კაინის შტატი
კაინის შტატი (აღმოსავლეთ ფვო: ဖၠုံခါန်ႋကၞင့်; სგავ კარენი: ကညီကီၢ်စဲၣ်; ბირმული: ကရင်ပြည်နယ်) — მიანმარის შტატი . შტატის დედაქალაქი არის ჰპაანი (ასევე ცნობილი როგორც პაანი).
| შტატი | |||
|---|---|---|---|
|
კაინის შტატი ბირმ. ကညီကီၢ်စဲၣ် | |||
| |||
| ქვეყანა |
 მიანმარი | ||
| ადმ. ცენტრი | Hpa-An | ||
| კოორდინატები | 17°00′00″ ჩ. გ. 97°45′00″ ა. გ. / 17.00000° ჩ. გ. 97.75000° ა. გ. | ||
| ფართობი | 30 382.8 კმ² | ||
| მოსახლეობა | 1 574 079 კაცი (2014) | ||
| სიმჭიდროვე | 52 კაცი/კმ² | ||
| სასაათო სარტყელი | UTC+06:30 | ||
| ოფიციალური საიტი | https://www.kayinstate.gov.mm/ | ||
 | |||
კარენის შტატის რელიეფი მთაგორიანია, დავნას ქედი მდებარეობს შტატის გასწვრივ.[1] მას ესაზღვრება აღმოსავლეთით ტაილანდის მაეჰონგსონის, ტაკისა და კანჩანაბურის პროვინციებს; დასავლეთიდან და სამხრეთით, მონის შტატი და ბაგოს რეგიონი ; ჩრდილოეთით მანდალაის რეგიონი, შანის შტატი და კაიას შტატი .
გეოგრაფია რედაქტირება
კარენის შტატში მეტწილად სოფლის მეურნეობის დარგებს მისდევენ. ამჟამად კარენის შტატში 460 000 ჰექტარი პედიკის მინდორი და 260 000 ჰექტარი რეზინის ხის პლანტაციაა.[2] 9000 ჰექტარზე მეტი ყავის მიწაა თანდაუნგის მიდამოში. კაინის შტატის მთავრობა ცდილობს ახალი მეურნეობის ტექნოლოგიის დანერგვას სოფლის მეურნეობის სექტორის გასაუმჯობესებლად.[3]
კარენის შტატში მთიანი რელიეფის გამო, სოფლების უმეტესობა მცირეა და 40-ზე ნაკლებ კომლს შეიცავს, ამიტომ კარენის მოსახლეობის დიდი ნაწილი გადაჭიმულია ასობით და ათასობით სოფელში. [4]
დემოგრაფია რედაქტირება
მოსახლეობა რედაქტირება
1973 წლის აღწერის შემდეგ, კარენის შტატის მოსახლეობა 1983 წლის აღწერით 858 429-დან 1055 359-მდე გაიზარდა, ხოლო 2014 წლის აღწერით აქ 1,574,079 ადამიანი ცხოვრობს. ეს ნიშნავს, რომ კარენის შტატის მოსახლეობა დაახლოებით 49 პროცენტით გაიზარდა 1983 წლისა და 2014 წლის აღწერის შემდეგ. კარენის შტატის მოსახლეობა მეთერთმეტე ადგილს იკავებს ქვეყნის სხვა შტატებთან და რეგიონებთან შედარებით. მთლიანი მოსახლეობის პროპორციის თვალსაზრისით, კარენის შტატის მოსახლეობა მცირედით გაიზარდა 3,0 პროცენტიდან 1983 წელს 3,1 პროცენტამდე 2014 წელს.[5]
რელიგია რედაქტირება
კარენის შტატში გავრცელებული ძირითადი რელიგიებია ბუდიზმი, ქრისტიანობა და ისლამი .
ეკონომიკა რედაქტირება
ტურიზმი რედაქტირება
ტურიზმი კარენის შტატის ერთ-ერთი მთავარი შემოსავლის წყაროა. 2012 წელს KNU- ს და მიანმარის მთავრობას შორის წინასწარი ცეცხლის შეწყვეტის ხელმოწერის შემდეგ, კარენის შტატში ვიზიტორთა რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა.[6] კარენ შტატს 2013 წელს 40 000-ზე მეტი ტურისტი ესტუმრა,2014 წელს 50 000-მდე. 2016 წელს ვიზიტორების რაოდენობამ 150 000 ადამიანს მიაღწია.[6]
სასაზღვრო ვაჭრობა რედაქტირება
კარენ შტატის მივადიის სასაზღვრო სავაჭრო პუნქტი სიდიდით მეორეა მიანმარის 15 სასაზღვრო სავაჭრო პუნქტს შორის.[7] ეს არის მთავარი სასაზღვრო სავაჭრო გზა ტაილანდსა და მიანმარს შორის. ტაილანდის სავაჭრო პალატის თანახმად, ორ ქვეყანას შორის ყოველთვიური ვაჭრობა იმართება. 2015 წელს სასაზღვრო სავაჭრო პუნქტის შემოსავალმა 3 მილიარდი ბატი შეადგინა (დაახლოებით 90 მილიონი აშშ დოლარი).
სოფლის მეურნეობა რედაქტირება
მრეწველობა რედაქტირება
2016 წელს მთავრობამ გამოაცხადა ჰპაანის ინდუსტრიულ ზონაში ადგილობრივი და უცხოელი ინვესტორების მოზიდვის სტრატეგია. [8] ამასთან, ელექტროენერგიის მომარაგება ხელს უშლის ჰპაანის ინდუსტრიული ზონის განვითარებას. ქეინის შტატის მთავრობა იაპონურ კომპანიასთან ერთად ცდილობდა 1800 მეგავატიანი ნახშირის ელექტროსადგურის აშენებას. თემის წევრებმა და ადგილობრივმა ეკოლოგიურმა ჯგუფებმა შეშფოთება გამოთქვეს ნახშირის ქარხნის ბუნებაზე შესაძლო გავლენის შესახებ. [9]
Განათლება რედაქტირება
კაინის შტატის მთავარ უნივერსიტეტებს მიეკუთვნება ჰპაანის უნივერსიტეტი, კომპიუტერული უნივერსიტეტი, ასევე ჰპაანის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტი .
მიანმარში განათლების შესაძლებლობები შეზღუდულია იანგონისა და მანდალაის მთავარი ქალაქების გარეთ. ეს განსაკუთრებით პრობლემაა კარენის შტატში, სადაც მთავრობასა და აჯანყებულებს შორის 60 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მუდმივი ბრძოლების შედეგად ათასობით ლტოლვილი და იძულებით გადაადგილებული ადამიანი გაჩნდა. ოფიციალური სტატისტიკის მიხედვით, კარენის შტატში დაწყებითი სკოლის მოსწავლეების 10% -ზე ნაკლები იღებს საბაზო განათლებას. [10] ყველა უმაღლესი სასწავლებელი მდებარეობს ჰპა-ანში.
| AY 2002-2003 წწ | დაწყებითი | Შუა | მაღალი |
|---|---|---|---|
| სკოლები | 1139 | 78 | 31 |
| Მასწავლებლები | 3400 | 1200 | 400 |
| სტუდენტებს | 148 000 | 47 000 | 12000 |
ჯანდაცვა რედაქტირება
მიანმარში ჯანდაცვის ზოგადი მდგომარეობა ცუდია. მიუხედავად იმისა, რომ ჯანდაცვა ნომინალურად უფასოა, სინამდვილეში, პაციენტებს სამედიცინო და მკურნალობის საფასურის გადახდა უწევთ, თუნდაც საზოგადოებრივ კლინიკებსა და საავადმყოფოებში. სახელმწიფო საავადმყოფოებს არ გააჩნიათ ძირითადი საშუალებები და აღჭურვილობა.
ზოგადად, ჯანგონისა და მანდალაის გარეთ ჯანდაცვის ინფრასტრუქტურა ცუდია, მაგრამ განსაკუთრებით უარესია კონფლიქტით დატვირთულ ადგილებში, როგორიცაა კარენის შტატი. ქვემოთ მოცემულია სახელმწიფო ჯანდაცვის სისტემის რეზიუმე კაინის შტატში. [11]
| 2002–2003 წწ | # საავადმყოფოები | # საწოლები |
|---|---|---|
| სპეციალიზებული საავადმყოფოები | 0 | 0 |
| ზოგადი საავადმყოფოები სპეციალური მომსახურებით | 1 | 200 |
| ზოგადი საავადმყოფოები | 7 | 275 |
| ჯანმრთელობის კლინიკები | 17 | 272 |
| სულ | 25 | 747 |
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- ბირმას ყველაზე გრძელი ომი: კარენის კონფლიქტის ანატომია 2011, ეშლი სამხრეთი ტრანსნაციონალურ ინსტიტუტში
- "დაგეგმვის რუკა კაინის შტატი" დაარქივებული 2011-04-30 საიტზე Wayback Machine. 2008, მიანმარის ინფორმაციის მართვის განყოფილება (MIMU)
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ The Physical Geography of Southeast Asia, Avijit Gupta, Oxford University Press, 2005. ISBN 978-0-19-924802-5
- ↑ „Kayin State to develop farming, livestock sectors“. The Myanmar Times (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-08. ციტირების თარიღი: 2017-10-08.
- ↑ „Kayin State to develop farming, livestock sectors“. The Myanmar Times (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-08. ციტირების თარიღი: 2017-10-08.
- ↑ https://wikileaks.org/plusd/cables/06RANGOON698_a.html NORTH KAREN STATE - WHERE DO YOU RUN? "The mountainous terrain in northern Karen State cannot support large villages, so most villages have no more than 40 households."
- ↑ (2015) The 2014 Myanmar Population and Housing Census: Kayin State. Nay Pyi Taw: Ministry of Immigration and Population, გვ. 11.
- ↑ 6.0 6.1 Shar, KIC/Saw. „Kayin State enjoys tourism influx after ceasefire - Burma News International“ (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2017-10-07.
- ↑ „Myawaddy Border Trade Continues Despite Clashes“. Myanmar Business Today (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-06. ციტირების თარიღი: 2017-10-08.
- ↑ News - Government plans Hpa-an zone to kick-start Kayin economy en. data2.unhcr.org. ციტირების თარიღი: 2017-10-07.
- ↑ Shaung/KIC, S’Phan. „Kayin State residents oppose coal-fired power plant through petition - Burma News International“ (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2017-10-08.
- ↑ Education statistics by level and by State and Division. Myanmar Central Statistical Organization. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-05-24. ციტირების თარიღი: 2009-04-09.
- ↑ Hospitals and Dispensaries by State and Division. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-04-30. ციტირების თარიღი: 2020-11-28.