გრძელფეხა უდემანსიელა
გრძელფეხა უდემანსიელა (ლათ. Xerula pudens; აგრეთვე ცნობილია როგორც Oudemansiella longipes) — ქსერულას გვარის სოკო ფიზალაკრიასებრთა ოჯახისა.
| გრძელფეხა უდემანსიელა | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||||
| Xerula pudens | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
საჭმელი სოკოა, გამოიყენება ახალი, მხოლოდ ქუდი. გავრცელებულია ევროპაში. იზრდება ფოთლოვან ტყეებში, ზაფხულ-შემოდგომით.
სოკო პირველად აღწერა 1801 წელს გერმანელმა მიკოლოგმა კრისტიან ჰენდრიკ პერსონმა როგორც Agaricus radicatus ß pudens.
სამეცნიერო სინონიმები:
- Agaricus radicatus ß pudens Pers. 1801
- Gymnopus pudens (Pers.) Gray 1821
- Agaricus pudens (Pers.) Pers. 1828
- Collybia pudens (Pers.) S. Lundell 1949
- Agaricus longipes Bull. 1785
- Collybia longipes P. Kumm. 1871
- Marasmius longipes Mont. 1854
- Chamaeceras longipes (Mont.) Kuntze 1898
- Mucidula longipes (P. Kumm.) Boursier 1926
- Xerula longipes (P. Kumm.) Maire 1933
- Collybia badia J.E. Lange 1938
- Oudemansiella badia M.M. Moser 1955
აღწერა რედაქტირება
ქუდის დიამეტრი – 3-6 სმ, თავდაპირველად მომრგვალებულ-კონუსისებრი, შემდგომში ბრტყელი. ახასიათებს ბორცვაკი, ზედაპირი ბოჭკოვან-ხავერდოვანი, ნაცრისფერ-ყავისფერი.
ჰიმენოფორი — ფირფიტებიანი, ფირფიტები თავისუფალი, მეჩხერი, შუაში განიერია, ბოლოებში დამრგვალებული, მოყვიათლო-თეთრი.
რბილობი — მოთეთრო ან კრემისფერი, ნუშის მსგავსი სუსტად გამოხატული სუნით. გემოზე ზოგჯერ მწარეა.
ფეხის სიგრძე — 5-10 სმ, სიგანე — 0,8-1 სმ, ქუდისკენ დაწვრილებული, ქუდისკენ გამსხვილებული და ფესვისებურად წაგრძელებული, ბუსუსოვან-ხავერდოვანი ზედაპირით, მუქ-მურა-ყავისფერია.
სპორები — 8-9X6-6,5 მკმ, განიერელიფსისებრი, უფერული, თითქმის სფეროსებრი.
გავრცელება და ეკოლოგია რედაქტირება
გავრცელებულია ევროპაში. იზრდება ნიადაგზე, ფოთლოვან ტყეებში, უპირატესად კირიან ნიადაგზე, ზაფხულ-შემოდგომით.
კვებითი ღირებულება რედაქტირება
საჭმელი სოკოა, საჭმელად ახალი, მხოლოდ ქუდი. გემოზე ზოგჯერ მწარეა.
ლიტერატურა რედაქტირება
- ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 110, ISBN 99940-856-1-1.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „გრძელფეხა უდემანსიელა“ ვიკისაწყობში.- გრძელფეხა უდემანსიელა MycoBank-ზე (ინგლისური)
- გრძელფეხა უდემანსიელა Index Fungorum-ზე (ინგლისური)
