არსიანის ქედი

არსიანის ქედი (თურქ. Yalnızçam Dağları) — ქედი თურქეთსა და საქართველოში. სიგრძე 150 კმ, საშუალო სიმაღლე 2000-2500 მ. ქედის სამხრეთი და შუა ნაწილი თურქეთშია, არტაანისა და ართვინის პროვინციებში; ჩრდილოეთი ნაწილი - საქართველოში, აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში და სამცხე-ჯავახეთის მხარეში. უმაღლესი წერტილია მ. არსიანი (3165 მ). არსიანის ქედი მდინარეების ჭოროხისა და მტკვრის აუზების წყალგამყოფია. აგებულია ფიქლებით, ქვიშაქვებით, ზედამესამეული ასაკის გოდერძის წყებებითა და ვულკანოგენური ეოცენური ნალექებით. ქედის კალთები ღრმადაა დანაწევრებული ჭოროხის, აჭარისწყლის, ქვაბლიანის, ფოცხოვისა და სხვა მდინარეთა ხეობებით. თხემზე შემორჩენილია ძველი გამყინვარების ნიშნები. მნიშვნელოვანი უღელტეხილებია: გოდერძი (2025 მ), აბანოსყელი (2315 მ); მთები - თლილი (2541 მ), ჭანჭახი (2506 მ), ცივწყარო (2189 მ). ქედის ფერდობებზე მთა-ტყის, ხოლო თხემზე მთა-მდელოს ლანდშაფტია.

არსიანის ქედი
კოორდინატები: 41°35′50″ ჩ. გ. 42°31′59″ ა. გ.
ქვეყანა	საქართველო  თურქეთი
ტერიტორიული ერთეული	აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა სამცხე-ჯავახეთის მხარე არტაანის პროვინცია ართვინის პროვინცია
უმაღლესი წერტილი	არსიანი
სიმაღლე	3165 მ
სიგრძე	150 კმ
ამგებელი ქანები	ფიქალი, ქვიშაქვა
სურათები ვიკისაწყობში

არსიანის ქედის პანორამა
ჯაბა ლაბაძის ფოტო

ვახუშტი ბატონიშვილის სიტყვებით „ხოლო არსიანის მთა მდებარებს სიგრძით აჭარის მთიდან არტანამდე, აღმოსავლეთ-სამხრეთს შუადამ, ჩრდილოთ-დასავლეთს შუა. და არს თხემთა უტყეო და კალთათა ტყიანი. გამოსდიან მდინარენი ამიერ და იმიერ. არს ყვავილოვანი, ბალახოვანი, წყაროიანი, ნადირიანი, ფრინვლიანი. არტანიდამ მოდრკების არსიანის მთა, და წარვალს სამხრით, მიადგების ყარსის მთას. ამ არსიანის მთას უწოდებენ არტანს — ქვაყრილს, და კოლას — ყალნუმთას. ამ მთას აქვს აღმოსავლეთით კოლა, არტანი და დასავლეთით არტანუჯი და ფანასკერტი“.

ლიტერატურა

• უთმელიძე მ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 208.