ნაუტილოიდეები (Nautiloidea), უხერხემლოთა ზერიგი თავფეხიანების კლასისა. ნაუტილოიდეების რბილი სხეული საკნებად დაყოფილ ნიჟარაშია მოქცეული. ხოხავენ ან ცურავენ ფსკერზე. უძველეს ნაუტილოიდეებს სწორი ნიჟარა ჰქონდათ, კარბონული პერიოდიდან კი ერთ სიბრტყეში სპირალურად დახვეულნიჟარიანი ფორმები გაბატონდნენ. ნაუტილოიდეები წარმოიშვნენ კამბრიულ პერიოდში. წარმოდგენილი იყვნენ 700-მდე გვარის 200--ზე მეტი სახეობით. განვითარების მაღალ დონეს მიაღწიეს დევონურ პერიოდში. მეზოზოურ ერასა და პალეოგენურ პერიოდში კი მათმა რიცხვმა იკლო. დღეს მხოლოდ ერთი გვარი (Nautilus) გვხვდება.
- მჭედლიძე გ., ქსე, ტ. 7, გვ. 332, თბ., 1984
