ვიკიპედია

ფერდინანდ ბიუისონი

ფერდინანდ ედუარდ ბიუისონი (დ. 20 დეკემბერი, 1841 - გ. 16 თებერვალი, 1932 ) — ფრანგი აკადემიკოსი, ფილოსოფოსი, განმანათლებელი, საგანმანათლებლო ბიუროკრატი, პაციფისტი და რადიკალ-სოციალისტი (მემარცხენე ლიბერალი) პოლიტიკოსი. იგი ხელმძღვანელობდა განათლების ლიგას 1902 წლიდან 1906 წლამდე და ადამიანის უფლებათა ლიგას (LDH) 1914 წლიდან 1926 წლამდე. 1927 წელს ლუდვიგ კვიდესთან ერთად მას მიენიჭა ნობელის პრემია მშვიდობის დარგში. იგი იყო დაწყებითი განათლების დირექტორი და თავისუფლად მოაზროვნეთა ეროვნული ასოციაციის პრეზიდენტი. 1905 წელს ის თავმჯდომარეობდა საპარლამენტო კომიტეტს ეკლესიისა და სახელმწიფოს გამიჯვნის განსახორციელებლად. საყოველთაო განათლებისთვის ცნობილ ბრძოლაში იყო ჩართული განათლების ლიგის საშუალებით. მან დაამკვიდრა ტერმინი ლაისიტე (laïcité, „სეკულარიზმი“).

ფერდინანდ ბიუისონი
დაბადების თარიღი 20 დეკემბერი, 1841(1841-12-20)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
დაბადების ადგილი former 1st arrondissement of Paris
გარდაცვალების თარიღი 16 თებერვალი, 1932(1932-02-16)[1] [2] [4] [5] [6] [7] [8] [9] (90 წლის)
გარდაცვალების ადგილი Thieuloy-Saint-Antoine[11]
მოქალაქეობა საფრანგეთი
განათლება კონდორსეს ლიცეუმი და პარიზის ხელოვნების ფაკულტეტი[12] [13]
სამეცნიერო ხარისხი agrégation de philosophie და ფილოსოფიის დოქტორი[12]
მამა Pierre Buisson
ჯილდოები ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებაში[14] [15] , საპატიო ლეგიონის ორდენის დიდი ოფიცერი და Marcelin Guérin Prize

ბიოგრაფია რედაქტირება

ფერდინანდ ბიუისონი იყო კონდორსეს ლიცეუმის სტუდენტი, შემდეგ მიიღო ხარისხი ფილოსოფიაში. ლიბერალური პროტესტანტიზმის ისტორიული ფიგურა ნებაყოფლობით გადავიდა გადასახლებაში შვეიცარიაში მეორე იმპერიის მმართველობის ქვეშ, 1866 წლიდან 1870 წლამდე, რადგან მან უარი თქვა ახალი მთავრობისადმი ერთგულების ფიცზე.

კარიერა რედაქტირება

ბიუისონი იყო ნევშატელის უნივერსიტეტის პროფესორი. 1867 წლიდან დაწყებული, იგი დაესწრო მშვიდობის და თავისუფლების ლიგის სამ საერთაშორისო კონფერენციას. 1869 წელს ლოზანაში ჩატარებულ ბოლო კონგრესზე მან წაიკითხა მოხსენება. იმავდროულად, იგი ცდილობდა ლიბერალური პროტესტანტული ეკლესიის დამკვიდრებას. რესპუბლიკის გამოცხადების შემდეგ, იგი დაბრუნდა საფრანგეთში და აქტიურად მონაწილეობდა საფრანგეთის მე -17 ქვედანაყოფის მუნიციპალიტეტის პოლიტიკურ და სოციალურ ინიციატივებში. 1870 წლის დეკემბერში იგი გახდა მე –17 ქვედანაყოფის მუნიციპალიტეტის პირველი საერო ბავშვთა სახლის ხელმძღვანელი, რომელიც მოგვიანებით გახდა სენის ბავშვთა სახლი. უარი თქვა ფილოსოფიის სწავლებაზე, რადგან იგი უფრო ღარიბი ბავშვებისთვის სამუშაოდ იყო მზად. საზოგადოებრივი ინსტრუქციის მინისტრ ჯულ სიმონთან მეგობრობის წყალობით, იგი დაინიშნა პარიზის სკოლების დირექტორად. შეშფოთებული იყო ბავშვთა სახლში ბავშვების მომავლით. იგი დაუკავშირდა ქველმოქმედ ჯოზეფ გაბრიელ პრევოსტს და ბავშვები ჯემპუზთან მდებარე ბავშვთა სახლში გადაიყვანა. 1880 წელს მან პოლ რობინი დანიშნა ბავშვთა სახლის დირექტორად.

1879 – დან 1896 წლამდე ბიუისონი მოიხმო ჟიულ ფერიმ, ჯულსი სიმონის მემკვიდრემ, დაწყებითი განათლების დირექტორმა. 1890 წელს, იგი გახდა სორბონის პროფესორი განათლების მიმართულებით. იგი ხელმძღვანელობდა სეკულარიზმის კანონების შექმნასა და დიზაინის შემუშავებას. 1905 წელს იგი იყო საპარლამენტო კომიტეტის თავმჯდომარე, რომელმაც დაწერა ეკლესიისა და სახელმწიფოს გამიჯვნის კანონის ტექსტი. 1898 წელს, როგორც ალფრედ დრეიფუსის მომხრემ, ბიუისონმა მონაწილეობა მიიღო საფრანგეთის ადამიანის უფლებათა ლიგის შექმნის საქმეში, რომლის პრეზიდენტიც იყო 1913 წლიდან 1926 წლამდე. სენის დეპუტატი იყო 1902 წლიდან 1914 წლამდე. 1919-1924 წლებში განსაკუთრებით იცავდა და ადვოკატირებას უწევდა პროფესიულ განათლებას და ქალთა საარჩევნო უფლებებს აუცილებლობას.

ბიუისონი კეთილგანწყობილი იყო სუფრაჟისტ ქალთა მიმართ, თანაუგრძნობდა ქალთა ხმის მიცემის უფლებას, რადიკალების უმეტესობისგან განსხვავებით და იყო კომიტეტის მომხსენებელი, რომელიც იკვლევდა პოლ დუსაუზოს წინადადებას ქალთა უფლებების შეზღუდვის შესახებ. კანონპროექტი კენჭისყრის წესებით კომიტეტის დღის წესრიგში შეიტანეს. კომიტეტის პრეზიდენტმა მნიშვნელოვნად მიიჩნია ქალებისთვის ხმების მიცემის საკითხის გამიჯვნა პროპორციული წარმომადგენლობის უფრო მნიშვნელოვანი საკითხისგან, რომელიც პირველ რიგში განიხილეს. ბიუისონმა ცალკეული ანგარიში წარუდგინა ქალთა ხმის უფლების შესახებ 1909 წლის 16 ივლისს, დუსაუზოს გარდაცვალებიდან რამდენიმე თვის შემდეგ. ბიუისონის ანგარიში მხარი უჭერდა წინადადებას.

ფერდინანდ ბიუისონი ასევე იყო მთავარი კონტრაქტორი შესანიშნავი სარედაქციო პროექტის პედაგოგთა ლექსიკონის შემუშავების შესახებ (Dictionnaire de pédagogie et d'instruction primaire), რომლის წერისთვისაც მან 350 – ზე მეტი თანამშრომელი დაასაქმა. პირველი გამოცემა გამოაქვეყნა ჰაკეტმა 1882 და 1887 წლებში. ახალი გამოცემა გამოიცა 1911 წელს. ის არ შემოიფარგლებოდა სარედაქციო პასუხისმგებლის როლით, ბიუისონმა დაწერა ისეთი ნაწარმოებები, როგორიცაა სეკულარიზმი, ინტუიცია და ლოცვა. მისი ლექსიკონი მიჩნეულია საერო, რესპუბლიკური სასკოლო სისტემის „ბიბლიად“ და წარმოგვიდგენს სეკულარული რელიგიური ჩანაცვლების კონცეფციას. განათლების მინისტრი, ვინსენტ პილონი, მისი ერთ-ერთი მოწაფე იყო. ერთა ლიგის დაარსებიდან ბიუისონმა მიუძღვნა საკუთარი თავი ფრანკო-გერმანიის დაახლოებას, განსაკუთრებით 1923 წელს რურის ოკუპაციის შემდეგ. მან მიიწვია გერმანელ პაციფისტები პარიზში და თავადაც გაემგზავრა ბერლინში. მან 1927 წელს მიიღო ნობელის პრემია მშვიდობის დარგში, გერმანელ პროფესორ ლუდვიგ კვიდესთან ერთად.

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

  • Works by or about Ferdinand Buisson at Internet Archive
  • "La religion, la morale et la science", F. Buisson, 1900, online and analyzed on BibNum დაარქივებული 2020-06-15 საიტზე Wayback Machine. [click 'à télécharger' for English analysis]
  • Ferdinand Buisson on Nobelprize.org

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 Sycomore / Assemblée nationale
  3. ↑ Léonore database — ministère de la Culture.
  4. ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  6. ↑ 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  7. ↑ 7.0 7.1 GeneaStar
  8. ↑ 8.0 8.1 Roglo — 1997. — 9000000 ეგზ.
  9. ↑ 9.0 9.1 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera — Bern: 1998.
  10. ↑ Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ. — ISBN 978-953-6036-31-8
  11. ↑ https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1927/buisson/facts/
  12. ↑ 12.0 12.1 http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb30175109k
  13. ↑ http://www.sudoc.fr/055903983
  14. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1927/
  15. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ფერდინანდ_ბიუისონი&oldid=4538977“-დან