ჯიაოზი

ჯიაოზი (ჩინურად: 餃子) ჩინური დამფლინგის სახეობაა. ეს კერძი ძალიან პოპულარულია ჩინეთში და აღმოსავლეთ აზიაში. ჩინური ახალი წლის დროს, ჯიაოზი ერთ- ერთ მთავარ კერძს წარმოადგენს. მას ასევე მიირთმევენ მთელი წლის განმავლობაში. მიუხედავად იმისა, რომ ჯიაოზი ჩინური სამზარეულოს ნაწილად ითვლება, ჯიაოზი პოპულარულია აღმოსავლეთ აზიის სხვა ნაწილებში და დასავლურ სამყაროშიც.

ჯიაოზი ჩვეულებრივსამებრ შედგება გატარებული ხორცის შიგთავსისგან (ზოგჯერ მის ნაცვლად გამოიყენებენ ბოსტნეულს) და ცომის თხელ ფენსთან, რომელშიც შიგთავსია გახვეული. კერძს მიირთმევენ როგორც მოხარშულს (შუი ჯიაო), ასევე ორთქლზე მომზადებულს (ჟენგ ჯიაო) და ტაფაზე შემწვარს (ჯიან ჯიაო). კერძს ტრადიციულად მიირთმევენ შავ ძმართან ან სეზამის ზეთთან ერთად. ჯიაოზი შესაძლებელია მომზადებული იყოს სუპის სტილშიც.

წარმოშობა რედაქტირება

ჯიაოზის სახელის წარმოშობის შესახებ ჩინეთში მრავალი ლეგენდა არსებობს.

ტრადიციულად, ფიქრობდნენ, რომ ჯიაოზი შეიქმნა აღმოსავლეთ ჰანის იმპერიის (25–220 წლები)^[1] ეპოქაში, ჟანგ ჟონგჯინგის მიერ.^[2] თავდაპირველად ჯიაოზი მოიხსენიებოდა როგორც ,,რბილი ყურები" (ჩინ. 嬌耳; ჯიაოერი), რადგან კერძი ყურებზე სამკურნალოდ გამოიყენებოდა. ზამთარში ჟანგ ჟონგჯინგი სახლში მიდიოდა, როდესაც ქუჩაში ბევრი ყურებმოყინული ადამიანი დაინახა. ხალხს არ ჰქონდა საშუალება, რომ თბილი ტანსაცმელი და საკვები ეყიდა. მან ღარიბ ხალხს ცხვრის ხორცის, შავი პილპილისა და სხვა ინგრედიენტების უმასპინძლა, რომლებიც ცომის თხელ ფენაში იყო გახვეული. მიღებული პელმენის ტიპის კერძი მან მოხარშა და წვენთან ერთად მიართვა თავის სტუმრებს. აღსანიშნავია, რომ პერიოდი, როდესაც ეს მოხდა ახალი წლის წინა დღეებს წარმოადგენდა. ახალი წლის აღნიშვნასთან ერთან, ხალხმა ჟანგს მიბაძა და ჯიაოზის მომზადება დაიწყო გაყინული ყურების გამოსაჯანმრთელებლად. ^[3]

ჯიაოზის ორთქლზე ხარშვის პროცესი

შიგთავსი რედაქტირება

ჯიაოზის მომზადების ტექნიკა ყველა ოჯახში განსხვავებულია. კერძის ყველაზე ფართოდ გავრცელებულ შიგთავსს წარმოადგენს: ღორის ხორცი, ცხვრის ხორცი, საქონლის ხორცი, ქათმის ხორცი, თევზი და კრევეტები, რომლებსაც, ჩვეულებრივ დაკეპილ ბოსტნეულს ურევენ. არსებობს ბოსტნეულის შიგთავსიანი ჯიაოზიც. მის შემადგენელ ერთეულებში შედის: კომბოსტო, ხახვი (უმეტეს შემთხვევაში მწვანე მდოგმარეობაში), პრასი, ნიახური, ისპანახი, სოკო, სტაფილო და ნიორი.

შეხვევის ტექნიკა რედაქტირება

ჩრდილოეთ ჩინური ჯიაოზი

ჯიაოზის შეხვევის მრავალი ტექნიკა არსებობს. უმეტეს შემთხვევაში შიგთავსს შუაში დებენ და ცომს შუაზე კეცენ. ბოლოებს ერთმანეთზე აწებებენ, რითაც ტალღისებური ფორმის გვერდს იღებენ.^[4] ჯიაოზის სხვადასხვა ფორმა შეხვევის ტექნიკის განსხვავებულობითაა გამოწვეული. ყველაზე გავრცელებულ მეთოდს წარმოადგენს: შიგთავსი კოვზით ცომის ცენტრალურ ნაწილზე იდება. ცომი შუაზე უნდა გადაიკეცოს. მარცხენა ცერა თითის დახმარებით კერძი ნახევარმთავრის ფორმას იღებს. მარჯვენა ცერა თითით გადაკეცვის ადგილები მოწმდება. ^[5] სწორედ ასე მიიღება ყველაზე გავრცელებული, ნახევარმთვარის ფორმის ჯიაოზი. 310

ჯიაოზი და ვონტონი რედაქტირება

ჯიაოზი არ უნდა აგვერიოს ვონტონში. ჯიაოზს აქვს შედარებით სქელი კანი. მისი ფორმა მეტად ბრტყელია და ნახევარმთვარის ფორმა აქვს. ხოლო ვონტონს უფრო თხელი კანი აქვს და ჩვეულებრივ ბულიონში მიირთმევენ. ჯიაოზისა და ვონტონის ცომი სხვადასხვა ინგრედიენტებისგან შედგება.

ჯიაოზის იაპონური სახე, გიოზა ცხარე სოუსთან ერთად

მსგავსი კერძები რედაქტირება

ბაოზი- ჩინური ტრადიციული კერძი;

ბუუზ, ხუშუურ, ბანშ- მონღოლური ტრადიციული კერძები;

ემპანადა- ესპანური ტრადიციული კერძი;

მანდუ- კორეული ტრადიციული კერძი;

მანტი- თურქული ტრადიციული კერძი;

გიურზა- აზერბაიჯანული ტრადიციული კერძი;

პელმენი- რუსული ტრადიციული კერძი;

პეროგი- პოლონური ტრადიციული კერძი;

სქოლიო რედაქტირება

↑ "Frozen ears: The story of gyozas". The Malay Mail. One would always have suspected that the ubiquitous Japanese gyoza originated from China – and one would be completely right, unlike most economists. The origins of the gyoza are said to stem from the treatments invented by Zhang Zhongjing (150–219 AD), a Han dynasty physician born in Nanyang. One of his inventions was the jiaozi (though it was originally called "tender ears") and they were used to treat frostbitten ears during the freezing winters.
↑ "the origin of Jiaozi" დაარქივებული 2020-08-24 საიტზე Wayback Machine. . people.com.cn. people.com.cn. Retrieved 2002-02-07.
↑ "你知道冬至为什么吃饺子吗? 医圣张仲景发明". 人民网. 人民网 დაარქივებული 2017-02-18 საიტზე Wayback Machine. . 23 December 2015.
↑ "餃子". 百度百科. Retrieved 2 November 2014.
↑ "饺子的N种时尚新奇包法". 百度经验. 31 December 2012.

[1] "Frozen ears: The story of gyozas". The Malay Mail. One would always have suspected that the ubiquitous Japanese gyoza originated from China – and one would be completely right, unlike most economists. The origins of the gyoza are said to stem from the treatments invented by Zhang Zhongjing (150–219 AD), a Han dynasty physician born in Nanyang. One of his inventions was the jiaozi (though it was originally called "tender ears") and they were used to treat frostbitten ears during the freezing winters.

[2] "the origin of Jiaozi" დაარქივებული 2020-08-24 საიტზე Wayback Machine. . people.com.cn. people.com.cn. Retrieved 2002-02-07.

[3] "你知道冬至为什么吃饺子吗? 医圣张仲景发明". 人民网. 人民网 დაარქივებული 2017-02-18 საიტზე Wayback Machine. . 23 December 2015.

[4] "餃子". 百度百科. Retrieved 2 November 2014.

[5] "饺子的N种时尚新奇包法". 百度经验. 31 December 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]