გურგენ დალიბალთაიანი

გურგენ ჰარუთუნ დალიბალთაიანი (სომხ. Գուրգեն Հարությունի Դալիբալթայան; დ. 5 ივნისი, 1926 წელი, ნინოწმინდა, საქართველოს სსრ — გ. 1 სექტემბერი, 2015 წელი, ერევანი, სომხეთი) — სომეხი სამხედრო მეთაური. ის იყო სომხეთის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსი 1992 წლის შუშის ბრძოლის დროს. მას დაევალა სტრატეგიის შემუშავება ძლიერ გამაგრებულ ქალაქ შუშაზე შეტევისთვის, მიმდებარე სოფლების წინააღმდეგ დივერსიული შეტევების გამოყენებით ქალაქის დამცველების გამოსაყვანად, ხოლო ჯარების მეთაურმა არკადი ტერტათევოსიანმა ალყა შემოარტყა ქალაქს.

გურგენ დალიბალთაიანი
Գուրգեն Հարությունի Դալիբալթայան
ეროვნება	სომხები
დაბადების თარიღი	1926 წლის 5 ივნისი
დაბადების ადგილი	ნინოწმინდა, ჯავახეთი, საქართველოს სსრ, სსრკ
გარდაცვალების თარიღი	1 სექტემბერი, 2015 (89 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	ერევანი, სომხეთი
ჯარის სახეობა	საბჭოთა არმია , Soviet Ground Forces და სომხეთის არმია
წოდება	გენერალი
ბრძოლები/ომები	მთიანი ყარაბაღის ომი, შუშას ბრძოლა
ჯილდოები	წითელი დროშის ორდენი, წითელი ვარსკვლავის ორდენი, Order "For Service to the Homeland in the Armed Forces of the USSR", 3rd class, მედალი „საბრძოლო დამსახურებისთვის“, შრომითი მამაცობის მედალი, მედალი „კავკასიის დაცვისათვის“, Medal "For Strengthening of Brotherhood in Arms", Jubilee Medal "50 Years of Victory in the Great Patriotic War 1941–1945", მარშალ ბაგრამიანის მედალი, მედალი „სსრკ-ის შეიარაღებული ძალების ვეტერანი“, first-class Order of the Combat Cross, Q4286938?, Q4286847?, მედალი „1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გერმანიაზე გამარჯვებისათვის“, „ვლადიმერ ილიას ძე ლენინის დაბადებიდან 100 წლისთავის აღსანიშნავი“ საიუბილეო მედალი, „1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 20 წლისთავის“ საიუბილეო მედალი, 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 30 წლისთავის“ საიუბილეო მედალი, 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 40 წლისთავის“ საიუბილეო მედალი, Jubilee Medal "30 Years of the Soviet Army and Navy", Jubilee Medal "40 Years of the Armed Forces of the USSR", „სსრკ-ის შეიარაღებული ძალების 50 წლისთავის“ საიუბილეო მედალი, Jubilee Medal "60 Years of the Armed Forces of the USSR", Medal "For Impeccable Service", Medal "For Impeccable Service", 2nd class, სომხეთის ეროვნული გმირი , Medal "For Impeccable Service", 1st class, Order of the Combat Cross of the First Degree და The Order of the Combat Cross

ადრეული ცხოვრება

დალიბალტაიანი დაიბადა სომხებით დასახლებულ ქალაქ ბოგდანოვკაში (ახლანდელი ნინოწმინდა, სამცხე-ჯავახეთი, საქართველო), სომხეთის საზღვართან ახლოს. სწავლობდა გორელოვკის საშუალო სკოლაში 1934 წლიდან 1944 წლამდე. სკოლის დამთავრების შემდეგ მან სამი წელი გაატარა თბილისის ქვეითთა სკოლაში. შემდეგ დალიბალტაიანი შეუერთდა საბჭოთა არმიის რიგებს.

სამხედრო კარიერა

საბჭოთა არმია

დალიბალტაიანს ეკავა სხვადასხვა სამხედრო თანამდებობა ეჩმიაძინში, ერევანში, პერეკეშკულში, პრიშიბში, კიროვაბადში, აბაკანსა და დონის როსტოვში საბჭოთა კავშირის შეიარაღებულ ძალებში სამსახურის დროს. ის იყო ციმბირის სამხედრო ოლქის 242-ე ქვეითი დივიზიის მეთაური 1969 წლიდან 1975 წლამდე. სსრკ-ს ფარგლებს გარეთ, ის იყო შტაბის უფროსის მოადგილე 1975 წლიდან 1980 წლამდე ბუდაპეშტში სამხრეთ ძალების ჯგუფში. მან ასევე მონაწილეობა მიიღო უმაღლესი აკადემიური კურსების მეთაურებისთვის სსრკ შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის სამხედრო სამხედრო აკადემიაში (ახლანდელი რუსეთი) 1976 და 1978 წლებში. დალიბალტაიანი 1987 წელს გახდა ჩრდილოეთ კავკასიის სამხედრო მეთაურის მოადგილე. 1991 წელს მან დატოვა საბჭოთა შეიარაღებული ძალები საბჭოთა კავშირის დაშლამდე.

სომხური არმია

დალიბალტაიანი დაინიშნა სომხეთის მინისტრთა საბჭოს თავდაცვის კომიტეტის შტაბის უფროსად 1991 წელს. იმავე წელს იგი დაწინაურდა სომხეთის გენერალური შტაბის უფროსად და ასევე გახდა სომხეთის თავდაცვის მინისტრის პირველი მოადგილე. დალიბალტაიანი იყო სომეხი სამხედროების ერთ-ერთი ლიდერი მთიანი ყარაბაღის ომის დროს. ის იყო სომხური ძალების მეთაური შუშის ბრძოლაში, არკადი ტერ-თადევოსიანის დახმარებით. ყველა სამხედრო ფაქტორი იყო აზერბაიჯანული არმიის სასარგებლოდ. აზერბაიჯანელებს ჰქონდათ უპირატესობა სამხედრო ტექნიკის რაოდენობისა და ხარისხის თვალსაზრისით. მათ ჰქონდათ რიცხვითი უპირატესობა და ასევე იკავებდნენ მაღალ ადგილს. შუშას სტრატეგიული პოზიციის გამო, ქალაქი კარგად იყო დაცული. დალიბალტაიანმა და ტერ-თადევსოუსანმა შეიმუშავეს სტრატეგია რამდენიმე დივერსიული შეტევის განხორციელების მიზნით მიმდებარე სოფლების წინააღმდეგ შუშას დამცველების გამოსაყვანად, ხოლო სომხური ძალები ამასობაში ალყაში მოაქცევდნენ მათ. სტრატეგიამ გაამართლა და ქალაქი შუშა დაეცა 1992 წლის 9 მაისს.

ომის შემდგომ დალიბალტაიანი მუშაობდა სომხეთის პრეზიდენტის მრჩევლად და მთავარ სამხედრო ინსპექტორად 1993 წლიდან 2007 წლამდე. 2007 წელს ის დაინიშნა თავდაცვის მინისტრის უფროს მრჩევლად.

პირადი ცხოვრება

დალიბალტაიანი იყო დაქორწინებული შუშანიკ დალიბალტაიანზე. მათ ჰყავთ ორი შვილი, ქალიშვილი ვარდუხი (დაიბადა 1952 წ.) და ვაჟი ვარაზდატი (დაიბადა 1954 წ.). დალიბალტაიანი ერევნის საპატიო მოქალაქე იყო. იგი გარდაიცვალა 2015 წლის 1 სექტემბერს 89 წლის ასაკში.

რესურსები ინტერნეტში

• გურგენ დალიბალთაიანის ბიოგრაფია