაქტირება
თეოდორე ტახტზე ავიდა 1205 წელს ძმისა და წინამორბედის, კონსტანტინე ლასკარისის გარდაცვალების შემდეგ. გააძლიერა ფლოტი, წარმატებით იბრძოდა რუმის სასულთნოსა და ტრაპიზონის იმპერიის წინააღმდეგ და მათთან ბრძოლებში განავრცო საკუთარი იმპერიის საზღვრები. 1214 წელს ლათინთა იმპერიასთან მძიმე ბრძოლა დაასრულა ნიმფეის ხელშკრულებით. 1219 წელს ვენეციის რესპუბლიკას ნიკეის იმპერიაში უბაჟოდ ვაჭრობის ნება დართო. რადგანაც ვაჟი არ ჰყავდა (მისი ორივე ვაჟი ადრევე გარდაიცვალა) მემკვიდრედ სიძე, იოანე დუკა გამოაცხადა, რომელმაც მისი სიკვდილის შემდეგ დაიკავა ტახტი იოანე III-ის სახელით.
ოჯახი რედაქტირება
თეოდორე ლასკარისი დაიბადა ლასკარისების წარჩინებულ, თუმცა არა განსაკუთრებით ცნობილ ბიზანტიურ ოჯახში კონსტანტინოპოლში. იგი იყო მანუელ ლასკარისისა (დ. 1140) და მისი მეუღლის, იოანა კარაცინას (დ. 1148) ვაჟი, ბიზანტიის იმპერატორ ალექსი III ანგელოსის სიძე. თეოდორეს ჰყავდა ოთხი უფროსი (მანუელ ლასკარისი (გ. 1256 წლის შემდეგ), მიხეილ ლასკარისი (გ. 1261/1271), გეორგიოს ლასკარისი და კონსტანტინე ლასკარისი (გ. 1205 წლის 19 მარტის შემდეგ) ბიზანტიისა და შემდეგ ნიკეის იმპერატორი 1204-1205 წლებში) და ორი უმცროსი ძმა (ალექსი ლასკარისი და ისააკიოს ლასკარისი).[1]
ქორწინებები და შვილები რედაქტირება
პირველ მეუღლეზე, ანა კომნენა ანგელინაზე თეოდორე 1199 წელს დაქორწინდა. ამ ქორწინებიდან მას სამი ქალიშვილი და ორი ვაჟი ეყოლა, რომლებიც ადრევე გარდაიცვალნენ:
- ნიკოლაოს ლასკარისი (გ. 1212)
- იოანეს ლასკარისი (გ. 1212)
- ირინე ლასკარინა, რომელიც მოგვიანებით ჯერ გენერალ ანდრონიკე პალეოლოგოსზე, ხოლო შემდეგ იოანე III დუკა ვატაცეზე დაქორწინდა.
- მარია ლასკარინა, რომელიც მოგვიანებით უნგრეთის მეფე ბელა IV-ზე დაქორწინდა.
- ევდოკია ლასკარინა (დაიბადა 1210-დან 1212 წლამდე პერიოდში, გარდაიცვალა 1247-დან 1253 წლამდე).
1212 წელს ანა ანგელინას გარდაცვალების შემდეგ თეოდორე დაქორწინდა სომხეთის მეფე რუბენ III-ის ქალიშვილ ფილიპაზე (დ. 1183 წლის შემდეგ — გ. 1219 წ.). ეს ქორწინება ერთი წლის შემდეგ გაუქმდა, თეოდორე და ფილიპა 1216 წელს განქორწინდნენ.
იმპერატორი მესამედ 1219 წელს დაქორწინდა ლათინთა იმპერიის იმპერატორ პეტერ II კოურტენაისა და იმპერატრიცა იოლანდა ფლანდრიელის ქალიშვილ მარია დე კოურტენაიზე, თუმცა ამ ქორწინებიდან შვილები არ ჰყოლია.
ლიტერატურა რედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 653.
- ასათიანი ვ., ბიზანტიური ცივილიზაცია, თბილისი, 2006, ISBN 99940-31-98-8.
- Jonathan Harris, Byzantium and the Crusades, Bloomsbury, 2nd ed., 2014. ISBN 978-1-78093-767-0
- The New Cambridge Medieval History, Vol. V, Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-36289-X, 9780521362894
- The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.
- A Dictionary of First Names, Oxford University Press
- Dictionary of American Family Names, Oxford University Press
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Marek, Miroslav. The Laskaris family. Genealogy.EU.
| წინამორბედი: კონსტანტინე ლასკარისი |
ნიკეის იმპერატორი 1205-1222 |
შემდეგი: იოანე III დუკა ვატაცე |