დაციტი

დაციტი (ლათ. dacia — დაკია) — მაგმური ქანი, გრანოდიორიტებისა და კვარციანი დიორიტების ეფუზიური კაინოტიპური ანალოგი. შედგება წვრილმარცვლოვანი ან მინისებური ძირითადი მასისა და პლაგიოკლაზის, კვარცის, იშვიათად ბიოტიტის, რქატყუარის, პიროქსენის პორფირული გამონაყოფებისაგან. ძირითად მასაში ზოგჯერ კალიუმის მინდვრის შპატია (რიოლითური დაციტი). დაციტის პალეოტიპურ ეკვივალენტს დაციტური პორფირი ეწოდება. პლაგიოკლაზის მთლიანი ალბიტიზაციის შედეგად დაციტი კვარციან ალბიტოფირად გარდაიქმნება. დაციტი ხშირად ასოცირდება ანდეზიტებსა და ტრაქიტებთან და ქმნის ლავურ ნაკადებსა და დაიკებს, იშვიათად კი მასიურ ინტრუზიებს (ვულკანის ცენტრში). კაინოზოური ასაკის დაციტები ფართოდაა გავრცელებული სამხრეთ-აღმოსავლეთ საქართველოში. დაციტები გავრცელებულია ესპანეთში, საბერძნეთში, დიდ ბრიტანეთში, რუმინეთში, ახალ ზელანდიასა და სხვა მთიან მხარეებში.

დაციტი
დაციტი
ცნობები
ტიპი	მაგმური ქანი
შედგენილობა	პლაგიოკლაზი კვარცი ბიოტიტი რქატყუარა
შეფერილობა	ღია ნაცრისფერი, მომწვანო მონაცისფრო
გამოიყენება	მშენებლობაში

სახელწოდება დაციტი წარმოსდგება სიტყვისაგან „დაკია“ (ძველი რომის პროვინცია), რომელიც განფენილია დუნაისა და კარპატებს შორის (თანამედროვე რუმინეთი). სწორედ აქ იქნა აღწერილი პირველად დაციტი.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 412.