მზაბი
მზაბი (არაბ. مزاب) — რეგიონი ჩრდილოეთ საჰარაში, ალჟირის ადმინისტრაციულ ერთეულ გარდაიის ვილაიეთში. მდებარეობს დედაქალაქ ალჟირიდან 500 კმ-ით სამხრეთით. 2005 წელს , მისი მოსახლეობა 360 000 ადამიანს შეადგენდა. გეოლოგიურად მზაბი კირქვის პლატოს წარმოადგენს, რომელიც ვადი-მზაბის ხეობის გარშემოა განფენილი.
| მზაბის ხეობა* | |
|---|---|
| იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი | |
| |
| ქალაქი ღარდაია | |
| ქვეყანა |  ალჟირი
|
| ტიპი | კულტურული |
| კრიტერიუმები | ii, iii, v |
| სია | [1] |
| რეგიონი** | არაბული ქვეყნები |
| კოორდინატები | 32°29′14″ ჩ. გ. 3°40′53″ ა. გ. / 32.48722° ჩ. გ. 3.68139° ა. გ. |
| გაწევრიანების ისტორია | |
| გაწევრიანება | 1982 (მე-6 სესია) |
| ნომერი | 188 |
| * იხ. ინგლ. სახელი UNESCO-ს სიაში. ** იუნესკოს მიერ კლასიფიცირებული რეგიონი. | |
|
მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 188 ინგლ. • რუს. • ფრ. |
ამ არეალში ცხოვრობდნენ ბერბერების ერთ-ერთი შტოს, ზენატას განშტოება - მოზაბიტის ხალხი. მზაბის ხეობასა და მის გარშემო აღმოჩენილია მათი დამწერლობის არაერთი გრავირებული ნიმუში.
ისლამური დაპყორბის შემდეგ, მოზაბიტები მუსლიმანები, მუტაზილის სკოლის მიმდევრები გახდნენ. რუსტამიდის სახელმწიფოს დაშლის შემდეგ, მისმა სამეფო ოჯახმა ზოგეირთ თავიანთ მოქალაქესთან ერთად თავშესაფრად მზაბის ხეობა აირჩია. რუსტემიდები იბადის ისლამის მიმდევრები იყვნენ, ამიტომ მათ მოქადაგე გამოიყენეს, რომელმაც წარმატებით მოაქცია ადგილობრივი მოზაბიტები მათ მიმდინარეობაზე.
1830 წელს, ოსმალეთის იმპერიას ალჟირი საფრანგეთმა წაართვა, მაგრამ მზაბის ანექსია მხოლოდ 1882 წელს შეძლო. საფრანგეთის შემადგენლობაში ის 1962 წლამდე, ალჟირის დამოუკიდებლობის გამოცხადებამდე რჩებოდა. მზაბის მთავარი ქალაქი და დედაქალაქია ღარდაია. ასევე აქ მდებარეობს ბერბერული ისლამის ყველაზე წმინდა ქალაქი ბენო-ისგუენე.
მზაბის დასახლებების არქიტექტურა დაპროექტებულია თანასწორუფლებიანი კომუნალური ცხოვრების გათვალისწინებით. შენობები ლიბიურ-ფინიკიური სტილისაა, რაც ზოგადად ბერბერული სტილისთვისაა დამახასიათებელი და გავრცელებულია საჰარის სხვა ნაწილებშიც.
1982 წელს მზაბის ხეობა იუნესკომ მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში შეიტანა, როგორც ხელუხლებელი მაგალითი ადამიანთა ტრადიციული საცხოვრებლისა, რომელიც იდეალურადაა მორგებული ბუნებრივ გარემოს.
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Mzab Photos un nouveau site qui tend à vous présenter l’une des plus belles régions d’Algérie La vallée du Mzab
- Le portail Mzab Online დაარქივებული 2011-12-23 საიტზე Wayback Machine.
- RCD Ghardaia დაარქივებული 2009-04-13 საიტზე Wayback Machine.
- Monographie du Mzab - 1955 დაარქივებული 2009-06-21 საიტზე Wayback Machine.