არიაბჰატა (დ. 476 — გ. 550) — ცნობილი ინდოელი მათემატიკოსი და ასტრონომი. არიაბჰატა ცხოვრობდა გუპტას ეპოქაში (IV—VI საუკუნეები).

არიაბჰატა
სანს. आर्यभट
დაბ. თარიღი 476[1]
დაბ. ადგილი სავარ. Pataliputra, გუპტას იმპერია
გარდ. თარიღი 550
გარდ. ადგილი სავარ. Pataliputra, გუპტას იმპერია
საქმიანობა ასტრონომი, მათემატიკოსი[2] [3] [4] და ასტროლოგი
გავლენა მოახდინეს

არიაბჰატამ დიდი ღვაწლი დასდო მათემატიკური მეცნიერების განვითარებას. მან

  • სისტემაში მოიყვანა ათვლის ათობითი სისტემა
  • ჩამოაყალიბა კვადრატული და კუბური ფესვების ამოღების წესი
  • ჩამოაყალიბა წრფივი და კვადრატული განტოლებების ამოხნის წესები.

არიაბჰატა რიცხვ „პის“ თვლიდა 3,14,16-ის ტოლად.

არიაბჰატა დიდი ასტრონომიც იყო. იგი ამტკიცებდა, რომ დედამიწა ბრუნავს საკუთარი ღერძის გარშემო, სწორად ხსნიდა მზისა და მთვარის დაბნელების პროცესებს, რითაც ინდოელი ქურუმების მკვეთრი კრიტიკა გამოიწვია.

ხსოვნა რედაქტირება

 
პირველი ინდური ხელოვნური თანამგზავრი ”არიაბჰატა”

პატივისცემის ნიშნად, არიაბჰატას სახელი ეწოდა დედამიწის პირველ ინდურ ხელოვნურ თანამგზავრს, რომელიც 1975 წელს გაიყვანეს ორბიტაზე საბჭოთა კავშირიდან.

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

  1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
  2. http://timesofindia.indiatimes.com/Cities/Patna/Enter-Amartya-Sen-the-historian/articleshow/4167845.cms
  3. http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Mathematicians/Aryabhata_I.html
  4. Winger R. M. Some Applications of Groups to Geometry // Amer. Math. MonthlyMAA, Taylor & Francis, 1930. — Vol. 37, Iss. 1. — P. 1–16. — 16 p. — ISSN 0002-9890; 1930-0972doi:10.1080/00029890.1930.11987026; doi:10.2307/2299980