ექვთიმე III
ექვთიმე III ეფთჳიმე, ევფემოს — საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი XIV საუკუნის I ნახევარში, მეფე გიორგი V ბრწყინვალეს თანამედროვე.
ექვთიმე გიორგისთან ერთად ენერგიულად შეუდგა მონღოლთა ბატონობის შედეგად დარღვეული სახელმწიფო წესრიგის აღდგენას, მონაწილეობდა საკანონმდებლო დარბაზის მუშაობაში, რომელმაც მთის მოსახლეობისათვის კანონები შეიმუშავა (ექვთიმე მოხსენიებულია „ძეგლისდების“ პრეამბულაში). ეფთვიმე იღვწოდა მთიულეთ-ხევის მოსახლეობაში შერყეული ქრისტიანული რწმენის გასაძლიერებლად.[1] მას მოუვლია საქართველოს საეკლესიო იურისდიქციის ქვეშ მყოფი ანწუხი, წახური და კაკ-ელისენი. ამის შესახებ მოგვითხრობს ე.წ. მაღალაშვილისეული სახარების 1310 წლის ანდერძ-მინაწერი, რომელიც ეკუთვნის მთავარეპისკოპოს კირილე დონაურს:
|
„ოდეს სანატრელმან მან პატრიარქმან ჩუენმან ექ(უ)თიმე მოიხილა კახეთს ანწუხისა საეპისკოპოზო(ჲ) და მიერითგან გარდმოვიდა წახურს, კაკ-ელისენს და მოვლო საყდარნი: კასრი სამებისა(ჲ), ყუმი ღმრთისმშობლისა(ჲ)... კუალად საყდარნი ხუნძთა, ნახჩთა, თოშეთისა, ნეკრესისა, ლაგოეთისა, ბელაქანისა, მაჯ-ფიფინეთისა, ფერიჯან-მუხახ-მამრეხისა და ყოვლისა ვაკისა, ესე იგი არს ძუელისა მოვაკანისა და გლისენისა(ნი), ვერხვიანით ზეგანით გამო ვიდრე ივრის მდინარის ჩასართავამდე ალაზნისა, და ამან სანატრელმან ექუთიმე მიბრძანა ქურმუხისა მთავარეპისკოპოსსა და ყოვლისა მთეულისა წინამძღუარსა კჳრილე დონაურსა გარდაწერინებად სახარებისა და წარგზავნად თუითეული-ათვის ეკლესიისა.“
|
რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის ერთი ბერძნული ხელნაწერის მინაწერის მიხედვით 1334 წელს ექვთიმემ პალესტინის საბაწმინდის მონასტერს შეწირულება გაუგზავნა. დაახლოებით ამავე ხანებში დაეხმარა იერუსალიმის ჯვრის მონასტერს, რისთვისაც მას საუკუნო აღაპი დაუწესეს.[4] ის ასევე მოხსენიებულია სინას მთის მონასტრის სულთა მატიანეში.[1] იოანე ბატონიშვილის ცნობით, ექვთიმე 1335 წელს გარდაიცვალა.[3]
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 ლომინაძე ბ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014. — გვ. 114.
- ↑ ჯანაშვილი მ., საქართველოს ისტორია, ტფ., 1894. — გვ. 205.
- ↑ 3.0 3.1 კეკელიძე კ., ეტიუდები ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორიიდან, ტ. II, თბ., 1945. — გვ. 314-315.
- ↑ მეტრეველი ე., მასალები იერუსალიმის ქართული კოლონიის ისტორიისათვის (XI–XVII სს.), თბ., 1962. — გვ. 159-160.