ვიკიპედია

არმიტა გერავანდის მკვლელობა

არმიტა გერავანდი [8] (სპარს. عبداللهآرمیتا گراوند‎) — 17 წლის ირანელი გოგონა, რომელიც კომაში ჩავარდა თეირანის მეტროში 2023 წლის 1 ოქტომბერს.[9] იგი იმყოფებოდა სამხედრო ჰოსპიტალის ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში,[10] სადაც 2023 წლის 22 ოქტომბერს გოგონას თავის ტვინი მკვდრად გამოაცხადეს.[11] ეს ინციდენტი მაჰსა ამინის სიკვდილს შეადარეს და გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მას „აუტანელი“ უწოდა.[9][10]

არმიტა გერავანდის მკვლელობა
დაბადების თარიღი 2 აპრილი, 2006(2006-04-02)[1] [2]
დაბადების ადგილი ქირმანშაჰი[3]
გარდაცვალების თარიღი 28 ოქტომბერი, 2023(2023-10-28)[4] (17 წლის)
გარდაცვალების ადგილი თეირანი[4]
მოქალაქეობა  ირანი
ეროვნება Kurds in Iran[5] [3]
მამა Bahman Geravand[6] [7]
დედა Shahin Ahmadi[6] [7]

წინაისტორია

რედაქტირება

ირანში, მას შემდეგ, რაც რელიგიური ლიდერები მოვიდნენ ხელისუფლებაში, ყველა ქალს კანონიერად მოეთხოვებოდა თმების დაფარვა და თავისუფალი ტანსაცმლის ტარება, როგორც მკაცრი ისლამური ჩაცმულობის კოდექსი, რაც არღვევდა ადამიანის უფლებებს.[12] ვინც არღვევს ამ წესებს, ემუქრება საჯარო გაკიცხვა, ჯარიმა ან დაპატიმრება ისლამური რელიგიური პოლიციის მიერ, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც მორალის პოლიცია.[13]2022 წლის სექტემბერში, 22 წლის მაჰსა ამინი გარდაიცვალა მორალის პოლიციაში პატიმრობისას, მას შემდეგ, რაც დააკავეს ჰიჯაბის არასწორად ტარებისთვის.[14] ამინის სიკვდილმა ირანში მთელი ქვეყნის მასშტაბით პროტესტი გამოიწვია, რომელიც ცნობილი გახდა როგორც „მოძრაობა მაჰსა“.[11]. В ответ режим расправился с активистами и ужесточил законы о ношении хиджаба[14] ამის საპასუხოდ, რეჟიმმა დაარბია აქტივისტები და გამკაცრდა კანონები ჰიჯაბის ტარებასთან დაკავშირებით.[14]

მოვლენები, რომლებიც მოჰყვა გოგონას სიკვდილს

რედაქტირება

2023 წლის 1 ოქტომბერს, 17 წლის არმიტა გერავანდი თეირანის მეტროში სეირნობისას ნახეს, „შოჰადას“ სადგურზე[15] ორ მეგობართან ერთად. მოგვიანებით იგი მატარებლიდან უგონო მდგომარეობაში გამოიყვანეს და საავადმყოფოში გადაიყვანეს.[9] ნორვეგიული უფლებადამცველი ჯგუფის Hengaw-ისა და გოგონას ორი მეგობრის თქმით, მორალის პოლიცია არმიტა გერავანდს თავს დაესხა, რადგან მას ჰიჯაბი არ ეხურა, ხანმოკლე კამათის შემდეგ ისინი თავს დაესხნენ, არმიტა დაეცა, რის შედეგადაც თავი დაარტყა და გონება დაკარგა.[16][14] იგი საავადმყოფოში გადაიყვანეს „ტვინის მძიმე ტრავმული დაზიანებებით“.[17] ირანის ხელისუფლება უარყოფდა, რომ ადგილი ჰქონდა ფიზიკურ შეჯახებას და ამტკიცებდა, რომ გერავანდმა თითქოსდა გონება დაკარგა დაბალი წნევის გამო.[10]

გარკვეული პერიოდის შემდეგ, ირანის სახელმწიფო სააგენტო IRNA-მ წარმოადგინა ვიდეო მტკიცებულება მეტროდან, სადაც ჩანს, რომ გერავანდი მატარებელში შედის და მალე ის უგონო მდგომარეობაში მეტროდან გამოყავთ.[10] ირანის სახელმწიფო მედია ირწმუნება, რომ ეს კადრები ადასტურებს მათ ვერსიას, მაგრამ არ ასახავს ვაგონში მომხდარ მოვლენებს, რამაც არმიტა გერავანდის კომა გამოიწვია.[14] Amnesty International-მა, ჩანაწერის დეტალური ანალიზის შემდეგ, გამოაცხადა, რომ ჩანაწერი დამონტაჟდა — ვიდეო დაჩქარდა რამდენიმე მიმართულებით და, დროის შტამპების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, კადრებში ამოჭრილი იყო 3 წუთი 16 წამი.[18][19]

შედეგები

რედაქტირება

საავადმყოფო, სადაც არმიტა გერავანდი გადაიყვანეს, გარშემორტყმული იყო უსაფრთხოების ძალების მიერ, რომლებიც, გავრცელებული ინფორმაციით, ემუქრებოდნენ მის ოჯახს და მეგობრებს.[20][14] დააკავეს ჟურნალისტი, რომელიც ცდილობდა არმიტა გერავანდის მდგომარეობის გამოძიებას.[14] ირანის მთავრობამ უარყო საერთაშორისო კრიტიკა და „ინტერვენციონისტული“ უწოდა.[21] ოფიციალური პირები აცხადებდნენ, რომ არმიტა გერავანდიმ თითქოს უბრალოდ გონება დაკარგა და მიიღო შემთხვევითი დაზიანება.[10]

22 ოქტომბერს ირანის სახელმწიფო მედიამ გამოაცხადა, რომ არმიტა გერავანდი გარდაცვლილად გამოცხადდა რამდენიმე კვირის კომაში ყოფნის შემდეგ.[11] არმიტას საქმემ გამოიწვია საერთაშორისო კრიტიკა და მისი მდგომარეობის მიზეზების დამოუკიდებელი გამოძიების მოთხოვნა.[13][14]

28 ოქტომბერს არმიტა გერავანდი გარდაცვლილად გამოცხადდა.[22]

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ https://iranwire.com/fa/news-1/121236-%D8%AA%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88-%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%A7-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF-%D9%82%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%85%D8%A7/
  2. ↑ https://www.bbc.com/persian/articles/ce54jxx243eo
  3. ↑ 3.0 3.1 Iran: Teen Armita Geravand 'brain dead' after hijab incident – DW – 10/22/2023
  4. ↑ 4.0 4.1 https://www.bbc.com/persian/67247976
  5. ↑ Press E. En mort cerebral l'adolescent iraní Armita Geravand agredida per la 'policia de la moral' per no portar bé el vel — 2023.
  6. ↑ 6.0 6.1 Deutsche Welle Persian — 1962.
  7. ↑ 7.0 7.1 https://www.farazdaily.com/بخش-بهداشت-درمان-53/66271-چند-روزی-است-که-از-آرمیتا-خبر-ندارم
  8. ↑ Wintour, Patrick; Parent, Deepa (2023-10-05). „Iran urged to release full CCTV of what led to teenage girl’s coma“. The Guardian (ინგლისური). ISSN 0261-3077. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-06. ციტირების თარიღი: 2023-10-07.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Willinger, Katharina. Mädchen im Iran im Koma: Ein neuer Fall Amini? de. ციტირების თარიღი: 2023-10-06
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 An Iranian girl is hospitalized, fueling new outrage en (2023-10-05). ციტირების თარიღი: 2023-10-06
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 „Iranian teenager Armita Geravand is 'brain dead': state media“. Reuters (ინგლისური). 2023-10-22. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-22. ციტირების თარიღი: 2023-10-22.
  12. ↑ „With Kurdish Iranian Girl in Coma, Suspicion Falls on Government“. The New York Times (ინგლისური). 2023-10-05. ISSN 0362-4331. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-05. ციტირების თარიღი: 2023-10-06.
  13. ↑ 13.0 13.1 „An Iranian girl is hospitalized, fueling new outrage“. NBC News (ინგლისური). 2023-10-05. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-06. ციტირების თარიღი: 2023-10-06.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 14.6 14.7 Fassihi, Farnaz (2023-10-05). „With Iranian Girl in Coma, Suspicion Falls on Government“. The New York Times (ინგლისური). ISSN 0362-4331. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-05. ციტირების თარიღი: 2023-10-06.
  15. ↑ 16-летняя иранка Армита Гараванд скончалась. Она почти месяц находилась в коме после задержания сотрудниками «полиции нравов». ციტირების თარიღი: 2023-10-29
  16. ↑ Salem, Mostafa; Rebane, Teele; Akbarzai, Sahar; Karadsheh, Jomana. Iranian activists accuse morality police of assault after teenage girl hospitalized en (2023-10-04). ციტირების თარიღი: 2023-10-06
  17. ↑ Iran: Teen Armita Geravand 'brain dead' after hijab incident – DW – 10/22/2023 en. ციტირების თარიღი: 2023-10-23
  18. ↑ В Иране умерла Армита Гераванд — вероятно, её избила полиция нравов. ციტირების თარიღი: 2023-10-29
  19. ↑ Armita Garawand: Independent investigation into schoolgirl’s critical injuries needed amid mounting evidence of a cover up in Iran. ციტირების თარიღი: 2023-10-29
  20. ↑ „Rights group says mother of Armita Geravand arrested in Iran - X platform“. Reuters (ინგლისური). 2023-10-05. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-11. ციტირების თარიღი: 2023-10-06.
  21. ↑ „واکنش‌های بین‌المللی به وضعیت آرمیتا گراوند در بیمارستان؛ ایران خواستار "عدم مداخله" شد“ [international reactions to the situation of Armita Geravand in the hospital; Iran demanded "non-interference".]. رادیو فردا (სპარსული). 2023-10-05. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-06. ციტირების თარიღი: 2023-10-06.
  22. ↑ „Iranian teenager Armita Geravand dies after alleged confrontation -IRNA“. Reuters (ინგლისური). 2023-10-28. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-28. ციტირების თარიღი: 2023-10-28.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=არმიტა_გერავანდის_მკვლელობა&oldid=4720887“-დან