ვოსტოკი

ვოსტოკი (რუს. Восток "აღმოსავლეთი") იყო სსრკ-ის მიერ შექმნილი პილოტირებული კოსმოსური ხომალდი.

სამუშაოების დაწყება რედაქტირება

მიხაილ ტიხონრავოვმა, რომელიც საკონსტრუქტურო ბიურო ოკბ-1, მუშაობდა, 1957 წელს მუშაობა დაიწყო პილოტირებული კოსმოსური ხომალდის შესაქმნელად. ამავე წლის აპრილისთვის მომზადებულ იქნა გამოკვლევების გეგმა. 1957 წლის სექტემბრიდან 1958 წლის იანვრამდე მიმდინარეობდა გამოკვლევები ორბიტიდან დედამიწაზე დასაშვები ტრაექტორიის შესახებ.

ყველაფერმა ამან უკვე 1958 წლის აპრილისათვის საშუალება მისცა სამუშაო ჯგუფს განესაზღვრათ მომავალი ხომალდის ძირითადი მონახაზები: პროექტული მასა 5-5,5 ტონა, გადატვირთვა ატმოსფეროში შესვლისას 8-9 G, ხომალდის დასაშვები მოდულის ფორმა-სფეროსებური, რომელიც ატმოსფეროში შესვლისას 2000-3500 გრადუსამდე გავარვარდებოდა, სიცხისგან დამცავი ფენის მასა 1,3-1,5 ტონა, დაშვების სიზუსტე 100-150 კმ, ორბიტის სიმაღლე - 250 კილომეტრი. ხომალდის დაბრუნებისას 8-10 კილომეტრ სიმაღლეზე გათვალისწინებული იყო კოსმონავტის კატაპულტირება. 1958 წლის აგვისტოში საანგარიშო მოხსენება მზად იყო, რომელიც ითვალისწინებდა საკონსტრუქტორო სამუშაოების დაწყებას და უკვე შემოდგომაზე შესაბამისი დოკუმენტაციის მომზადება დაიწყო. 1959 წლის მაისისთვის მზად იყო მოხსენება რომელიც შეიცავდა ორბიტიდან დაშვების ბალისტიკურ გამოთვლებს.

1960 წლის აპრილისთვის ხომალდ-თანამგზავრ (ასეთი ტერმინი გამოიყენებოდა მაშინ) "ვოსტოკ-1" ესკიზური პროექტი შემუშავდა. ეს უნდა ყოფილიყო ექსპერიმენტალური აპარატი, რომლის საფუძველზეც შეიქმნებოდა ჯაშუში-თანამგზავრი "ვოსტოკ-2" და პილოტირებული კოსმოსური ხომალდი "ვოსტოკ-3".

ტექნიკური მონაცემები რედაქტირება

ხომალდი შედგებოდა სფერისებური დასაშვები მოდულისაგან (მასა 2,46 ტონა, დიამეტრი 2,3 მეტრი), რომელშიც კოსმონავტი თავსდებოდა და კონუსისებური ინსტრუმენტული ნაკვეთურისგან (მასა 2,27 ტონა, სიგრძე 2,25 მეტრი, სიგანე 2,43 მეტრი), რომელშიც ძრავა და საწვავი იყო მოთავსებული. ატმოსფეროში შესვლისას კოსმონავტი კატაპულტის საშუალებით ტოვებდა ხომალდს 7 კმ სიმაღლეზე და მიწაზე პარაშუტის საშუალებით ეშვებოდა, ხოლო დასაშვები მოდული ცალკე ეშვებოდა.

"ვოსტოკის" დასაშვებ მოდულს არავითარი ძრავა არ ჰქონდა. მაგალითად ატმოსფეროში შესვლის ტრაექტორიის შეცვლა შეუძლებელი იყო მას მერე, რაც ხომალდის ორი მოდული ერთმანეთს დაშორდებოდა. აქედან გამომდინარეობდა ის, რომ დასაშვები კაფსულა ყველა მხრიდან უნდა ყოფილიყო დაცული ატმოსფერული ხახუნისგან გამოწვეული სიცხისგან. სწორედ ამის გამო ჰქონდა მას სფეროსებური ფორმა (განსხვავებით აშშ "მერკურის" ტიპის კოსმოსური ხომალდისაგან), რაც უზრუნველყოფდა მაქსიმალურ შიდა მოცულობას და ამცირებდა გარე ზედაპირის ფართობს. ერთადერთი გზა, რომ როგორმე გაეკონტროლებინათ დაშვების ტრაექტორია, იყო ის, რომ ხომალდის შიგნით რაიმე მძიმე საგანი მოეთავსებინათ - ეს იყო თვითონ კოსმონავტი, რომელსაც ამის გამო საკმაოდ დიდი გადატვირთვების (8-9 g) გადატანა მოუწევდა.

"ვოსტოკის" ტიპის კოსმოსური ხომალდი თავდაპირველად დაპროექტდა ორი მიზნისათვის-პილოტირებული კოსმოსური გაფრენებისათვის და ჯაშუშური მიზნებისათვის. ხომალდის ეს ორმაგი დანიშნულება გადამწყვეტი მნიშვნელობისა იყო იმისათვის რომ საბჭოთა მთავრობის მხარდაჭერა ჰქონოდა ამ პროგრამას. "ვოსტოკის" დიზაინი ათწლეულების განმავლობაში გამოიყენებოდა მრავალი სხვადასხვა თანამგზავრისათვის. მისი დასაშვები მოდული მაგალითად გამოყენებული იქნა "ვოსხოდის" კოსმოსური ხომალდისათვის (მოდიფიცირებული სახით).

დასაშვებ მოდულს ჰქონდა ორი ილუმინატორი, ერთი მათგანი შესასვლელ ლუკთან ახლოს, კოსმონავტის თავის ცოტა ზემოთ და მეორე კოსმონავტის ფეხებთან.

საბჭოთა ხომალდები "ვოსტოკი" და "ვოსხოდი", ისევე როგორც ამერიკული "მერკური" არ იყვნენ გათვალისწინებული ორბიტაზე მანევრების ჩასატარებლად, ანუ მათ არ შეეძლოთ მათი ორბიტის დახრის შეცვლა. მათ შეეძლოთ მხოლოდ ხომალდის ღერძების გარშემო ტრიალი.

„ვოსტოკის“ პილოტები რედაქტირება

იური გაგარინი - "ვოსტოკ-1"
გერმან ტიტოვი - "ვოსტოკ-2"
ადრიან ნიკოლაევი - "ვოსტოკ-3"
პაველ პოპოვიჩი - "ვოსტოკ-4"
ვალერი ბიკოვსკი - "ვოსტოკ-5"
ვალენტინა ტერეშკოვა - "ვოსტოკ-6"

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

ეს არის სტატიის ან სექციის ესკიზი.
თქვენ შეგიძლიათ შეავსოთ იგი.