ადამიანის უფლებები ტაჯიკეთში
ადამიანის უფლებები ტაჯიკეთში — შუა აზიის ქვეყანაში საერთაშორისო საზრუნავის საგანი. შეზღუდულია ადამიანის ძირითადი უფლებების ხელმისაწვდომობა, რადგან მთავრობაში არსებული კორუფცია იწვევს მოქალაქეთა უფლებების სისტემურად ბოროტ გამოყენებას, რაც ანელებს ქვეყანაში დემოკრატიული და სოციალური რეფორმების პროგრესს.
აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშის თანახმად, ტაჯიკეთში ადამიანის უფლებების შესახებ, მოქალაქეებს უარი ეთქვათ თავიანთ მრავალ უფლებაზე და შეზღუდული აქვთ მმართველობის სისტემის შეცვლის შესაძლებლობა. მოხსენებაში ნათქვამია, რომ ეს განსაკუთრებით ეხებოდა პატიმრებს: დაფიქსირებულია უსაფრთხოების ძალების მიერ პატიმრებისა და დაკავებულთა წამების, მუქარის და ძალაუფლების ბოროტად გამოყენების ფაქტები. ძალადობა განპირობებულია დაუსჯელობის სინდრომით. სამართალწარმოების უფლების უარყოფა მათთვის, ვინც ბრალდებულია, კიდევ ერთი საკითხია, რაც ხელს უწყობს ციხის მკაცრ და სიცოცხლისათვის საშიშ პირობებს. საერთაშორისო დამკვირვებლებს არ აქვთ წვდომა ტაჯიკეთის ციხეებში არსებულ ვითარებაზე. წინასწარი პატიმრობა, როგორც წესი, საჭირო დროზე უფრო ხანგრძლივია და სასამართლოს პროცესს აკონტროლებს პროკურატურა. ციხეები გადატვირთულია. ტუბერკულოზისა და არასრულფასოვანი კვების შემთხვევები ხშირია, რაც პატიმრებს შორისაა გავრცელებული.
სხვა შეზღუდვები მოიცავს მედიის შეზღუდვას, სიტყვის თავისუფლებას, შეკრების თავისუფლებას და თაყვანისცემის თავისუფლებას, აგრეთვე პოლიტიკურ წინააღმდეგობას. დაფიქსირებულია რეგისტრაციისა და სავიზო სირთულეები, ქალთა მიმართ ძალადობა და დისკრიმინაცია, ტრეფიკინგი და ბავშვთა შრომა. ტაჯიკეთი არის ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) წყარო და სატრანზიტო პუნქტი. [1]
ჟურნალისტების დაშინება და მკვლელობა რედაქტირება
ცნობილი გახდა, რომ 1990-იან წლებში ტაჯიკეთში ათობით ჟურნალისტი მოკლეს და ნაწილი გაუჩინარდა საიდუმლოებით მოცულ ვითარებაში. ჟურნალისტებზე თავდასხმების ზრდასთან ერთად, 2005 წლის საპარლამენტო არჩევნებმა გამოიწვია დამოუკიდებელი და ოპოზიციური გაზეთების დახურვა. 2003 წელს მთავრობამ დაბლოკა წვდომა ერთადერთ ინტერნეტ ვებსაიტზე, რომელსაც მართავს პოლიტიკური ოპოზიცია. ხოლო, 2014 წლის ივნისში YouTube ნაწილობრივ დაიბლოკა მთავრობის მიერ. [2]
სახელის შეცვლის კანონი რედაქტირება
ილან გრინბერგის თანახმად, ნიუ-იორკ ტაიმზში2007 წელს წერისას, , ტაჯიკეთის პრეზიდენტმა ემოლიი რაჰმონმა თქვა, რომ სლავური „–ოვის“ დაბოლოება უნდა დაეშვას ყველა ახალშობილს, რომელიც ტაჯიკ მშობლებს შეეძინებათ. ეს პოლიტიკა დაიწყო იმ ბოლოდროინდელი პოლიტიკის ფონზე, რომელიც მიზნად ისახავდა ქვეყანაში რუსული გავლენის ნარჩენების მოხსნას. ამის გათვალისწინებით, ზოგიერთმა ტაჯიკმა გამოხატა წინააღმდეგობა ბავშვისთვის სახელის არჩევის თავისუფლების უარყოფასთან დაკავშირებით.
რელიგიის თავისუფლება რედაქტირება
რელიგიური ჯგუფების ზოგიერთი საქმიანობა შეიზღუდა რელიგიის საქმეთა სახელმწიფო კომიტეტში რეგისტრაციის მოთხოვნით. ისლამური პილიგრიმობა იზღუდება და რელიგიური ჯგუფები, როგორიცაა იეჰოვას მოწმეები, ზოგჯერ განიცდიან დევნას: 2007 წლის 22 ოქტომბრიდან იეჰოვას მოწმეების საქმიანობა მთავრობამ აკრძალა. [3]
სამხედრო წვევამდელთა მიმართ სისტემატური ძალადობის ბრალდებები რედაქტირება
2014 წლის ივნისში Global Voices Online იტყობინებოდა, რომ სამხედრო წვევამდელთა სისტემატური ძალადობა უკვე პრაქტიკაა (მოიხსენიება როგორც დედოვშინა). ტაჯიკეთის არმიაში მკვლელობებისა და თვითმკვლელობების შემთხვევების ბოლოდროინდელი ზრდას იქ არსებულ ძალადობას უკავშირებენ. [4] [5] ამბობდნენ, რომ ახალწვეულთა გატაცება ჩვეულებრივი პრაქტიკაა ტაჯიკეთში და მსხვერპლებს ზოგჯერ გადაღებული აქვთ საკუთარი გატაცებები. [6]
ადამიანის უფლებათა დარღვევის მაგალითები რედაქტირება
ტაჯიკეთში ადგილობრივ მოსახლეობაში ადამიანის უფლებების დარღვევები რეგულარულად ხდება. ამ უფლებებში შედის რელიგიური უფლებები, ქალთა უფლებები, ჟურნალისტების უფლებები, პოლიტიკური უფლებები და მრავალი სხვა. [7] როდესაც ტაჯიკეთი გახდა დამოუკიდებელი ქვეყანა საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, 1994 წელს დამკვიდრდა კონსტიტუცია. ტაჯიკეთის რესპუბლიკის კონსტიტუციის მე -2, მე -14 და 47-ე მუხლები ატარებს სათაურებს „ფიზიკური პირებისა და მოქალაქეთა უფლებები, თავისუფლებები და ძირითადი მოვალეობები“ კონსტიტუციის ამ თავში მითითებულია ტაჯიკეთის მოსახლეობის ძირითადი უფლებები, როგორიცაა სიცოცხლის უფლებები და სასამართლო დაცვა. ყოფილა შემთხვევა, როდესაც ტაჯიკეთის მთავრობამ არ დაუჭირა მხარი ამ კონსტიტუციას.
ტაჯიკეთი აგრძელებს ადამიანის უფლებებთან ბრძოლას. უმუშევრობის, სიღარიბის და დანაშაულის მაღალი მაჩვენებლები ხელს უწყობს ამ პრობლემას. [8]
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Censorship in Tajikistan - IFEX
- Report on Tajikistan 2006 - Amnesty International
- Country Report on Human Rights Practices in Tajikistan - US Department of State
- Record Breaking Winter Weather Hits Children in Tajikistan the Hardest დაარქივებული 2010-10-07 საიტზე Wayback Machine. Central Asia Health Review Feb. 17, 2008
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Rise in Human Trafficking in Tajikistan. ციტირების თარიღი: 2019-06-17
- ↑ YouTube Partially Blocked In Tajikistan en. ციტირების თარიღი: 2020-11-24
- ↑ Jehovah's Witnesses: Office of Public Information Authorized Site. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-06-12. ციტირების თარიღი: 2020-11-26.
- ↑ Some Young Soldiers in Tajikistan’s Army Are Being Hazed to Death · Global Voices en (2014-06-10). ციტირების თარიღი: 2020-11-24
- ↑ Дело о «поперхнувшемся хлебом» солдате направлено в суд ru. ციტირების თარიღი: 2020-11-24
- ↑ YouTube video. ციტირების თარიღი: 2020-11-24
- ↑ Inakhiya, Govind Kumar (2015). „Human Rights At Jeopardy THE CENTRAL ASIAN CONTEXT“ (PDF). The Journal of Central Asian Studies. XXII: 99–108. დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — 2018-01-27. ციტირების თარიღი: 2020-11-26.
- ↑ Tajikistan Events of 2016.